Il-Qorti ċaħdet talba minn erba’ NGOs ambjentali u numru ta’ sidien tal-art biex jikkontestaw deċiżjoni li teżenta r-rilaxx ta’ bċejjeċ kbar ta’ art minn valutazzjoni ambjentali strateġika. Flimkien Għal Ambjent Aħjar, Friends of the Earth, the Ramblers Association u Graffitti flimkien ma’ numru kbir ta’ sidien tal-art kienu ressqu l-azzjoni għal reviżjoni ġudizzjarja kontra l-Ministru għall-Ambjent u l-Affarijiet Rurali, l-Awtorità tal-Ippjanar (MEPA dak iż-żmien) u individwi membri tat-tim tal-verifika li ħadu d-deċiżjoni.
It-tilwima oriġinat mill-Mozzjoni Parlamentari 245 tas-26 ta’ Lulju 2006 li fiha l-Parlament approva r-reviżjoni parzjali tal-Pjan ta’ Struttura, jiem wara t-tim tal-verifika ta’ tliet membri, ippresedut mill-inġinier Christopher Ciantar, u bl-avukat Simone Borg u l-ekonomista Jacques Sciberras bħala membri , kien ikkonkluda li l-istima strateġika ambjentali ma kinitx fattibbli.
F’ittra lill-MEPA bid-data tal-20 tal-Lulju, it-tim tal-awditjar kien spjega li“ f’dan il-każ partikolari l-proċess jinsab fi stadju meta mhuwiex fattibbli li titwettaq valutazzjoni ambjentali strateġika. ” L-applikanti qalu lill-Qorti li din l-eżenzjoni kienet tikser id-Direttiva dwar l-Istima Ambjentali Strateġika ta’ l-UE (SEA) li saret liġi fl-2005, u għamlet stima ambjentali obbligatorja fir-rigward ta’ kwalunkwe pjan ippreżentat lill-parlament wara Lulju 2004.
Taħt dik il-liġi, fil-każ ta ‘pjanijiet li joriġinaw qabel Lulju 2004 iżda li ġew ippreżentati formalment lill-Parlament wara l-21 ta’ Lulju, 2006, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu fuq bażi ta”każ b’każ jekk jirrispettawx id-Direttiva SEA kienx “fattibbli u jinfurmaw lill-pubbliku dwar id-deċiżjoni tagħhom. ”
L-applikanti argumentaw li l-approvazzjoni tal-proċess fin-nuqqas tal-valutazzjoni ambjentali strateġika kellha tiġi annullata u ma għandhom jiġu approvati l-ebda permessi ta’ żvilupp ulterjuri fiż-żoni milquta. F’sentenza twila li ngħatat il-ġimgħa li għaddiet, 14-il sena wara li ġie ppreżentat il-każ, il-Prim’Awla, Qorti Ċivili, ippreseduta mill-Imħallef Joanne Vella Cuschieri, din ċaħdet il-każ tal-applikanti.
Il-Qorti, madankollu, appellat lill-awtoritajiet biex jużaw is-sens tajjeb tagħhom meta jiġġudikaw applikazzjonijiet għall-iżvilupp f’oqsma ta’ valur storiku u ambjentali. Wara li rat l-evidenza, l-Imħallef iddeċiedioet li ma kien hemm l-ebda dubju li x-xogħol fuq il-preparazzjoni tal-pjanijiet lokali kien beda sew qabel l-2006, u fil-fatt imtawla lura għall-1991.
Għalkemm l-iskema kienet imsemmija biss bħala proċess ta’ razzjonalizzazzjoni fl-aħħar stadji tal-preparazzjonijiet tal-pjan lokali, il-Qorti qalet li ma kinitx eżerċizzju waħdu u rrimarkat li t-tim tal-awditjar kien spjega li ma ġew miżjuda l-ebda talbiet ġodda għajr dawk sottomessi oriġinarjament matul il-proċess ta’ konsultazzjoni.
Waqt li osservat li x-xogħol ta’ bażi kien beda ħafna qabel Lulju 2004 u kien fi stadju avvanzat ħafna meta daħlet fis-seħħ id-Direttiva SEA, r-reviżjoni tal-pjan ta’ struttura parzjali ma kinitx fil-fażi strateġika. Fis-sentenza tagħha l-Qorti ddeċidiet li dawn il-kunsiderazzjonijiet “kienu u huma fattwalment ġusti.”
It-talba tal-applikanti li t-talbiet lill-MEPA u l-proċess ta’ reviżjoni kienu bdew ftit xhur qabel l-2006 ma kinitx sostnuta mill-evidenza, qalet il-Qorti, waqt li enfasizzat il-fatt li l-volum ta’ xogħol li jinvolvi f’tali proċess ma setax jitlesta fi ftit xhur.
Id-deċiżjoni tat-tim tal-awditjar favur eżenzjoni kienet legalment ġustifikata, qalet il-Qorti, li qalet li kienet imħeġġa bid-deċiżjoni tal-Kummissjoni Ewropea f’Marzu 2010 li fiha ġie kkonstatat li ma kienx hemm biżżejjed evidenza biex turi li l-pjan lokali u r-razzjonalizzazzjoni kienu żewġ proċessi distinti.
L-eks Ministru għall-Ambjent George Pullicino kien xehed fit-tul fil-proċeduri u qal lill-Qorti li “r-razzjonalizzazzjoni kienet proċess kontinwu” u li l-pajjiż ma setax jibbaża ruħu fuq skemi temporanji. Inħareġ memo tal-kabinett li jistabbilixxi l-kriterji għall-inklużjoni ta’ żoni partikolari wara li ġie nnutat li eluf ta’ applikazzjonijiet għall-MEPA kienu qed jiġu ttrattati bl-użu ta’ kriterji differenti.
Il-MEPA kienet irċeviet madwar 5,200 applikazzjoni għall-inklużjoni fil-pjanijiet lokali u l-Gvern tal-ġurnata ried jimponi “kejl wieħed għal kull applikazzjoni, applikabbli b’mod ugwali għal kulħadd,” qal Pullicino lill-Qorti. IlQqorti ma qablitx ukoll mal-argument magħmul mill-NGOs u applikanti oħra fis-sens li ma kellhomx mezzi legali oħra biex jikkontestaw il-proċess ta’ razzjonalizzazzjoni.
L-imħallef enfasizzat li kull żona rilaxxata għall-iżvilupp kienet soġġetta għal ‘applikazzjoni ta’ kontroll tal-ippjanar ’li kienet miftuħa għal oġġezzjonijiet u madankollu ħafna mill-partijiet fil-każ ma kinux għarrfu dan il-mezz. Il-Qorti qalet li ma tistax tagħmel tajjeb għal nuqqas bħal dan min-naħa tagħhom.
Barra minn hekk, qalet l-Imħallef Vella Cuschieri, ir-rilaxx ta’ żona għall-iżvilupp ma jimplikax awtomatikament li t-talbiet għall-iżvilupp ikunu neċessarjament approvati, speċjalment meta ż-żona kienet tinvolvi art agrikola u siti arkeoloġiċi.
L-Imħallef osservat li t-talbiet għall-iżvilupp fil-fatt ġew irrifjutati f’żoni tal-Mosta u Ta ’Brag fil-Mellieħa fejn kienu tqajmu oġġezzjonijiet.
