Żewġ migranti li kienu salvati mill-bastiment merkantili El Hiblu 1, qalu fil-qorti li wħud minnhom kienu qed jikkunsidraw li jaqbżu l-baħar. Tliet żgħażagħ, tnejn mill-Guinea u wieħed mill-Kosta tal-Avorju, ta’ 15, 16 u 19-il sena, jinsabu akkużati b’reati relatati mat-terroriżmu talli ħadu illegalment il-kontroll tal-vapur f’Marzu 2019.
L-akkużati jiffaċċjaw sentenzi ta’ ħabs sa massimu ta’ 30 sena jekk jinstabu ħatj L-ewwel xhud, Mohammed, qal lill-maġistrat Nadine Lia li wara li ssuspettaw li kienu qed jittieħdu lura l-Libja, “xi wħud fil-grupp bdew jgħidu li jekk imorru l-Libja kienu se jiġu trattati ħażin u t-tliet żgħażagħ bdew jikkalmawhom kiuf jistgħu.
Dawk li kienu inkwetati ħafna riedu jaqbżu fil-baħar.” Huwa kien wieħed minn seba’ xhieda msejħa biex jixhdu, li minnhom tnejn biss instemgħu minħabba l-ħin limitat. Is-seduta ta’erba’ sigħat kienet imħassra minn skambji ta’ temperament ħażin bejn il-prosekuzzjoni u d-difiża kif ukoll ilmenti relatati mat-traduzzjoni, li fihom l-avukat difensur ipprotesta li l-interpretu ma kienx qed jinterpreta l-mistoqsijiet tal-qorti b’mod leali.
“Konna fuq dgħajsa żgħira fil-baħar u kien tanker tal-petrol ġabna,” qal Mohammed. Wara li ttellgħu, il-kaptan qalilhom li kien hemm komunikazzjoni ma’ żewġ vapuri akbar ġejjin mill-Ewropa. Huwa qalilna biex nistennew li jaslu ż-żewġ vapuri kbar, huwa spjega.
Huwa qal li l-kaptan ma kellu l-ebda dritt li jmur l-Ewropa, iżda wieħed miż-żewġ vapuri li kienu ġejjin jistgħu jeħduhom lejn l-Ewropa. “Kien lejn filgħaxija imma kien għad hemm dawl. Staqsejnihom għall-ikel għax ilna ma nieklu tliet ijiem. Il-kaptan qal li m’għandux ikel x’jagħtina u li rridu nistennew iż-żewġ vapuri kbar. Huma se jagħtuna l-ikel u jeħduna l-Ewropa, ”huwa qal.
“Waqt li konna qed nistennew, il-lejl waqa fuqna ‘. Kulħadd raqad. Uħud minna konna nħossuna morda, inkluż jien. Għall-ħabta tal-4 ta’ filgħodu indunajna li konna viċin il-kosta Libjana.” Meta indunaw b’dan, uħud ħasshom ħażin, qal. “Ir-raġuni kienet li konna qed inħossu li ladarba se nkunu taħt il-kontroll Libjan se jkollna problemi kbar.”
Huwa qal li l-migranti salvati li jitkellmu bl-Ingliż kienu qed jieħdu ħsieb it-tfal. Oħrajn kienu qed jieħdu ħsieb il-persuni morda. “Tlabna lill-kelliema bl-Ingliż biex ikellmu lill-kaptan. Permezz tagħhom huwa qalilna biex nibqgħu kalmi. ” L-Ispettur Omar Zammit, staqsa għaliex il-ħtieġa għall-kalma, li jimplika li kien hemm inkwiet.
“Il-kaptan qalilna biex nibqgħu kalmi għax uħud minna kienu qed jirtodu, nkluż it-tfal, u dan għax ma kielux.” Hekk kif Zammit għafas ix-xhud dwar ir-reazzjonijiet tal-immigranti, it-tweġibiet ta’ Mohammed saru kemmxejn evażivi – xi ħaġa li qabdet fuqha l-qorti. Il-Maġistrat staqsiet x’għamel u raha, huwa qal “jien stess ma għamilt xejn, kont qed nibki.” Qal li ra l-miżerja tan-nies hemmhekk.
Mistoqsi mill-qorti dwar dak li ġiegħlu jikkonkludi dan, huwa wieġeb “konna morda, bil-ġuħ. Ħassejt li kien hemm sitwazzjoni ta’ miżerja għax ma kontx tajjeb u kont qed inħoss li l-Libjani se joqtluna u jien immut anke jekk ma naqgħux f’idejhom.” Huwa qal lill-qorti li t-tliet akkużati marru biex jikkalmaw il-grupp, u ħeġġeġ lil dawk li kienu inkwetati biex jitolbu minflok.
Huwa qal li xi erba’ individwi heddew li jaqbżu fil-baħar. “F’ħin minnhom il-kaptan ħareġ mill-kabina tiegħu u staqsa jekk hemmx xi ħadd li fehem l-Ingliż u l-grupp indika lejn żagħżugħ (wieħed mill-akkużati) li kien jaf,” qal ix-xhud permezz tal-interpretu maħtur mill-qorti. Mohammed żied jgħid li ma setax jifhem dak li ntqal bejn l-akkużat u l-kaptan għax kienu qed jitkellmu bl-Ingliż u hu ma jitkellimx dik il-lingwa.
Filwaqt li wieħed mill-akkużati tkellem mal-kaptan, it-tnejn l-oħra baqgħu mal-kumplament tal-grupp u ħeġġiġhom biex ma jinkwetawx, huwa qal. Mistoqsi jekk jafhomx, ix-xhud qal le, u żied jgħid li wieħed minn dawk li baqgħu warajhom kien ukoll mill-Kosta tal-Avorju.
Huwa spjega li kienu salvati mill-El Hiblu 1 xi żmien wara li raw ajruplan. Huwa qal lill-qorti li l-kaptan qalilhom li l-ajruplan ikkomunika miegħu u informa lil El Hiblu 1 bid-dgħajsa, propjament dinghy. Waqt li l-grupp kien qed jiġi trasferit għall-bastiment merkantili, xi sitt individwi baqgħu f’posthom, u qalu li se jipproċedu bil-vjaġġ lejn l-Ewropa fuq id-dinghy u rrifjutaw l-għajnuna. Bid-destin tagħhom mhux magħruf.
Ladarba abbord, huwa qal li l-kaptan kien qalilhom li l-ajruplan tabilħaqq kien rahom u kien informa lill-bastiment li żewġ vapuri oħra se jiġu għalihom u jeħduhom l-Ewropa. It-tieni xhud, mill-Kosta tal-Avorju, qal lill-qorti li l-ewwel darba li ra lit-tliet akkużati kien hekk kif kienu qed jikkalmaw lill-oħrajn, li kienu tħassbu meta raw dwal li ħasbu li kienu mill-kosta Libjana.
Il-kaptan iddeċieda li ried li t-tlieta jikkalma lil kulħadd minħabba l-interazzjonijiet tagħhom magħhom, qal ix-xhud. “Kif għażel it-tlieta biex jingħaqad miegħu?” staqsiet l-qorti. “Dehru nies tajbin,” wieġeb ix-xhud. “Kif wasal għal din il-konklużjoni?” “Minħabba li seta’ ara li kienu qed jikkalmaw is-sitwazzjoni.”
L-Avukat Cedric Mifsud ilmenta li l-interpretu ma kienx qed jinterpreta l-mistoqsijiet tal-qorti b’mod leali. Mistoqsi għaliex il-bieb tal-kaptan kien imsakkar, huwa qal li l-Kaptan fetaħ biex iħalli t-tliet irġiel jidħlu. Huwa jżid raġuni oħra biex jistieden lit-tliet irġiel fil-kabina – l-għarfien tagħhom ta’ lingwa li kollha tkellmu (Ingliż).
“Wara ftit tal-ħin, wieħed biss mit-tliet żgħażagħ ħareġ mill-kabina biex ikellem lin-nies barra. Hu qalilhom biex jafdaw f’Alla u biex ma jinkwetawx. ” Il-qorti osservat li x-xhud kien qed jikkonkludi li l-kaptan biddel ir-rotta għax ra din il-miżerja. Kif wasal għal din il-konklużjoni, staqsiet il-Maġistrat Lia.
“Huwa kien inkwetat li xi nies riedu jaqbżu fil-baħar,” wieġeb ix-xhud. Il-qorti staqsiet kemm-il darba x-xhud kien mar fil-kabina hu stess. “Qatt ma mort fil-kabina.” “Kemm-il darba tkellimt mal-kaptan?” “Qatt” “Allura kif jaf li l-kaptan iddeċieda għal dawn ir-raġunijiet?” staqsiet il-qorti, għal ebda risposta sodisfaċenti.
Ix-xhud qal li meta suldati tal-Forzi Armati ta’ Malta kienu telgħu abbord il-bastiment, in-nies salvati kienu lkoll bilqiegħda u insista li kienu bilqiegħda l-ħin kollu.”Aħna konna bilqiegħda meta s-suldati daħlu abbord,” huwa qal. Il-każ ikompli nhar it-Tlieta wara nofsinhar. Għall-imputati dehru l-avukati Gianluca Cappitta u Cedric Mifsud. L-Ispettur Omar Zammit u l-avukat tal-AĠ George Camilleri mexxew il-prosekuzzjoni.
