Sid ta’ appartament, li ma setgħetx titlob lura l-pussess tal-propjetà tagħha taħt il-liġijiet kurrenti dwar il-kera, ingħatat €18,000 bħala kumpens talli ġarret il-piż miġjub minn realtà soċjali f’każ li jmur lura għall-1979.
Il-Qorti fis-sentenza tagħha ordnat ukoll lir-Reġistratur tal-Qorti biex jibgħat kopja tas-sentenza, ladarba tkun saret finali, lill-Ispeaker fil-Parlament Anġlu Farrugia.
Dan kien ir-riżultat ta’ deċiżjoni oħra, f’lista twila ta’ sentenzi, fejn il-Qrati ddikjaraw li r-reġim legali li jirregola l-kirjiet ta’ qabel l-1979, introdott permezz ta’ emendi għall-Ordinanza dwar id-Djar (Kontroll), poġġa piż sproporzjonat fuq sidien, u għamel prattikament impossibbli għalihom li jerġgħu jiksbu l-pussess tal-propjetà tagħhom.
Dawk l-emendi, imfassla fid-dawl tar-realtà soċjali li kienet tipprevali lura fl-1979, kienu intenzjonati biex jiżguraw li n-nies ma jispiċċawx bla dar, osservat il-Prim’Awla, Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha, li ippresjediet applikazzjoni ppreżentata minn Dorothy Mifsud.
L-applikant kienet is-sid waħdieni ta’ appartament fil-Ħamrun li hi u żewġha kienu ttrasferew lill-intimat, Dennis Micallef, taħt titlu ta’ enfitewsi temporanja għal 21 sena, b’kera ta’ art annwali ta’ Lm200.
It-trasferiment seħħ eżatt qabel ma ġiet emendata l-liġi fl-1979. Madankollu, meta dak it-terminu skada fl-2000, il-kuntratt ġie kkonvertit għal kiri skont il-liġi b’kera annwali ta ‘€ 932 li sussegwentement żdiedet għal €1,224 fl-2013.
L-applikant, peress li issa hija armla, ippreżenta proċedimenti fejn sostniet li d-drittijiet fundamentali tal-proprjetà tagħha kienu qed jinkisru billi ma setgħetx tieħu lura l-pussess tal-appartament dekontrollat u barra minn hekk, kien qed jiġi mċaħħad minn kumpens adegwat.
Meta xehedet fil-Qorti, hija argumenta li għalkemm l-emendi tal-liġi tal-2009 ppermettew lis-sidien iżidu l-kera kull tliet snin, minflok il-perjodu preċedenti ta’ 15-il sena, dik id-dispożizzjoni ma kinitx biżżejjed peress li l-kera pagabbli ma kinitx tirrifletti x-xejriet attwali tas-suq.
Min-naħa l-oħra, il-kerrej ta’ 68 sena qal lill-Qorti li kien ilu jgħix fil-flat għal dawn l-aħħar 41 sena u għandu pensjoni li minnha ħallas il-kera. Barra minn hekk, huwa ddikjara li ħallas għal titjib fil-proprjetà, bħal bibien ġodda u kamra tal-banju.
Perit maħtur mill-Qorti li evalwa l-propjetà, irrapporta li l-valur tal-kera tal-appartament kien fil-fatt ħafna ogħla minn dak imħallas bħalissa mill-inkwilin.
Fid-dawl tal-evidenza kollha mressqa kif ukoll tal-linja twila tal-ġurisprudenza Ewropea u lokali, l-Imħallef Lawrence Mintoff osserva li r-reġim tal-kiri wassal għal sitwazzjoni sproporzjonata bejn id-drittijiet tas-sidien privati u tal-kerrejja.
Ir-realtà soċjali li kienet tipprevali lura fl-1979 kienet teħtieġ l-introduzzjoni ta’ salvagwardji leġislattivi biex tiżgura li n-nies ma jispiċċawx bla dar, osserva l-Imħallef Mintoff.
Iżda dik il-liġi kienet stabbiliet restrizzjonijiet fuq l-ammont ta’ kera li tista’ tintalab mis-sid, u b’hekk taqleb il-bilanċ kontra sidien li, bħall-applikant, kellhom iġorru waħedhom il-piż ta ’dik ir-realtà soċjali, fil-każ tagħha, peress li l-konċessjoni skadiet. fl-2000.
Barra minn hekk, il-kera li kellha titħallas fl-1979 kienet “realistika u ġusta” f’termini tar-realtà soċjali prevalenti dak iż-żmien. Iżda ż-żidiet sussegwenti fil-kera komplew jiġu kkalkulati fuq l-ammont oriġinarjament stipulat, osservat il-QAorti, mingħajr l-ebda kunsiderazzjoni dwar jekk is-sid kienx proprjetà jew kapital alternattiv.
Fir-rigward taċ-ċirkostanzi tal-każ in kwistjoni, il-Qorti kkonkludiet li d-drittijiet tal-applikant ġew miksura. Ibbażat fuq il-valutazzjoni tal-perit, il-mara kienet ġiet imċaħħda minn madwar €50,440 f’kera mill-2000.
Madankollu fid-dawl ta’ sentenzi preċedenti f’ċirkostanzi simili u billi ħadet nota tal-interess pubbliku u l-iskop soċjali tal-liġi kkontestata, il-Qorti tat lir-rikorrent €18,000 f’danni materjali u morali pagabbli mill-Istat.
