Filwaqt li l-kritika tas-sistema ġudizzjarja f’Malta hija mifruxa, ftit issir referenza għall-kawżi bażiċi ta’ din il-kritika u l-problemi ewlenin iffaċċjati mis-sistema ġudizzjarja: jiġifieri n-nuqqas akut ta’ spazju adegwat, persuni imħarrġa u riżorsi dedikati fil-qrati.
Is-sitwazzjoni preżenti tal-ħaddiema tal-qorti fil-qrati Maltin, kemm ġudizzjarji kif ukoll mhux ġudizzjarji, hija kritika u l-amministrazzjoni kollha tal-qorti, li hija l-unika prerogattiva tal-gvern, tinsab f’sitwazzjoni prekarja u kerha ħafna. Dan ħareġ minn opinjoni li ta lill-ġurnal Times, l-Imħallef Francesco Depasquale, president, tal-Assoċjazzjoni tal-Imħallfin u l-Maġistrati ta’ Malta
Huwa għamel aċċenn għal miżuri serji u kuraġġużi li għandhom jittieħdu immedjatament. L-isforzi tal-ġudikatura waħedhom mhumiex biżżejjed biex jindirizzaw dawn il-problemi. Bħala regola, kull membru tal-ġudikatura għandu bżonn deputat reġistratur biex imexxi l-każijiet u s-seduti, avukat tal-qorti u / jew assistent ġudizzjarju biex jassisti lill-ġudikatura.
Dan tenna fis-smigħ tal-każijiet u fl-abbozzar tas-sentenzi tal-qorti, marixxall tal-qorti biex isejjaħ il-każijiet u tiżgura s-sigurtà fl-awla tal-qorti, messaġġier tal-qorti biex jgħin fit-trattament tal-fajls u l-atti li għandhom jarawhom, assistent tal-qorti wieħed jew aktar biex jittajpjaw it-traskrizzjonijiet kollha tal-provi, skrivan tal-qorti biex jipproċessa l-atti varji li huma ppreżentati fir-reġistru tal-qorti għall-membru partikolari tal-ġudikatura, u xufier.
Sfortunatament, sal-lum, minħabba l-kundizzjonijiet tax-xogħol finanzjarjament restrittivi, il-pressjoni tax-xogħol u l-ħinijiet twal tax-xogħol, l-ebda wieħed mill-membri tal-ġudikatura ma huwa pprovdut bil-kumpliment sħiħ meħtieġ. In-numru ta’ deputat reġistraturi qiegħed dejjem jonqos.
Erba’ maġistrati ġodda maħtura reċentement ma setgħux jibdew jaħdmu għax ma ngħatawx deputat reġistratur. Eventwalment, id-deputati reġistraturi tneħħew minn dmirijiet oħra u ġew assenjati mill-ġdid lill-maġistrati l-ġodda, u ħallew vojt fil-karigi li qabel kienu jamministraw. Soluzzjoni improvizzata inadegwata meta wieħed iżomm f’moħħu r-responsabbiltajiet enormi inerenti fir-rwol tad-deputati reġistraturi.
L-iskrivani tal-qorti, aktar milli jiġu assenjati individwalment lil kull membru tal-ġudikatura, huma kondiviżi ma’ żewġ jew tliet membri tal-ġudikatura, u b’hekk ma jistgħux ilaħħqu mal-volum ta’ atti u dokumenti ppreżentati kuljum. Ħafna membri tal-ġudikatura mhumiex ipprovduti b’assistenti tal-qorti, li jfisser li t-traskrizzjoni ma titwassalx fil-ħin, u b’hekk twassal għal aġġornamenti bla bżonn ta ’seduti minħabba n-nuqqas ta’ disponibbiltà ta ’atti tal-qorti.
Ħadd mill-ġudikatura m’għandu marixxalli tal-qorti, dmirijiethom ‘temporanjament’ assenjati lill-messaġġiera tal-qorti snin ilu, li baqgħu jittrattaw dawn id-dmirijiet addizzjonali minn dakinhar, u b’hekk ma jistgħux ilaħħqu mal-volum ta ’xogħol fl-awli tal-qrati u seduti tal-qorti kontemporanjament.
Il-President qal li diversi membri tal-ġudikatura lanqas biss għandhom messaġġier tal-qorti assenjat lilhom, b’riżultat ta’ dan l-amministrazzjoni terġa’ tassenja messaġġiera minn membru tal-ġudikatura għal ieħor kuljum biex tiżgura li s-seduti tal-qorti jsiru, u b’hekk jipprojbixxu dawn il-messaġġiera milli jwettqu x-xogħol li huma maħsuba li jkunu fil-fatt jagħmlu.
“Ħadd mill-maġistrati ma huwa pprovdut b’avukat tal-qorti biex jgħinhom f’xogħolhom, minkejja li huma mgħarrqa b’inqas xogħol dejjem jiżdied, filwaqt li bosta mħallfin u maġistrati ma jingħatawx assistent ġudizzjarju biex jgħinhom fix-xogħol ta ’riċerka legali tagħhom u ġudizzjarji oħra.
“Sfortunatament, fejn għandu x’jaqsam ir-reklutaġġ ta’ ħaddiema kompetenti u mħarrġa sew, l-introduzzjoni ta’ l-Aġenzija għas-Servizzi tal-Qorti kompliet tiggrava u aċċentwat is-sitwazzjoni ħażina ta’ reklutaġġ ta’ ħaddiema, b’ħafna membri ta’ l-istaff imħawwar li jkollhom iħallu l-qrati f’idejn dipartimenti oħra minħabba restrizzjonijiet finanzjarji imposti fuq l-aġenzija mill-gvern. Is-sitwazzjoni fil-qorti hija, għalhekk, ċertament kritika”, qal l-Imħallef Depasquale.
Kompla li l-gvern irid jieqaf jittratta r-rekwiżiti tal-qorti fuq bażi ta’ biċċa biċċa, immaniġġjar bi kriżi u jeħtieġ joħroġ bi pjan serju fit-tul biex jindirizza d-diffikultajiet li qed jiffaċċjaw il-ġudikatura u l-operat tal-qrati tal-liġi, investiment qawwi f’infrastruttura adegwata, riżorsi mtejba u pakketti finanzjarji attraenti għal persunal kompetenti adegwat biex jaħdem fil-qorti.
Dan ma jistax jinkiseb sakemm l-aġenzija tibqa ‘soġġetta għal restrizzjonijiet finanzjarji tas-servizz tal-gvern. Jekk ma tittieħed l-ebda azzjoni urġenti u immedjata, is-sitwazzjoni hija marbuta li tiddeterjora aktar, u dan iwassal għall-kollass eventwali tal-istituzzjoni essenzjali responsabbli għaż-żamma tal-istat tad-dritt, jiġifieri l-qrati tal-liġi.
Mingħajr sistema ġudizzjarja effettiva u effiċjenti, l-ebda soċjetà ħielsa u demokratika ma tista’ tirnexxi, kemm ekonomikament kif ukoll soċjalment, u sakemm il-gvern, li fl-aħħar mill-aħħar huwa responsabbli għat-tmexxija tal-qrati, ma jieħu azzjoni immedjata u serja, qatt ma jista’ jkun hemm verament effettiva u qorti effiċjenti, b’mod partikolari fid-dawl tal-volum tax-xogħol dejjem jiżdied ta’ każijiet li l-qrati qed jiffaċċjaw.
Il-ġudikatura tifhem li għandha d-dmirijiet u l-obbligi tagħha lejn iċ-ċittadin u s-soċjetà biex tiżgura li l-istat tad-dritt jiġi infurzat f’Malta, liema dmirijiet tħabrek biex timxi magħhom, fl-ambiti tal-kapaċitajiet u l-limitazzjonijiet ta ’kull wieħed u kulħadd.
Madankollu, in-numru limitat ta ’membri tal-ġudikatura, l-ammont ta’ xogħol dejjem jiżdied u kumpless u n-numru dejjem jonqos ta ’persunal imħarreġ b’mod adegwat u kompetenti, biex ma nsemmux in-nuqqas ta’ spazju ta ’xogħol, huwa tali li l-ġudikatura qatt ma tkun f’pożizzjoni li tassigura li l-istat tad-dritt ikun infurzat b’mod adegwat f’Malta, sakemm il-gvern ma jinvestix serjament fil-qrati.
Il-Qrati tal-Ġustizzja huma parti essenzjali mill-infurzar tal-istat tad-dritt u, sakemm tibqa ’miċħuda r-riżorsi biex taħdem, il-ġudikatura ma tkunx tista’ twettaq ir-rwol tagħha biex tiżgura li l-istat tad-dritt f’Malta jkun verament ikkonfermat, temm jgħid l-Imħallef Francesco Depasquale.
