Persuna li qed tfittex l-ażil, li kienet fost grupp ta’ migranti miġjuba Malta fuq il-bastiment merkantili El Hiblu 1, qal li l-kaptan kien qalilhom li kien se jgħinhom. Emmanuel D., min-Niġerja xehed waqt il-proċeduri kriminali kontra tliet żgħażagħ akkużati li ħatfu l-bastiment, ir-raġel qal lill-qorti li għen biex jikkalma lil dawk li jfittxu l-ażil.
F’Marzu 2019, grupp ta’ 108 persuna ġew salvati mill-vapur tal-merkanzija El Hiblu 1 li kien inkarigat minn ajruplan tal-operazzjoni militari Ewropea EUNAVFOR MED. L-ekwipaġġ tal-vapur fittex li jirritorna s-salvati fil-Libja, madankollu, in-nies abbord ipprotestaw għar-ritorn tagħhom.
L-ekwipaġġ eventwalment mexa lejn it-tramuntana lejn Malta. Tliet adolexxenti ġew arrestati malli waslu Malta u nżammu għal seba’ xhur. It-tlieta qed jiffaċċjaw akkużi ta ’terroriżmu u jekk jinstabu ħatja jistgħu jmorru bejn seba’ u 30 sena wara l-ħabs.
Ix-xhud fakkar li l-grupp kien telaq il-Libja fuq dinghy, minħabba li “ħajjithom kienet fil-periklu”. Spjega li ħallsu xi ħaġa u telqu lejn l-Ewropa. Huma kienu qattgħu xi tliet ijiem il-baħar qabel ma waslu Malta. Emmanuel D. fakkar li ra ħelikopter u tanker.
Il-kaptan kien ħareġ mill-kabina u kellimhom waqt li kienu għadhom fuq id-dinghy. Madankollu, dawk li jfittxu l-ażil indunaw li din ma kinitx ta’ salvataġġ. Inizjalment kulħadd kien qed jaħseb li kien ta’ salvataġġ, iżda mbagħad irrealizzajna li ma kienx, qal ix-xhud, u żied li ma tqassmu l-ebda ġkieket tas-salvataġġ lil dawk li jfittxu l-ażil fuq id-dinghy.
“Ma kienx bħall-vidjows li rajna qabel fuq il-mobajls tagħna li juru kif isseħħ is-salvataġġ,” qal ix-xhud, u żied li l-kaptan kellimhom bl-Ingliż u ħadd ma ttraduċa waqt li kienu għadhom fid-dgħajsa. Il-grupp sar imħasseb meta l-kaptan semma l-Libja, madankollu, huwa mbagħad qal: “Ok, ok, jien ngħinkom.”
Ix-xhud fakkar li dawk abbord id-dinghy ippruvaw jispjegaw lill-kaptan l-aħjar mod li setgħu, li ma ridux imorru lura l-Libja. Waqt li wieġeb mistoqsija mill-avukat tal-AĠ George Camilleri, il-persuna tfittex l-ażil qalet li ma ngħataw l-ebda ikel darba fuq El Hiblu 1.
Imbagħad xehed dwar meta indunaw li kienu viċin il-Libja. Il-grupp għaraf li kien eżatt barra l-Libja. “Meta nindunaw li konna l-Libja, ħassejna li konna mitlufin. Tlaqna mil-Libja għax ridna mmorru f’post fejn huwa tajjeb għal ħajjitna, “huwa qal, u żied li kulħadd kien qed iħossu” morr “ħafna li aktar tard huwa ċċara bħala” tradut “.
Emmanuel spjega li t-tliet akkużati kienu qed jaġixxu bħala tradutturi u kienu mal-kaptan ġewwa l-kabina. “Aħna għidna lill-kaptan li ma nistgħux immorru lura l-Libja,” sostna ix-xhud. Il-bastiment dawwar ir-rrotta lura lejn l-Ewropa, madankollu, il-grupp baqa’ viċin il-kabina billi l-fiduċja tagħhom kienet inkisret.
Mistoqsi dwar min ħa ħsieb jittraduċi meta s-suldati tal-AFM telgħu abbord il-bastiment, ix-xhud qal: “Meta waslu, ma tkellimniex magħhom. Huma daħlu abbord. Wasalna Malta u daqshekk ” L-avukat difensur Dr Malcolm Mifsud beda kontro-eżami tax-xhud billi staqsa “Għaliex kienet ħajtek fil-periklu fil-Libja?”.
Il-Maġistrat Nadine Lia enfasizzat li d-difiża ma tistax tagħmel mistoqsijiet indiretti, u jkollu jillimita ruħu għal mistoqsijiet diretti. Mifsud ikkonfuta li kien qed jiġi eskluż milli jistaqsi mistoqsijiet qabel ma tiddetta nota: “Dr Malcolm Mifsud jinnota li l-qorti qed toġġezzjona għal mistoqsijiet li jistgħu jkunu ta’ natura indiretta.
L-Avukat Mifsud iinsista li huwa jingħata l-opportunità li jagħmel dan. Ix-xhud tal-prosekuzzjoni, u d-difiża ma kinux jitkellmu max-xhud minn qabel biex jiksbu informazzjoni li tippermetti lid-difiża tistaqsi kull mistoqsija b’mod dirett. ” “Nixtieq nidħol aktar fil-fond dwar għaliex kienet ħajtu fil-periklu fil-Libja,” insista Mifsud.
Camilleri mill-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali wieġeb għan-nota u qal: “Il-prosekuzzjoni tindika li l-mistoqsijiet mid-difiża fir-rigward tas-sitwazzjoni fil-Libja wieġbu b’mod wiesa’ fl-eżami kap. Fir-rigward tal-kontroeżami, huma permessi biss mistoqsijiet diretti.
Mifsud sfida lil-prosekuzzjoni biex tikkwota d-dispożizzjoni li tipprekludi lid-difiża milli tagħmel mistoqsijiet indiretti. Il-qorti tat-digriet dwar il-problemi, u ordnat lill-prosekuzzjoni biex twettaq l-interrogazzjoni tagħha permezz ta’ mistoqsijiet indiretti u d-difiża biex tistaqsi mistoqsijiet diretti dwar l-istess suġġetti tematiċi u għandhomhom jinversu r-rwoli ta’ xulxin.
Wara mument qasir, il-kontro-eżami reġa’ beda, u x-xhud ikkonferma li ħajtu kien mhedda u għandu jitlob mil-Libja. Ix-xhud iċċara wkoll li meta l-grupp irrabja ħafna meta rrealizza li kienu ‘l bogħod mill-kosta Libjana tiegħek, il-kaptan kien mexa fuq it-tliet akkużati li wrewhom fejn għandhom ikunu.
Emmanuel qal li ma ngħaqadx mal-konversazzjoni u ma semma dak li kien qed mingħajr xejn. “It-tliet akkużati kienu qed jippruvaw jikkalmaw is-sitwazzjoni,” żied jgħid. Mifsud staqsa lix-xhud jekk il-grupp kienx ippjana li jagħmel pirati jew jgħaddi l-vapur, li għalih Emmanuel wieġeb: “Le, le!”
It-tieni xhud tal-ġurnata kien mara li rriżultat li kien il-mara ta ’wieħed mit-tliet żgħażagħ li qed jiffaċċjaw akkużi fil-każ. Is-seduta kienet differita għat-13 ta ‘Ottubru f’nofsinhar. Il-Maġistrat Nadine Lia ppresediet il-qorti. L-avukati Malcolm Mifsud u Neil Falzon assistew lit-tliet żgħażagħ. L-avukat tal-AĠ George Camilleri għen lill-prosekuzzjoni.
