L-istat Malti falla u hemm ħtieġa kbira ta’ leġiżlazzjoni u li jittieħdu l-passi meħtieġa sabiex pajjiżna jitnaddaf minn avvenimenti li wasslu għall-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia. Dan kollu seħħ minħabba l-kriminalita, korruzzjoni bla rażan u n-nuqqas ta’ libertà.
Il-Mafia ħadet il-kontroll f’pajjiżna bil-falliment tal-Istat Malti meta naqas li jieħu l-passi xierqa biex dan il-qtil ta’ Caruana Galizia jiġi ttrattat kif xieraq. Malta teħtieġ leġislazzjoni kontra l-Mafia mfassla fuq ġurisdizzjonijiet barranin.
Dan u aktar ħareġ minn 49 paġna ta’ sottomissjonijiet li ġew preżentati lill-Bord ta’ Inkjesta fil-Qorti mill-Għaqda mhux Governattiva Repubblika, li qalet li hija tal-fehma li l-Inkjesta kienet waħda eċċezzjonali meta mqabbla mar-reazzjoni tal-Istat Malti għall-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia.
Inkjesta li staqsiet mistoqsijiet diffiċli lix-xhieda u wettqet l-uniku għamla ta’ stħarriġ bir-reqqa taċ-ċirkostanzi li fihom ġiet assassinata Daphne Caruana Galizia u l-kawżi tad-delitt, kif dan tħalla jseħħ u l-fallimenti tal-Istat Malti meta naqas li jieħu l-passi xierqa.
Joseph Muscat u sħabu
Kif Joseph Muscat u n-nies ta’ madwaru gawdew u għadhom qed igawdu l-impunità, minkejja evidenza dejjem akbar li kellha twassal għal investigazzjonijiet u prosekuzzjoni xierqa għal reati kriminali skont il-liġi.
Ġew misluta bosta eżempji, fosthom avvenimenti marbuta mar-ritorn ta’ John Dalli minn Brussell, il-każ Pilatus, il-Panama Papers u oħrajn. Dan il-livell ta’ impunità flimkien man-nuqqas tal-Pulizija li taġixxi kif xieraq wara sensiela ta’ splużjonijiet ta’ karozzi bomba, ippermettew li l-awturi tal-kriminalità jaħsbu li qatt mhu se jinqabdu.
Repubblika qalet li Joseph Muscat u ċ-ċirku ta’ madwaru mexxew kampanja biex Daphne Caruana Galizia tiċċaħħad mid-dinjità umana, ma titħalliex tgawdi d-dritt tagħha għall-privatezza, il-familja u l-proprjetà, u fl-aħħar nett biex iċaħħduha mid-dritt għal ħajjitha stess.
Ġew elenkati wkoll bosta fallimenti tal-Istat Malti meta naqas li jindirizza r-riskji fuq ħajjet Daphne Caruana Galizia, inkluż l-effett tal-iżolament tagħha permezz ta’ malafama u tkasbir fuq il-midja tal-partiti politiċi.
Repubblika qed targumenta li l-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia għandu jitqies fil-kuntest tal-infiltrazzjoni tal-Mafia fit-tessut tal-governanza u s-soċjetà Maltija li, fil-fehma tagħna, hija perikolożament issottovalutata.
L-għaqda qalet li se jitressqu wkoll proposti għall-adozzjoni ta’ leġiżlazzjoni u proċeduri kontra l-Mafia u kontra r-rikattar organizzat. Saħqu wkoll fuq is-sinifikat tal-inkjesti pubbliċi bħala għodod li jkattru d-demokrazija tagħna u bħala mezz ta’ dokumentazzjoni u tagħlim mill-iżbalji amministrattivi, min-nuqqasijiet fis-sistemi tagħna jew mill-għemil ħażin volontarju.
L-Istat għandu jagħti protezzjoni lill-ġurnalisti
“Niddiskutu kif l-Istat Malti għadu mhux jipprovdi protezzjoni xierqa lill-ġurnalisti u lil aġenti oħra tas-soċjetà ċivili li jaġixxu b’mod indipendenti mill-Gvern, u għalhekk iqishom b’mod żbaljat bħala forma ta’ oppożizzjoni li jrid jipprova joħnoq.
“Nargumentaw li fil-qalba tal-valuri li aħna naspiraw bħala demokrazija għandu jkun hemm is-servizz ta’ ġurnaliżmu indipendenti u kritiku. Jixraq li wliedna jiġu mgħallma japprezzaw dan, jippretenduh u jikkontribwixxu għalih bħala element ewlieni fl-edukazzjoni formali tagħhom.
“Iċ-ċittadini jeħtieġ ifakkru b’tant eżiġenza lill-Istat Malti biex iħares l-indipendenza ta’ dan il-pilastru demokratiku minn kull indħil, ċensura, u saħansitra mill-vjolenza min-naħa ta’ dawk li jaqblilhom idgħajfu dawn il-libertajiet,” qalet Repubblika.
Kieku l-liġi Taljana applikata għall-qtil tal-ġurnalista
Kieku l-liġi Taljana kellha tiġi applikata għall-każ tal-qtil ta’ Caruana Galizia, din tkun immarkata bħala att terroristiku “di stampo mafioso” sostniet l-NGO.
Il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia ma kienx maħsub biss biex itemm ħajjitha. Kien maħdub ukoll biex xogħolna u l-attiviżmu tagħna jinbidlu bis-silenzju ħall l-persuni li ddeċidew li joqtluha jibqgħu għaddejjin bil-pjanijiet tagħhom mingħajr xkiel.
“L-evidenza li nstemgħet qabel l-inkjesta, kif ukoll investigazzjonijiet minn ġurnalisti lokali u internazzjonali wrew b’mod konvinċenti li f’Malta jeżisti sindikat tal-kriminalità li jiġbor flimkien nies fin-negozju, fil-politika u fil-kriminalità li s-sensar jirranġa, jinnegozja u jaqbel dwar kuntratti pubbliċi u privati billi juża tixħim u sfurzar. “
Malta kienet sofriet infiltrazzjoni estensiva tal-Mafia minħabba n-natura vulnerabbli ta’ attivitajiet ekonomiċi porużi bħas-servizzi finanzjarji u l-logħob tal-azzard onlajn, qalet Repubblika, u b’hekk Malta saret post perikoluż għan-nies li jirreżistu l-kriminalità organizzata.
L-NGO ssuġġeriet li s-sħubija f’organizzazzjoni bħal din tkun fiha nnifisha reat punibbli, anke jekk mafjuż ma jistax ikun marbut direttament mal-eżekuzzjoni ta ’kwalunkwe reat imwettaq f’isem l-organizzazzjoni.
In-nuqqas ta’ tali għażla legali tirriskja li tippermetti lin-nies li għandhom jinżammu responsabbli għall-qtil ta’ Caruana Galizia biex jitilqu mingħajr ma jagħtu rendikont, qalet.
Dan il-qtil ma jistax jiġi separat mill-akkwist pubbliku korrott, il-ħasil tal-flus, it-tixħim u l-manipulazzjoni tal-vot li Daphne inqatlet talli esponiet … Mhumiex biss in-nies li ġew ippruvati li kienu involuti direttament fil-qtil ta’ Daphne li għandhom isofru konsegwenzi, imma … dawk kollha li l-profitti illeċiti u l-influwenza elettorali tagħhom kienu protetti bħala riżultat tal-eliminazzjoni tagħha [ukoll]. “
Dan huwa dwar organizzazzjoni li timmanipula b’mod sistematiku u sigriet ir-relazzjoni bejn l-interessi privati u s-settur pubbliku biex tibbenefika minn dawk l-interessi.
Il-Pulizija mhux dejjem ikkoperat
Is-sottomissjonijiet ikompli jgħidu li l-Pulizija Maltija mhux dejjem ikkooperat bis-sħiħ mal-kontropartijiet internazzjonali tagħhom, u argumentat li l-kriminalità transkonfinali għandha tiġi trattata bħala reat federali.
“L-istampa Taljana rrappurtat li għal snin qabel l-arrest tiegħu f’Malta, il-Pulizija Taljana fittxew li jinnotifikaw lil Yorgen Fenech b’investigazzjoni dwar irranġar ta’ partiti tal-futbol fl-Itlaja stess, u li huwa maħsub li kien parti minnu. I
In-notifiki kollha, iżda ġew injorati, minħabba li l-pulizija Maltija kienet tirritorna l-korrispondenza indirizzata lil Yorgen Fenech billi l-indirizz tiegħu ma kienx ‘magħruf’.
Malta tagħti liċenzja lil aktar minn 25 bank internazzjonali li jipproċessaw biljuni ta’ ewro. Jinħarġu eluf ta ‘passaporti lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi li ma jgħixux u bilkemm iżuru l-pajjiż.
“Aħna nargumentaw li biex ilaħħqu mal-kriminalità federaliżżata, l-infurzar tal-liġi Ewropea u l-ġustizzja kriminali għandhom ikunu federaliżżati wkoll.
Il-kriminalità transkonfinali għandha tkun definita bħala federali, li tagħti s-setgħa lill-pulizija federali biex tinvestiga, jekk meħtieġ mingħajr referenza għall-awtoritajiet lokali u akkużati quddiem il-qrati federali. “
Ir-Repubblika sostniet li għandu jiġi investigat ukoll il-ġid bla spjegazzjoni ta Alfred Degiorgio, li ma jaħdimx, wieħed mill-allegati persuni li poġġa l-bomba fil-qtil tal-ġurnalista.
Malta kienet ikkunsidrat li timplimenta leġiżlazzjoni simili għas-sistema tar-Renju Unit iżda mbagħad iddeċidiet li twarrabha jew tipposponiha b’mod indefinit.
L-organizzazzjoni rrakkomandat li għandu jkun ukoll reat speċifiku għal persuna f’uffiċċju pubbliku li tfittex li tfixkel lill-Pulizija, Prosekuturi, Investigaturi jew uffiċjali oħra bħall-Awditur Nazzjonali, l-Ombudsman jew il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika milli jwettqu inkjesti. .
“Bħal f’bosta ġurisdizzjonijiet oħra, naħsbu li għandu jkun reat kriminali għal uffiċjal pubbliku li jwettaq negozju uffiċjali billi juża mezzi privati ta ‘komunikazzjoni, bħall-użu ta’ kontijiet privati tal-email jew għodod ta ‘messaġġi privati.”
Barra minn hekk, il-liġijiet ta’ Malta wrew li huma dgħajfa quddiem l-abbuż u l-imġieba ħażina fil-kariga. Bħala eżempju, “kuntratt mogħti b’ordni ta’ Joseph Muscat bejn l-aġenzija tat-turiżmu u Konrad Mizzi bħala kumpens għar-riżenja tiegħu b’diżunur mill-uffiċċju tal-Ministru responsabbli għal dik l-istess aġenzija għax kien espost għal skandli ta’ korruzzjoni mhux relatati.
Għalkemm il-kuntratt tqies mhux aċċettabbli kemm mill-Prim Ministru Robert Abela kif ukoll mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika, la Joseph Muscat u lanqas Konrad Mizzi ma ffaċċjaw xi forma ta’ konsegwenza.
L-Ispeaker tal-Parlament reċentement iddeċieda li ladarba Joseph Muscat m’għadux Membru Parlamentari il-kwistjoni ma tistax tiġi mistħarrġa aktar mill-Kumitat tal-Parlament għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika.
Il-Gvern ta’ Muscat kien irrifjuta li jagħti protezzjoni lil whistle-blower lil xhieda li jistgħu jikxfu l-għemil ħażin tagħha, qalet l-NGO billi argumentat li direttiva ġdida tal-UE dwar il-protezzjoni ta’ whistle-blowers tintuża bħala opportunità għal riforma kredibbli fis-settur.
