Il-Qorti Kostituzzjonali ordnat li l-proċeduri dwar id-droga kontra żagħżugħ vulnerabbli jerġgħu jibdew wara li ddeċidiet li t-tweġiba tiegħu ta’ ħtija li ppreżenta kienet ivvizzjata bi ksur potenzjali tad-drittijiet tal-bniedem.
Alexander Hickey kellu biss 17-il sena meta ġie arrestat fuq suspett ta’ pussess ta’ droga fl-4 ta ’April, 2012 u interrogat mill-Pulizija mingħajr ma kien hemm avukat preżenti, peress li d-dritt għal rappreżentanza legali waqt l-interrogazzjoni kien għadu ma ġiex introdott f’Malta.
Huwa kien tkellem ma’ avukat qabel ma interrogat u mbagħad għamel dikjarazzjoni fid-9 ta’ April 2012. Dakinhar stess ikkonferma ż-żewġ dikjarazzjonijiet bil-ġurament quddiem Maġistrat u ta xhieda.
Fit-13 ta’ Ottubru 2014 inħarġu akkużi kontra l-akkużat. Huma inkludew konspirazzjoni biex jimporta, jbiegħ jew jittratta ħaxixa tal-kannabis, raża tal-kannabis, ecstasy, LSD u methaphetamine; importazzjoni tal-istess; produzzjoni, bejgħ u kummerċ fil-kannabis, l-ecstasy u l-LSD; u li jkollok kannabis u ecstasy mingħajr awtorizzazzjoni speċjali mid-Direttur tas-Saħħa Pubblika.
Huwa wieġeb ħati tal-akkużi kollha f’Novembru tal-2015. Huwa talab ukoll bie isir pre-sentencing report qabel ma tingħata s-sentenza, u l-partijiet issuġġerew lill-Qorti li l-appellant jiġi kkundannat għal priġunerija għal perjodu ta’ tliet snin u multa ta’ €7,000.
Saru aktar seduti u, sadanittant, Hickey biddel l-avukati. Fl-4 ta’ Diċembru 2017, l-avukat il-ġdid ta’ Hickey, Rene Darmanin, informa lill-Qorti li l-klijent tiegħu kien qed jikkontesta l-validità tad-dikjarazzjonijiet li kien ħareġ.
Referenza Kostituzzjonali ntalbet f’Ġunju tal-2019, u ngħatat, u talbet lill-Qorti tirrispondi jekk iż-żewġ dikjarazzjonijiet inħarġux bi ksur tal-Kostituzzjoni u tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u jekk sentenza eventwali bbażata fuq il-motiv ta’ ħati tar-raġel tkunx ukoll bi ksur. tal-istess artikoli tal-liġi.
Il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha kienet iddeċidiet li d-drittijiet tiegħu ma nkisrux mis-sitwazzjoni prevalenti. Hickey imbagħad kien appella f’Ottubru 2020, billi argumenta li ma kienx assistit minn avukat, kien għadu minuri meta ġie interrogat mill-Pulizija.
Kien qal ukoll li kellu kondotta nadifa, qatt ma kellu kuntatt mal-Pulizija, kien l-ewwel wieħed żmien li kien interrogat mill-pulizija, u t-talba ħatja tiegħu kienet ibbażata fuq iż-żewġ dikjarazzjonijiet li għamel fin-nuqqas ta’ avukat.
“M’hemm l-ebda dubju li d-dikjarazzjonijiet tal-5 ta ‘April 2012 u d-9 ta’ April 2012 huma dikjarazzjonijiet li jinkriminaw lilhom infushom,” iddeċidiet il-Qorti.
“Dak iż-żmien l-appellant kellu 17-il sena. Spjega li ma’ żgħażagħ oħra xtara d-droga permezz tal-internet u biegħhom fl-iskola. Huwa kkonferma wkoll li xtara d-droga f’Malta, u identifika lill-bejjiegħa. L-appellant iddikjara wkoll li huwa personalment għamel użu mid-drogi. “
Ladarba l-appellant ressaq motiv ta’ ħati ma kien hemm l-ebda raġuni għall-Prosekuzzjoni biex tippreżenta aktar provi dwar il-merti tal-każ. Minn hemm ‘il quddiem, id-difiża pproduċiet provi fir-rigward tal-piena. Il-Qorti tal-appell innutat li t-talba ħatja tal-akkużat kienet saret u dak kollu li baqa ’inċert kien il-piena.
Fis-sentenza tagħha dwar il-kwistjoni, il-Qorti Kostituzzjonali, preseduta mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti, u mill-Imħallfin Giannino Caruana Demajo u Anthony Ellul, qalet li l-fatt li huwa kien ikkonsulta ma’ avukat qabel l-interrogazzjoni ma kienx “biżżejjed biex jirrimedja in-nuqqas ta ’assistenza legali waqt l-interrogazzjoni tal-Pulizija.
Fost affarijiet oħra m’hemm l-ebda prova ta ‘jekk l-avukat ingħatax xi informazzjoni mill-pulizija fir-rigward tal-allegati reati mwettqa mill-appellant u prova li kellhom kontra s-suspettat (appellant). Informazzjoni li kienet essenzjali biex l-avukat jitqiegħed f’pożizzjoni li jagħti parir xieraq lill-klijent tiegħu. “
Peress li l-proċeduri kriminali kienu għadhom pendenti, il-qorti qalet li jkun prematur li jiddikjara li d-dritt tiegħu għal smigħ ġust ġie miksur. Madankollu, żiedet tgħid li minkejja dan, is-sentenzi ta ’din il-qorti diġà għamluha ċara b’mod ċar li dikjarazzjonijiet mogħtija minn suspettat waqt il-kustodja tal-Pulizija u fin-nuqqas ta’ avukat, m’għandhomx jintużaw bħala evidenza kontrih minħabba r-riskju li jista’ jwassal għal ksur tad-dritt tal-akkużat għal smigħ ġust.
Il-Qorti osservat li l-istqarrijiet inkwistjoni awto-inkriminanti kienu probabbilment ir-raġuni għaliex huwa kien ippreżenta talba bikrija ta ’ħati. Peress li fiż-żmien tal-interrogazzjonijiet l-appellant kien għadu sbatax-il sena, kien student, kellu rekord kriminali nadif u qatt ma kellu xi kuntatt preċedenti mal-pulizija, kien hemm “argument solidu biex jiġi konkluż li kien suspettat vulnerabbli.”
Il-psikologu tal-akkużat kien offra rapport lill-Qorti, li jispjega li r-raġel kellu sintomi ta’ diżordni tal-ispettru tal-awtiżmu, fost diffikultajiet psikoloġiċi oħra u “perċepa lilu nnifsu bħala kapaċi li jimmaniġġa lilu nnifsu f’sitwazzjonijiet diffiċli.
“Madankollu dik hija l-perċezzjoni ta’ l-appellant stess,” innotat il-qorti, u kkonkludiet li Hickey jista’ jiġi kklassifikat bħala persuna vulnerabbli fil-ħin ta’ l-interrogazzjoni tiegħu. Il-preżenza ta’ ommu waqt l-interrogazzjoni ma kinitx sostitut għall-preżenza ta’ avukat, irrimarkaw l-Imħallfin.
Il-Qorti ddikjarat li kien prematur li tiddikjara li l-kwistjoni taż-żewġ dikjarazzjonijiet ikkontestati mill-appellant fin-nuqqas ta’ avukat legali, tikkostitwixxi ksur tad-dritt tiegħu għal proċess ġust u li kien probabbli li d-drittijiet tal-appellant jinkisru jekk iż-żewġ dikjarazzjonijiet jintużaw bħala evidenza. Irrakkomanda li ż-żewġ dikjarazzjonijiet jitneħħew.
Il-Qorti Kostituzzjonali żiedet li sentenza bbażata fuq it-talba ta’ ħtija tal-applikant ippreżentata matul is-seduta tal-15 ta’Novembru 2015, x’aktarx tikkostitwixxi ksur tad-drittijiet ta’ proċess ġust ta ’Hickey.
Peress li l-appellant għamel l-ilment tiegħu wara li l-proċeduri kriminali kienu ġew differiti għal sottomissjonijiet finali u fid-dawl ta’ dak li ġie deċiż f’din is-sentenza, il-Qorti ordnat li ż-żewġ partijiet fil-proċeduri kriminali jitqiegħdu fl-istess pożizzjoni li kienu fihom qabel dik ta’ l-appellant. Dan qabel ma’ Hickey wieġeb li huwa ħati fl-2015 u l-każ għandu instema ‘mill-ġdid. L-Avukat Rene Darmanin kien avukat difensur.
