Il-Qorti Kostituzzjonali ddikjarat li l-kontinwazzjoni ta’ arrest preventiv ta’ Alfred u George Degiorgio hija fl-interess pubbliku kif inhu għall-awtoritajiet li jiżguraw li ssir ġustizzja fi żmien raġonevoli. Proċedimenti tal-Qorti ta’ daqs u gravità bħal dawk taż-żewġ aħwa li bħalissa qed jistennew li jħaddu ġuri dwar i-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia erba’ snin ilu, ikomplu jenfasizzaw il-ħtieġa li l-gvern isaħħaħ ir-riżorsi fil-qrati, qalet il-Qorti.
Barra minn hekk, każijiet bħal dawn jitfgħu attenzjoni fuq proċeduri legali skaduti li jikkontribwixxu għal dewmien bla bżonn fl-amministrazzjoni tal-ġustizzja. “M’għandux ikun hemm aktar tkaxkir tas-saqajn mil-leġiżlatur, u għandhom jiddaħħlu emendi radikali,” qalet il-qorti.
L-osservazzjonijiet saru f’sentenza mogħtija wara appell ippreżentat mid-Degiorgios wara deċiżjoni tal-Prim’Awla, Qorti Ċivili f’Marzu li kienet iddikjarat li d-drittijiet fundamentali tagħhom ma ġewx miksura meta ġew miċħuda ripetutament il-libertà proviżorja.
Tmien applikazzjonijiet għal libertà proviżorja miċħuda
Minn meta tressqu l-qorti f’Diċembru 2017, xahrejn wara l-isplużjoni tal-karozza bomba tal-Bidnija li qatlet lill-ġurnalist, l-allegati hitmen ressqu tmien applikazzjonijiet għal libertà proviżorja mingħajr suċċess. Wara li analizzat id-digrieti relattivi tal-pleġġ fi ħdan l-“istampa usa’” ppreżentata minn dan il-każ, l-ewwel qorti kienet ikkonkludiet li ċ-ċaħda tal-pleġġ kienet iġġustifikata u li l-aħwa Degiorgio ma sofrew l-ebda ksur tad-drittijiet tagħhom għal-libertà, proċess ġust u protezzjoni kontra d-diskriminazzjoni.
Meta l-każ ipproċediet għall-istadju ta’ appell quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, id-Degiorgios sostnew li r-raġunijiet li ngħataw għaċ-ċaħda tal-libertà proviżorja kienu “ġenerali u astratti” u li l-ebda waħda mir-raġunijiet legali għad-detenzjoni kontinwa ma kienet ippruvata.
Fl-interess pubbliku li l-investigazzjonijiet ikomplu
Kien fl-interess pubbliku li l-investigazzjonijiet dwar dan il-qtil makabru jkomplu bla interruzzjoni sabiex jiġi stabbilit jekk hemmx persuni oħra li għandhomx jiġu akkużati b’reati marbuta mal-qtil tal-ġurnalista. Il-qtil ta’ Caruana Galizia wassal mewġa ta’ xokk mal-pajjiż kollu u lil hinn, li laqat fil-fond il-libertà tal-espressjoni tal-ġurnalisti li għandhom id-dritt li jinvestigaw, jagħmlu mistoqsijiet u jirrappurtaw.
Ix-xogħol tagħhom jinsab fil-qalba ta’ kull demokrazija, osservat il-qorti. “Caruana Galizia kienet ġurnalista investigattiva li kitbet dwar każijiet li jikkonċernaw allegata korruzzjoni li jinvolvu persuni li jokkupaw rwoli fil-gvern jew dawk qrib il-gvern,” qalet il-qorti.
Mhux biss il-Qorti Kriminali għamlet referenza għal “web kriminali,” iżda l-aħwa Degiorgio implikaw ukoll ministru u parti terza fil-qtil u każijiet kriminali oħra fit-talba tagħhom għal maħfra presidenzjali. “Dawn l-allegazzjonijiet huma ta’ tħassib kbir u ovvjament jeħtieġ li jiġu investigati,” qalet il-Qorti.
Kien ukoll fl-interess pubbliku li l-proċeduri kriminali pendenti jingħataw prijorità u jibqgħu bla interruzzjoni sabiex il-ġustizzja ssir mingħajr dewmien, meta wieħed iżomm f’moħħu l-provi voluminużi u lista twila ta’ motivi ta’ qabel il-proċess.
Fir-rigward tal-kwistjoni ta’ l-electronic tagging; msemmija mill-aħwa Degiorgio bħala miżura possibbli biex jiġu bbilanċjati r-riskji pperċepiti fl-għoti tal-libertà proviżorja, il-qorti ddikjarat li f’dan l-istadju l-kwistjoni kienet “irrelevanti” peress li l-appellanti ma ssodisfawx il-kundizzjonijiet tal-pleġġ.
L-akbar biża’ deher li kienet dik li jiġu tbagħbis l-investigazzjonijiet li għaddejjin irrispettivament minn jekk kinux ittikkettati elettronikament jew le. Id-Degiorgios sostnew ukoll inugwaljanza tal-armi peress li l-AĠ biss kellu dritt jappella minn digriet tal-pleġġ mogħti mill-Qrati tal-Maġistrati.
Iżda l-Qorti rrimarkat li ma kien hemm xejn li jwaqqaf lill-akkużat milli jressaq numru illimitat ta’ talbiet quddiem il-Qorti Kriminali kull meta r-rekords tal-każ ġew riferuti lura lill-Uffiċċju tal-AĠ. Fil-fatt, kienet il-Qorti Kriminali li kienet tathom il-ħelsien mill-arrest fi proċeduri separati ta’ ħasil ta’ flus f’April 2019 wara li t-talba oriġinali tagħhom kienet ġiet miċħuda mill-Maġistrat li jippresiedi dak il-każ.
Fid-dawl ta’ kunsiderazzjonijiet bħal dawn il-Qorti ċaħdet l-appell u kkonfermat is-sentenza tal-ewwel qorti. L-Avukat tal-Istat Christopher Soler u l-avukat Maurizio Cordina rrappreżentaw lill-Istat. L-Avukat William Cuschieri assista lill-appellanti.
