Deċiżjoni tal-Qorti li tiddikjara bħala inammissibbli x-xhieda ta’ Ivan Grech Mintoff f’kawża mressqa kontra whistleblower f’allegat racket fuq visas mediċi, ġiet ikkontestata b’suċċess quddiem il-qrati kostituzzjonali. Khaled Ibrahim Ben Nasan, imwieled is-Sirja, qed iwieġeb mhux ħati ta’ attentat ta’ frodi, simulazzjoni ta’ reat u li ppreżenta rapport falz tal-pulizija kontra l-eks uffiċjal tal-Ministeru tas-Saħħa Neville Gafá.
Huwa kien talab referenza kostituzzjonali wara li x-xhieda ta’ Grech Mintoff ġiet maqtugħa u sussegwentement iddikjarata inammissibbli. Il-kwistjoni tmur lura għal Frar 2019, meta l-politiku u animatur tal-programm ta’ diskussjoni fuq it-TV Exodus ġie msejjaħ bħala xhud tad-difiża fil-każ.
Ben Nasan qed jiġi mixli fuq allegazzjonijiet li kien għadda madwar €38,000 lil Gafá biex joħroġ visas mediċi, li qatt ma seħħew. Madankollu, Grech Mintoff ftit li xejn kien mess il-mertu tal-każ meta l-qorti staqsiet l-ammissibbiltà tax-xhieda tiegħu, filwaqt li osservat li deher li kienet ibbażata fuq evidenza tas-smigħ.
Dik ix-xhieda ġiet sospiża u qatt ma reġgħet bdiet, minkejja li l-avukat ta’ Ben Nasan ippreżenta nota formali li spjega l-importanza tagħha biex jipprova l-allegazzjonijiet tal-klijent tiegħu dwar Gafá. Allegatament Grech Mintoff stess kien iffaċċja tixħim u theddid f’attentat biex iwaqqafh milli jxandar dik l-edizzjoni partikolari tal-programm televiżiv tiegħu li juri l-allegati visas, li d-dettalji tagħhom kien kiseb mingħand Ben Nasan, qalet il-Qorti.
Madankollu l-qorti tal-maġistrati ddeċidiet li x-xhieda ta’ Grech Mintoff kienet “mhux rilevanti” għall-akkużi ffaċċjati mill-akkużat. Jekk dik id-deċiżjoni kisritx effettivament jew possibilment setgħetx tikser id-dritt fundamentali tal-akkużat għal smigħ ġust kienet kwistjoni li għandha tiġi skrutinizzata mill-qrati kostituzzjonali wara talba għal referenza f’dan is-sens mill-avukat ta’ Ben Nasan, Leslie Cuschieri.
F’Jannar 2019, il-prim awla tal-qorti ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha ddikjarat li Grech Mintoff ma setax jiġi ddikjarat xhud “inammissibbli” meta lanqas biss kien mess il-kwistjoni ċentrali fil-proċeduri. Li titħalla tali deċiżjoni fi stadju daqshekk bikri tad-depożizzjoni tiegħu ma kinitx aċċettabbli, qalet il-qorti, filwaqt li rrimarkat li r-rilevanza tal-evidenza kellha tiġi aċċertata matul id-depożizzjoni tax-xhud.
L-avukat ġenerali appella dik is-sentenza, u b’hekk ħa l-kwistjoni quddiem il-qorti kostituzzjonali. F’sentenza riċenti dik il-qorti, ippreseduta mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti u l-Imħallfin Giannino Caruana Demajo u Anthony Ellul, ikkonfermat id-deċiżjoni tal-ewwel awla, qorti ċivili u ordnat li d-deċiżjoni tiġi ppreżentata fl-atti tal-proċeduri kriminali li għadhom pendenti. quddiem il-qorti tal-maġistrati.
Għalkemm f’dan l-istadju ma kienx possibbli li jiġi evalwat x’impatt jista’ jkollha tali ommissjoni tax-xhieda ta’ Grech Mintoff fuq “l-ġustizzja ġenerali” tal-proċedimenti kriminali, parti tista’ tressaq talba dwar id-drittijiet tal-bniedem jekk tqis li d-drittijiet tagħha kienu, qed jinkisru jew x’aktarx li jinkisru.
F’dan il-każ, Grech Mintoff ma kienx mar lil hinn mill-punt li qal li bħala prezentatur fuq it-TV kien iltaqa’ ma’ Ben Nasan li ta dettalji dwar l-allegat racket tal-visas mediċi. Ma kien hemm l-ebda prova li Grech Mintoff ma kienx xhud kompetenti fil-każ, qalet il-qorti, filwaqt li osservat li l-qorti tal-maġistrati kienet waslet għad-deċiżjoni tagħha qabel ma x-xhud kien xehed fuq il-mertu.
Dik il-qorti kienet ikkonkludiet li x-xhieda ta’ Grech Mintoff kienet ibbażata fuq evidenza ta’ smigħ. “Ma kellhiex tittieħed deċiżjoni bħallikieku dak kollu li kellu xi jgħid Grech Mintoff kien evidenza ta’ smigħ,” qalet il-Qorti, filwaqt li nnotat ukoll li kien hemm ċirkostanzi partikolari meta l-liġi stess ppermettiet tali evidenza bbażata fuq informazzjoni miksuba minn terzi.
Ċirkostanzi bħal dawn ma dehrux li ġew ikkunsidrati mill-qorti tal-maġistrati fil-każ ta’ Ben Nasan fejn ix-xhieda prinċipali għad-difiża kienu jgħixu fil-Libja. Kien evidenti li l-whistleblower ried jipproduċi evidenza li turi li l-verżjoni tiegħu lill-pulizija kienet veritiera u li kien għadda eluf ta’ ewro lil Gafá biex ċittadini Libjani jirċievu kura medika f’Malta, iżda li ma nħarġu l-ebda viżi għal dan il-għan. , qalet il-qorti.
L-appell tal-avukat ġenerali kien għalhekk miċħud u r-reġistratur tal-qorti ordna li tiddaħħal kopja tas-sentenza fl-atti tal-kawża kriminali pendenti quddiem il-qrati tal-maġistrati.
