B’mod ġenerali, dan il-Budget jiddependi fuq miżuri soċjali għal żmien qasir, iżda mhuwiex b’saħħtu fl-indirizzar ta’ kwistjonijiet strutturali fit-tul li huma meħtieġa biex jiġi żgurat l-iżvilupp soċjoekonomiku għall-futur tas-soċjetà tagħna. DIn kienet l-ewwel reazzjoni tal-Assoċjazzjoni ta’ Min Iħaddem, l-MEA wara li tressaq il-Budget għas-sena d-dieħla.
L-MEA tqalet li l-Budget għandu l-karatteristiċi ta’ baġit ta’ qabel l-elezzjoni li jimpenja ruħu għal żieda fl-infiq, li jsaħħaħ ix-xibka ta’ sikurezza soċjali filwaqt li jtaffi l-piż tat-taxxa f’ċerti aspetti, iżda li jipprovdi inqas ċarezza dwar in-naħa tad-dħul tal-ekwazzjoni. Budget ibbażat fuq strateġija li tiġġenera tkabbir ekonomiku permezz ta’ espansjoni fid-domanda domestika fuq perjodu qasir permezz ta’ tibdil ta’ bosta benefiċċji u benefiċċji soċjali għall-pensjonanti li se jżidu d-dħul disponibbli ta’ gruppi vulnerabbli. Iżda filwaqt li dan huwa soċjalment mixtieq u ġust, jista’ ma jipprovdix garanziji għal sostenibbiltà ekonomika fit-tul.
L-MEA sostniet li l-Budget għandu wkoll l-għan li jindirizza l-ħtieġa li jinkiseb tkabbir ekonomiku kif ukoll żvilupp ekonomiku permezz ta’ titjib fir-riżorsi umani ta’ Malta, titjib fil-kwalità tal-ħajja, u sforzi kontinwi biex ix-xogħol isir permezz ta’ tnaqqis fit-taxxa fuq xogħol part-time u sahra. Din hija strateġija ta’ min ifaħħarha, iżda ilha fuq l-aġenda ta’ amministrazzjonijiet suċċessivi mingħajr ebda riżultat sinifikanti. Il-Politika Nazzjonali tas-Suq tax-Xogħol trid tissarraf f’azzjonijiet tanġibbli li jittrasformaw il-forza tax-xogħol tagħna.
L-istqarrija tkompli tgħid li huwa pożittiv li l-miżuri fiskali tal-gvern irnexxielhom iżommu l-ekonomija għaddejja mingħajr telf ta’ impjiegi, l-aktar permezz tas-supplimenti tal-pagi. Għalkemm l-infiq fuq tali assistenza se jitnaqqas drastikament matul l-2022, xorta waħda se jkun sfida kbira għall-gvern biex inaqqas id-defiċit għal-livelli mmirati, peress li d-defiċit fiskali fl-2021 huwa mistenni li jaqbeż it-12 % tal-PDG, anke jekk l-ekonomija jirnexxielha tikber b’rata prevista ta’ 6.5 %.
Kritika oħra hi li f’dan il-Budget m’hemm l-ebda impenn tanġibbli biex l-ekonomija titbiegħed minn kostruzzjoni eċċessiva għal setturi oħra.
L-MEA tgħid li dan huwa Budget ambizzjuż li huwa mibni fuq suppożizzjonijiet b’saħħithom u previżjonijiet ottimisti. L-impatt tal-inflazzjoni, l-irkupru tat-turiżmu għal-livelli ta’ qabel il-Covid, flimkien ma’ kemm Malta tista’ titneħħa malajr mil-lista griża tal-FATF huma fost il-varjabbli li se jiddeterminaw is-sostenibbiltà tal-ekonomija u l-finanzi pubbliċi tagħna. Il-grey listing ċertament huwa ta’ theddida għas-setturi tas-servizzi finanzjarji u tal-logħob, iż-żewġ setturi bl-ogħla valur miżjud fl-ekonomija. Iċ-ċifri tat-turiżmu f’Settembru għadhom 45% tal-livelli ta’ qabel il-Covid, filwaqt li d-destinazzjonijiet turistiċi li jikkompetu fil-Mediterran irkupraw aktar malajr minn Malta.
Il-kwistjonijiet prevalenti fis-settur tal-loġistika jeħtieġ ukoll li jiġu indirizzati b’mod aktar konkret, minħabba s-sitwazzjoni globali u l-impatt tagħha fuq l-importazzjoni u l-manifattura.
