Koalizzjoni ta’ disa’ organizzazzjonijiet tal-media ħielsa ressqu sottomissjonijiet għall-inkjesta pubblika dwar l-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia, u sostnew li huwa biss jekk il-bord “itemm il-missjoni tiegħu” li jistgħu jittieħdu lezzjonijiet biex tiġi żgurata “nuqqas ta’ ripetizzjoni ta’ attakki kontra ġurnalisti” .
Il-konsorzju ta’ Rispons Rapidu għall-Ħelsien tal-Midja qal li ilu jappoġġja t-twaqqif ta’ “inkjesta pubblika indipendenti, imparzjali u effettiva” biex jiddetermina jekk l-Istat setax jiffaċilita l-assassinju tal-ġurnalist jew naqas milli jipprevjenih.
“Hija t-tama tagħna li l-evidenza miġbura mill-inkjesta pubblika tevita ġurnalisti oħra li jinqatlu f’Malta u lil hinn minnha,” qalet l-organizzazzjoni. Iżda l-lezzjonijiet setgħu jittieħdu biss u bidla vera nġabet biex niżguraw “li xejn bħal dan ma jerġa’ jiġri mill-ġdid lill-istituzzjonijiet u l-ġurnalisti ta’ Malta” jekk l-inkjesta “tlesti l-missjoni tagħha”.
“Kampanja ta ‘sentejn ta’ pressjoni sostnuta fuq il-gvern ta ‘Malta” kienet wittiet it-triq għall-inkjesta li għaddejja li s-sejbiet tagħha jistgħu jkunu”ta’ importanza globali fil-ġlieda kontra l-impunità għal reati kontra l-ġurnalisti,” qalet il-koalizzjoni.
Żiedet li l-inkjesta rreġistrat “progress sostanzjali” minkejja “kooperazzjoni limitata” mill-gvern. Waqt li ffoka fuq ġrajjiet li wasslu għall-qtil ta’ Caruana Galizia, il-konsorzju spjega “l-attakki sistematiċi” fuq id-dar tal-ġurnalista”, kampanji ta’ tajn, kawżi bla sens u forom oħra ta ‘fastidju” marbuta mal-ġurnaliżmu tagħha, kif ukoll il-kawżi SLAPP li kienu jissuġġettawha għal “pressjoni finanzjarja u psikoloġika straordinarja ”.
L- “atturi ewlenin” kollha implikati fl-istejjer ta’ korruzzjoni tagħha, inkluż l-eks Prim Ministru Joseph Muscat, l-eks Chiefof Staff l tiegħu Keith Schembri, l-eks ministru Konrad Mizzi, l-iżviluppatur tal-propjetà Silvio Debono kif ukoll l-operaturi tal-iskema tal-passaporti Henley and Partners, kienu kollha fittxewha u ppreżentaw libellin kontriha.
L-assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia “ikkontribwixxa għal ambjent diġà ostili għall-ġurnaliżmu indipendenti f’Malta,” qalet il-koalizzjoni, li esprima tħassib serju li “numru żgħir ta ’ġurnalisti” li kienu qed ikomplu bl-investigazzjonijiet tagħha “jiffaċċjaw pressjoni serja, fastidju u atti ta’ tpattija ”.
Waqt li telenka bosta kawżi li għaddejjin bħalissa kontra l-mezzi tax-xandir lokali u l-ġurnalisti, il-koalizzjoni għamlet referenza wkoll għal deċiżjoni reċenti minn maġistrat fi proċeduri kontra Yorgen Fenech, in-negozjant akkużat b’kompliċità fl-assassinju.
Il-Maġistrat ordnat li tittieħed azzjoni kontra ġurnalisti fuq sensiela ta’ artikli tat-Times of Malta dwar konversazzjonijiet bejn Fenech u politiċi u uffiċjali pubbliċi oħra, u ordnat li d-digriet jiġi kkomunikat lill-pulizija.
Digriet bħal dan jista’ jfisser “doċċa kiesħa fuq ir-rappurtaġ ta’ interess pubbliku,” qalet il-koalizzjoni, waqt li nnutat li l-qorti kienet “naqset milli tikkunsidra li l-istampa hija fundamentali f’demokrazija” u kienet “obbligata” li tippubblika tali informazzjoni li “trawwem il-pubbliku dibattitu ”dwar kwistjonijiet bħal dawn.
Malta hija unika fost l-istati tal-UE għall- “kontroll estensiv tal-partiti politiċi tagħha fuq l-aħbarijiet”, qalet il-koalizzjoni waqt li ħeġġet it-twaqqif ta’ awtorità tal-midja indipendenti biex tissostitwixxi l-Awtorità tax-Xandir, kumitat tas-sigurtà tal-ġurnalisti kif ukoll politika komprensiva dwar il-litteriżmu medjatiku .
Irrakkomandat wkoll pjan ta’ azzjoni nazzjonali dwar is-sikurezza għall-ġurnalisti, leġiżlazzjoni biex tikkriminalizza l-vjolenza kontra l-ġurnalisti u wkoll passi immedjati biex timplimenta bis-sħiħ ir-rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza ta’ dawk li joperaw f’din l-isfera.
L-attakki kollha tal-passat u tal-ġejjieni fuq il-ġurnalisti kellhom jiġu kkundannati minn figuri pubbliċi u “azzjoni ta ‘rimedju konkreta u effettiva immedjata” kellha tittieħed kontra dawk li abbużaw jew heddew lill-ġurnalisti għax-xogħol leġittimu tagħhom, qalet.
Il-fastidju onlajn, it-theddid, l-attakki ċibernetiċi u mġieba illegali oħra bħal dawn għandhom jiġu indirizzati “minnufih” u l-wirt ta’ kawżi ta’ libell kellu jitneħħa, żiedet tgħid.
Il-koalizzjoni qalet li dawn ir-rakkomandazzjonijiet u oħrajn tressqu għall-inkjesta pubblika li kienet meqjusa bħala “mekkaniżmu kruċjali fil-ġlieda għall-verità u l-ġustizzja” u kellha tiġi protetta kontra “kwalunkwe indħil politiku”.
L-inkjesta pubblika mhux biss kienet “preċedent importanti biex tinkiseb ġustizzja għall-ġurnalisti globalment” iżda kellha wkoll rwol vitali fil-prevenzjoni ta’ attakki futuri kontra l-ġurnalisti u kienet “essenzjali biex tiżgura riparazzjoni għall-vittma, il-familja tagħha u s-soċjetà Maltija,” insistiet il-koalizzjoni .
