Francis Sant, residenti fil-Bidnija li waqt li kien qed isuq raha lil Daphne Caruana Galizia ġejja lejn id-direzzjoni tiegħu u esperjenza żewġ splużjonijiet u raha tisplodi u taqbad. Sant li diġa xehed fi Frar li għadda fil-każ kontra Yorgen Fenech, akkużat b’kompliċità fil-qtil ta ’Caruana Galizia, reġa’ fakkar fuq it-twerżiqa partikolari li sema’.
“Kienet karozza żgħira bajda. Jien kont madwar 20 metru bogħod. Is-sewwieqa kienet panikuża. Kollox ġara fi ftit sekondi. “Kien hemm l-ewwel ‘spark’ taħt il-karozza, bħal qiesu logħob tan-nar. Il-mara fil-karozza ippanikkjat aktar. Imbagħad il-karozza f’daqqa waħda splodiet. Dik it-tieni splużjoni. Dak il-ħin ksaħt”, qal ix-xhud.
“Kienet għadha konxja wara dik l-ewwel splużjoni. Smajtha tgħajjat, twerżaq, rajtha tiġi dritt lejja. Il-karozza marret fuq naħa, u spiċċart fl-għalqa u f’biċċiet. Rajt kollox.” Sant qal li f’dak il-punt, waqqaf il-karozza tiegħu u ħareġ. Huwa ra partijiet tal-ġisem madwaru, u qal lil mara li waqfet waqt li kienet qed issuq biex iċempel lis-servizzi tal-emerġenza.
Imbagħad raha lil binha, Matthew Caruana Galizia, “kważi jiġri dritt fin-nar, u kien dak il-ħin li ndunajt li kienet is-Sinjura Caruana Galizia.” Sant qal li jifakkar li ra kalidoskopju ta’ kuluri meta splodiet il-karozza. “Rajt kull xorta. Blu, aħdar, isfar, griż. ” Huwa tkellem mal-pulizija fuq il-post u tenna li numru ta ’ġurnalisti bdew jistaqsuh dwar dak li kien ra. Huwa temm jgħid li mbagħad mar id-dar, “fi stat ta ‘xokk.”
Dan ħareġ meta kompa l-każ ta’ Robert Agius, Adrian Agius, Jamie Vella, u George Degiorgio li qed jiffaċċjaw diversi akkużi relatati mal-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia u l-Avukat Carmel Chircop. Vincent Muscat ammetta l-irwol tiegħu fiż-żewġ omiċidji u ngħata l-maħfra Presidenzjali fil-konfront tal-qtil ta’ Chircop u ġie kkundannat 15-il sena fuq il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia.
Il-pompier Arthur Grech li kien stazzjonat fl-istazzjon CPD Xemxija f’Ottubru 2017, meta nqatlet Caruana Galizia qal lill-qorti li waslet sejħa fill-controll room fit-3.00 pm dakinhar tal-qtil, u r-rapport kien ta’ splużjoni ta’ karozza u nar f’għalqa tal-Bidnija.
Grech mar hemm fi trakk tat-tifi tan-nar ma’ kollega u huma sabu lill-uffiċjal tal-istazzjon fuq il-post. Huwa jiddeskrivi x-xena fejn qal li meta l-fjammi ġew kontrollati rrealizza li kien hemm persuna ġewwa, bejn is-sit u l-bieba tal-karozza,” “Kien ċar li din kienet splużjoni.,” huwa qal.
Grech u l-kollega tiegħu fittxew għal xi vittmi oħra u fiittxew fl-inħawi madwar il-karozza. Il-pulizija waslu fuq il-post u kien hemm persini ċivili fil-madwar ukoll. Grech jgħid li l-karozza kienet Peugeot 108. Huma rritornaw fuq il-post tlett ijiem wara, biex jaqtgħu siġra u dan għax esperti forensiċi riedu jiċċekkjaw il-weraq tagħha għal xi fdalijiet.
Il-kuntistabbli tal-pulizija Charles Azzopardi Refalo qal li kien stazzjonat fil-Mosta fil-ħin tal-qtil ta’ Caruana Galizia. Kienet daħlet sejħa għall-ħabta tas-2.55pm fejn intalbet l-għajnuna tal-pulizija. Huma marru lejn il-Bidnija u sabu karozza nar bil-partijiet mifruxin madwar.
Raha id ta’ persuna
Mathew Caruana Galizia, iben il-vittma – qalilhom li ommu kienet fil-karozza. Azzopardi Refalo jiftakar li ħares ‘l isfel u li ra id ta’ persuna. Huwa talab lil Matthew biex imur lura, huwa jgħid. “Indunajna li kienet splużjoni minħabba li s-saqaf tal-karozza kien imbuttat ‘il fuq.
Xehed il-pumpier Massimo Cassar li dan iż-żmien kien stazzjonat ukoll ix-Xemxija. Qal li jiftakar li ra l-karozza u l-irqajja tal-ħaxix fil-għalqa jaħarqu. L-ewwel tefa’ in-nirien tal-ħaxix, imbagħad mar fil-karozza. Meta kien mistoqsi x’raha, Cassar kien momentarjament bla kliem. “Ħeqq, kien hemm persuna ġewwa. Il-karozza splodiet totalment. L-ebda ħġieġ. Xejn. L-ebda windskrijn u sploduta huwa qal.
Ivan Formosa ġie mistoqsi għaliex ġie msejjaħ. “Jiena naħseb li huwa minħabba d-dgħajsa Wellcraft Maya,” huwa wieġeb. “Jien kont proprjetarju tagħha għal tmien snin. Fit-2 ta’ Frar, 2017, George Degiorgio ġie jaraha.” Formosa tenna li Degiorgio ħadha għal test drive fit-3 ta ’Frar, u wara huma qablu dwar bejgħ l-għada.
Degiorgio l-ewwel tah €10,000 għaliha, imbagħad €20,000. Xehed li l-ftehim kien ma’ George, imma kien Alfred li mar miegħu Transport Malta biex jirreġistra l-bastiment. Qal li lilu ma tagħmillu l-ebda differenza. L-Avukat William Cuschieri, li qed jidher għal Degiorgio qal li qed jikkunsidra li jippreżenta referenza kostituzzjonali għax skont hu l-proċess mhux qed isir fi żmien raġonevoli u barra minn hekk, hemm il-kwistjoni tal-pubbliċità ta’ qabel il-proċess, bil-midja tibqa’ għaddejja il-bumbardament tagħha.
Residenti mill-Mosta Wallace Sammut qal li hu jgħix f’dar li tħares lejn il-wied tal-Bidnija. Huwa kien ra karozza suspettuża pparkjata viċin id-dar tiegħu. Qal li kellha n-numru ta’ reġistrazzjoni QQZ. Kien raha hemm għal bosta ġimgħat, ‘on and off’. Kultant ipparkjat ħdejn barriera, kultant viċin il-bieb tiegħu.
Darba raha persuna, imma l-karozza kienet ipparkjata u ma setax jirrikonoxxi min kienet. “Dakinhar rajt hemm għal ħabta ta’ nofsinhar. Meta smajt l-isplużjoni fit-3.00 pm, ħriġt barra u l-karozza ma kinitx hemm. ” Sammut ġie mistoqsi x’ġiegħlu jissuspetta. Huwa qal li kienet vettura tal-kiri. U huma biss il-kaċċaturi li jmorru hemmhekk, matul l-istaġun tal-kaċċa miftuħa.
Karozza suspettuża
Wara xehed Maria Milfred Sammut Grech, li tgħix f’dar il-Mosta li tħares lejn il-wied tal-Bidnija. Qalet li kienet rat karozza żgħira u bajda tal-kiri Peugeot fl-inħawi tagħha għal diversi ġimgħat qabel il-qtil ta’ Caruana Galizia. Iżda wara dik il-ġurnata, hija qatt ma ratha aktar. “Konna naraw il-karozza f’diversi postijiet. Dażgur li suspettajna xi ħaġa. Bdejna nistaqsu ‘x’qed jagħmlu hawn?’ ” Hija qalet li l-pulizija tkellmu magħha ftit jiem wara l-qtil.
Xehed ukoll Mario Fenech, maniġer mal-kumpanija li tikri l-karozzi bl-isem ta’ Percius. Fenech kien xehed fl-2018 fil-każ kontra t-tliet irġiel akkużati li poġġew u splodew il-bomba li qatlet lil Caruana Galizia]. Huwa qal li Caruana Galizia kellha l-Peugeot għal madwar tliet xhur qabel nqatlet.
Kellha karozza oħra tal-kiri qabel dik, għal tliet xhur oħra. “Kienet karozza ġdida fjamanta. Xtrajniha ġdida għax kellha kuntratt ta’ ħames snin. Qabel konna tajnaha karozza oħra, l-istess mudell,” huwa qal. Xehed ukoll id-direttur tal-istess kumpanija, Alexander Fenech. Huwa qal li Peter Caruana Galizia, ir-raġel ta’ Daphne kien ikkuntattjah kmieni fl-2017 dwar kiri ta’ karozza għal martu. Huma tawha Peugeot u mbagħad ġabulha mudell ġdid fjamant f’Ġunju.
L-aħħar xhud kien Mario Vella, residenti l-Bidnija, li għandu razzett ħdejn l-għoljiet fejn seħħet l-isplużjoni. Huwa kien f’ħanut taż-żebgħa fil-Mosta meta bintu ċemplitu biex tgħidlu li kienet semgħet splużjoni u setgħet tara d-duħħan ħdejn il-farmhouse.
Vella mar hemm u ra lil Frans Sant, li qallu li xi ħadd kien fil-karozza imma ma kienx hemm tama. Qal li ħares fil-karozza, ra persuna ġewwa. Vella mbagħad jirrakkonta xi ħaġa li diġà xehed dwarha – il-ġlieda tiegħu ma’ Matthew Caruana Galizia, li emmen li Vella kien ħa ritratti tax-xena permezz tal-mowbajl. Huwa qal li l-inċident ma kienx wieħed kbir.
Il-kumpilazzjoni iffokat mill-ġdid fuq l-allegat rwol tagħhom fil-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia. Il-qed isejħu xhieda għal dak il-qtil tal-2017, ġurnata wara li l-qorti semgħet mingħand diversi xhieda dwar il-qtil tal-2015 tal-avukat Carmel Chircop.
Iż-żewġ aħwa Agius, Jamie Vella u George Degiorgio jiffaċċjaw akkużi relatati maż-żewġ qtiliet. Robert Agius u Vella jinsabu akkużati li fornew il-bomba li ntużat biex tisplodi Caruana Galizia. Degiorgio qed jiġi akkużat fi proċeduri separati li wettaq dak il-qtil flimkien ma’ tnejn oħra. Adrian Agius jinsab akkużat li ordna l-qtil ta’ Chircop. Vella u Degiorgio huma allegatament li wettquh.
Il-Maġistrat Caroline Farrugia Frendo qed tippresiedi l-każ filwaqt li l-Avukat William Cuschieri qed jidher għal George Degiorgio, l-Avukat Alfred Abela qed jirrappreżenta lill-aħwa Agius u Jamie Vella, l-Avukat Jason Azzopardi huwa l-avukat tal-familja Caruana Galizia u l-Avukat Vince Galea qed jidher għall-familja Chircop.
L-Avukati Anthony Vella u George Camilleri qed jirrapreżentaw lill-Avukat Ġenerali waqt li s-Supretendent Keith Arnaud u l-Ispetturi Shawn Pawney u Wayne Camilleri qed imexxu l-Prosekuzzjoni. Il-kumpilazzjoni tkompli nhar it-Tnejn 17 ta’ Mejju fit-8.30am.
