Il-familja ta’ gunner li kien jaħdem mal-Forzi Armati ta’ Malta li miet waqt eżerċizzju ta’ taħriġ fi Frar tal-2009 ingħataw kumpens ta’ €178,500, wara li Imħallef sabet lill-AFM responsabbli għal negliġenza u nuqqas ta’ diliġenza. Il-Gunner Matthew Psaila ta’ 19-il sena, kien miet traġikament wara li sab ruħu f’diffikultà waqt eżerċizzju militari fiċ-Chadwick Lakes.
Il-qorti ħatret esperti li stabbilixxew li s-suldat – li ma kienx jaf jgħum – kien għereq wara li sar ipotermiku (temperatura baxxa tal-ġisem) waqt li kien qed jinnaviga f’mina taħt l-ilma, fl-ilmijiet kesħin u ffriżati. L-Imħallef Joanne Vella Cuschieri, fil-valutazzjoni tagħha ta’ 72 paġna tal-każ, innutat li anke xi suldati li kienu jafu jgħumu kellhom bżonn l-għajnuna minħabba l-piż tat-tagħmir tagħhom, it-tip ta’ ilbies u t-tagħmir li kienu liebsin.
L-esperti rrappurtaw bosta nuqqasijiet serji ta’ sigurtà fl-ippjanar u l-immaniġġjar ta’ l-eżerċizzju. Il-fond tal-ilma fil-mina ma ġiex ikkontrollat u ħadd ma ttestja r-rotta minn qabel liebes tagħmir sħiħ bħal tas-suldati dakinhar. Ma kienx hemm persunal tas-sigurtà mħarrġin biżżejjed u t-tagħmir tas-sigurtà pprovdut kien jikkonsisti f ‘”erba’ ċrieki tas-salvataġġ biss u ħabel li kienu f’vettura fuq il-pont fuq l-ilma.”
Is-suldati nfushom ma ngħatawx struzzjonijiet biex joqogħdu attenti għall-kollegi tagħhom u dan wassal biex l-assenza ta’ Psaila tibqa’ inosservata għal ħin twil wisq, qalu l-esperti. Il-Qorti osservat li ma saru l-ebda kontrolli fuq l-għoli u t-temperatura tal-ilma inkwistjoni qabel l-eżerċizzju u ma kien hemm l-ebda rapport ta ’rikonoxximent bil-miktub dwar il-passaġġ li għandhom jittieħdu mis-suldati.
Lanqas ma kien hemm xi Proċeduri Operattivi Standard stabbiliti li jirregolaw kif għandhom isiru eżerċizzji bħal dawn, dak iż-żmien. L-AFM kienet injorat ukoll tħassib dwar is-sigurtà mqajjem minn uffiċjali għolja, innutat il-qorti. Uffiċjal wieħed xehed li Kmandant tal-AFM dak iż-żmien kien se jwieġeb li s-salvagwardja tas-saħħa u s-sigurtàu ngħad li din ma kinitx “prijorità”, meta kien għamel suġġerimenti biex itejjeb is-sitwazzjoni.
Aktar tard twaqqfet sezzjoni tas-Saħħa u s-Sigurtà wara l-mewt ta ’Psaila, f’Diċembru tal-2010. L-imħallef innotat li l-uffiċjali fuq il-post kienu ordnati jagħmlu l-eżerċizzju mis-superjuri tagħhom u ftit li xejn kellhom għażla ħlief li jagħmlu dak li ngħataw, mingħajr informazzjoni individwali dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq is-suldati fejn kien hemm biss sitt supervisors.
Il-qorti qalet li kienet taf li l-ebda somma ta ’flus ma tagħmel tajjeb għat-telf ta’ iben, iżda għall-iskopijiet li tiġi stabbilita s-somma dovuta f’kumpens, hija qieset il-paga tas-suldat, l-età tiegħu u fatturi oħra, u ordnat li l-ammont għandu jkun ta’ €178,500. L-Avukat Michael Tanti Dougall deher għall-familjari tal-vittma.
