28 għaqda medika u ambjentali qed isejħu għal miżuri serji għat-titjib tal-kwalità tal-arja.
Iċ-Ċentru għar-Riċerka fuq l-Enerġija u Arja Nadifa (CREA) dax-xahar ħareġ rapport li juri li 11,000 mewt fl-Ewropa ġew evitati minħabba tnaqqis fil-konsum ta’ prodotti taż-żejt bħala sors ta’ enerġija waqt il-pandemija tal-COVID-19.
Studji riċenti juru li f’Malta medja ta’ 500 persuna fis-sena tmut qabel iż-żmien minħabba l-kwalità tal-arja fil-pajjiż.
Il-Maltin huma wkoll l-aktar ċittadini Ewropej li rrappurtaw li huma esposti għal tniġġis tal-arja skont studju tal-Eurostat fl-2017. It-tniġġis tal-arja naqas drastikament waqt ir-restrizzjonijiet tal-pandemija f’Malta u l-attakki tal-ażma naqsu wkoll possibilment kemm minħabba nuqqas ta’ tniġġis kif ukoll minħabba l-miżuri restrittivi.
Theddida għas-saħħa oħra hija t-tniġġis minn vapuri f’Malta fejn studji juru li t-twaqqif ta’ Emission Control Area (ECA) Mediterranja jista’ jevita l-mewt ta’ 6,000 persuna fir-reġjun kull sena.
L-għaqdiet allura qed isejħu għal dawn il-miżuri biex jiġu implimentati u biex jibqgħu preżenti anke wara t-tmiem tal-pandemija tal-COVID-19:
- li perikli għas-saħħa interkonnessi – it-tniġġis tal-arja u tal-istorbju, is-saħħa mentali u l-pandemija tal-obeżità jiġu meħuda b’serjetà kif ittieħdet il-pandemija tal-COVID-19
- li jiġu offruti inċentivi aħjar għal xiri u użu ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli u mezzi ta’ trasport li jniġġsu inqas
- li żoni ħodor u fil-kampanja jkunu aċċessibbli għaċ-ċittadini kollha f’Malta
- li jkun hemm taħlita ta’ xogħol u tagħlim mid-dar flimkien mal-metodi konvenzjonali meta dan huwa possibbli sabiex ma jkunx hemm traffiku evitabbli bit-tniġġis li jġib miegħu
- li tinbena infrastruttura aktar sigura u avvanzata għall-użu pedonali, roti u mezzi ta’ trasport simili
- li jsir investiment ikbar fit-trasport pubbliku b’possibilità ta’ żieda ta’ mezzi oħra ta’ trasport
- li jkun hemm aktar miżuri u titjib fl-infrastruttura għal mezzi ta’ trasport kondiviżi u trasport pubbliku
- li jiġu maħluqa żoni pedonali akbar u permanenti fiċ-ċentri tal-bliet u l-irħula u li jkun hemm implimentazzjoni fit-tul tal-pjanijiet riċentement imħabbra mill-Gvern
- li ssir implimentazzjoni sħiħa u f’waqtha tal-Programm Nazzjonali għal-Kontroll tat-Tniġġis tal-Arja
- li titwaqqaf Emission Control Area (ECA) Mediterranja sabiex jitnaqqas it-tniġġis mill-vapuri
- li jiġu introdotti miżuri li jikkumbattu l-illitteriżmu diġitali eżistenti f’kull età minħabba ż-żieda ta’ diġitalizzazzjoni fis-servizzi pubbliċi u dawk privati
Il-pubbliku huwa mħeġġeġ jitkellem mar-rappreżentanti parlamentari u lokali tiegħu sabiex l-imsieħba soċjali kollha jingħaqdu u jiġġieldu waħda mill-akbar kawżi ta’ mewt evitabbli.
Il-firmatarji huma:
- Association of Anaesthesiologists of Malta (AAM)
- Association of Private Family Doctors (APFD)
- Association of Surgeons of Malta (ASM)
- Attard Residents Environmental Network (AREN)
- Bicycle Advocacy Group (BAG)
- Birdlife Malta
- Creating A Positive Environmentally Resourceful Society (CAPERS)
- Din l-Art Ħelwa (DLĦ)
- Extinction Rebellion
- Family Medicine Trainees Malta
- Flimkien għal Ambjent Aħjar (FAA)
- Friends of the Earth Malta
- Futur Ambjent Wieħed
- Geriatric Medicine Society of Malta (GMSM)
- Green House
- IRMCo – Integrated Resources Management
- Malta Association of Psychiatric Trainees (MAPT)
- Malta Association of Psychiatry (MAP)
- Malta Association of Public Health Medicine (MAPHM)
- Malta Medical Students’ Association (MMSA)
- Malta Obesity Association
- Maltese Association of Dermatology and Venereology (MADV)
- Maltese Association of Radiologists and Nuclear Medicine Physicians (MARNMP)
- Moviment Graffitti
- Nature Trust – FEE Malta
- Ramblers’ Association of Malta
- The Archaeological Society Malta (ASM)
- Żminijietna – Voice of the Left
