Il-Maġistrat Joe Mifsud illibera tliet irġiel li żammew b’mod illegali lil diversi ġurnalisti maqfulin f’Kastilja illegalment wara konferenza stampa mimlija tensjoni f’Kastilja ftit inqas minn sena ilu.
F’sentenza li kkiritkat bil-qawwa l-mod kif tmexxiet l-investigazzjoni tal-Pulizija u talbet għall-introduzzjoni ta’ protokolli tal-istampa. Jody Pisani, Mark Gauci u Emanuel McKay ġew akkużati li żammew lil Monique Agius, Miguela Xuereb, Julian Bonnici u Paul Caruana Galizia kontra r-rieda tagħhom ġewwa l-Berġa ta’ Kastilja fid-29 ta’ Novembru għall-ħabta tat-3am.
Il-ġurnalisti kienu qegħdin lesti biex jagħmlu xogħolhom f’konferenza stampa improvviżata waqt avvenimenti straordinarji u mimlija taħwid fi tmiem il-mandat tal-eks Prim Ministru Joseph Muscat.
Għal diversi minuti, il-mezzi tax-xandir ma tħallewx jitilqu minn Kastilja minn dak li deher li kien grupp ta’ gwardji tas-sigurtà taċ-ċivil. L-inċident inqabad ukoll fuq filmati tal-mowbajl.
Il-Maġistrat Mifsud, innifsu eks ġurnalist, ma kien impressjonat wisq bil-mod kif il-każ ġie ttrattat mill-Pulizija. “Il-Qorti tagħmilha ċara mill-bidu nett li mhix xejn kuntenta bil-mod kif ġie investigat dan il-każ. L-inċident seħħ fid-29 ta ’Novembru 2019, ir-rapport tal-Pulizija ddaħħal fit-2 ta’ Diċembru 2019 u l-akkużi nħarġu fl-14 ta ’Lulju 2020.
“Il-Pulizija kellha aktar minn tmien xhur biex tinvestiga, tiġbor ix-xhieda u d-dokumenti u tippreżenta każ sħiħ quddiem il-Qorti. Ħadd m’għandu jistenna li l-Qorti tirranġa n-nuqqasijiet ta’ nies oħra.
Il-Qorti tiddeċiedi l-każijiet tagħha fuq il-bażi tal-provi miġjuba quddiemha u mhux dak li ntqal barra mis-swali, f’xi rapport ta’ gazzetta, fuq portal jew midja soċjali. ”
Il-Qorti osservat li l-ġurnalisti Monique Agius u Miguela Xuereb kienu ppreżentaw rapport tal-Pulizija, li madankollu ma kienx esebit. “Il-Prosekuzzjoni ma esibiet l-ebda rapport imdaħħal fis-sistema PIRS, jekk dan ir-rapport jeżisti.”
Iż-żewġ persuni l-oħra msemmija fl-akkużi, Paul Caruana Galizia u Julian Bonnici ma kinux għamlu rapport formali lill-Pulizija, qal il-Maġistrat. “Rapporti lill-Pulizija ma jsirux bi prokura,” ikkummenta Mifsud, waqt li osserva li l-investigatur suppost kellem liż-żewġ persuni l-oħra dwar il-verżjonijiet tagħhom.
L-Ispettur Daryl Borg kien tkellem ukoll ma’ Mark Gauci, Jody Pisani u Emanuel McKay u ħa depożizzjoni minnhom. Huma kienu ġew rikonoxxuti minn filmati pprovduti minn wieħed mill-ġurnalisti.
Kien hemm mill-inqas disa’ persuni fil-filmati, iżda l-Qorti nnutat li l-Prosekuzzjoni kienet selettiva f’min għandha takkuża, u qalet li ma kien hemm “l-ebda tentattiv” biex jiġu identifikati kull min seta’ kellu x”jaqsam.
Il-Maġistrat qal li ra ammont kbir ta’ nies fil-filmati li jikkontradixxu dak li qal tal-Ispettur. Paul Caruana Galizia kien indika wkoll mill-inqas erba’ persuni oħra minbarra l-akkużati u nforma dan kollu lill-Kummissarju għall-Istandards, qalet il-Qorti.
Matul dan il-każ ħareġ li l-persuna li qed tinvestiga dan il-każ ma ħaditx ix-xhieda ta’ dawk li organizzaw il-konferenza stampa u ma kien hemm l-ebda tentattiv biex issir taf min kien għalaq il-bieb.
Il-Prosekuzzjoni kienet isserraħ biss fuq il-filmat ippreżentat minn wieħed mill-ilmentaturi, qal il-Maġistrat, waqt li rrimarka li l-Pulizija ma kinux interrogaw dawk li wiħed jista’ ta’ bejn 50 u 100″ ġurnalisti oħra preżenti fil-konferenza stampa. I
l-Maġistrat ikkritika n-nuqqas ta’ komunikazzjoni mill-organizzaturi tal-konferenza stampa mal-ġurnalisti. “Wieħed irid jiddistingwi bejn il-persuna li tirrapporta u l-protagonist fl-avveniment,” qal Mifsud, u esprima “simpatija kbira” lil Paul Caruana Galizia dwar it-telfa ta ‘ommu u li kellu kull interess li jkun jaf l-aħħar żviluppi tal-investigazzjoni aktar milli rapport dwar l-istess.
L-għeja u t-tensjoni wkoll kellhom sehem fiċ-ċirkostanzi, qalet il-Qorti, waqt li rrimarkat li Monique Agius xehdet li kienet ilha 15-il siegħa barra Kastilja sa meta seħħ l-inċident.
Il-Maġistrat qal li ma ħareġx dak li kienu qed jagħmlu l-akkużati hemm u min bagħtilhom, u żied li impjegati ta ’uffiċċju u fornituri ta’ servizzi għandhom jilbsu l-isem tal-isem f’attivitajiet bħal dawn.
Mifsud appella għal protokolli ċari u formali għall-attivitajiet tal-gvern, u qal li jekk jeżistu ma ġewx esebiti f’dan il-każ. Huwa appella wkoll għall-kollaborazzjoni bejn l-IĠM, il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika, id-DOI u l-uffiċċju tal-Komunikazzjonijiet tal-OPM biex iħejju protokolli għal diversi attivitajiet.
Huwa meħtieġ taħriġ għat-trattament ta’ sitwazzjonijiet ta’ tensjoni, qal il-Maġistrat, iżda qal li ħadd mill-ġurnalisti li xehdu ma kellu “taħriġ bażiku għal sitwazzjonijiet varji waqt li kien qed jirrapporta.”
Mifsud innota li l-korsijiet tal-Università u l-MCAST fil-ġurnaliżmu ma jidhrux li jħejju lill-gradwati tagħhom biex jiffaċċjaw sitwazzjonijiet reali. L-IĠM għandu jidħol biex joffri taħriġ prattiku lill-ġurnalisti li jkopru taħbita differenti bħall-qorti, inċidenti, reati maġġuri u reati finanzjarji, qal il-Maġistrat.
