Kawża Kostituzzjonali mressqa minn raġel li nżamm il-ħabs fuq diversi akkużi ta’ traffikar ta’ ecstasy, li fiha ikkontesta l-validità ta’ liġi li kkonvertit il-multi tiegħu tal-qorti mhux imħallsa f’aktar żmien ta’ ħabs, ġiet miċħuda mill-qorti. Gordon Micallef kien intbagħat total ta’ 36 xahar ħabs fl-2019 wara li nstab ħati li ttraffika d-droga f’żewġ okkażjonijiet separati.
Huwa ġie mmultat ukoll total ta’ €4,300. Intilfu wkoll id-depożitu ta’ garanzija personali ta’ €500 u l-garanzija personali ta’ €10,000. Taħt l-Artikolu 14(2) tal-Kodiċi Kriminali, Micallef kellu tliet snin ċans biex iħallas l-ammont totali ta’ €15,050.26.
Micallef f’rikors ki ppreżenta fil-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili sostna li kien impossibbli għalih li jħallas il-multi waqt li kien il-ħabs u li kien sabha diffiċli ħafna biex isib impjieg malli nħeles. Kien qed jagħmel dak kollu li seta’ biex jaħdem u jsostni lilu nnifsu waqt li jħallas il-multi iżda ma kienx kapaċi.
L-avukati tiegħu argumentaw li l-liġi ma tippermettix lill-qrati Maltin jestendu l-perjodu ta’ ħlas għall-multi lil hinn minn tliet snin mid-data tas-sentenza u din tagħti vantaġġ lill-individwi finanzjarjament għonja fuq dawk milquta mill-faqar.
Il-Kodiċi Kriminali jistipula li l-multi mhux imħallsa għandhom jinbidlu f’ħabs bir-rata ta’ ġurnata priġunerija għal kull €25, filwaqt li l-garanziji ta’ pleġġ bla ħlas jinqalbu b’rata ta’ kuljum ta’ €11.65. L-avukat ta’ Micallef sostna, fost l-oħrajn, li din kienet diskrepanza arbitrarja u inġustifikabbli u li l-konfiska awtomatika tas-sigurtà tal-libertà proviżorja tiegħu kisret id-dritt fundamentali tiegħu għal smigħ xieraq, peress li ħalliet lill-qrati mingħajr diskrezzjoni fil-kwistjoni.
L-Imħallef Grazio Mercieca, li jippresiedi l-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, osserva li l-liġi kienet “ċara u prevedibbli” dwar id-differenza bejn iż-żewġ rati. “M’hemm xejn irraġonevoli li multa tinbidel għal priġunerija b’rata ta’ €25 kuljum jekk il-multa ma titħallasx,” qal l-imħallef filwaqt li nnota li kemm il-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem kif ukoll il-Kostituzzjoni ta’ Malta awtorizzaw id-detenzjoni talli naqsu. li josserva ordni tal-qorti legalment valida, f’dan il-każ il-ħlas ta’ multa.
L-Imħallef żied jgħid li l-bilanċ fil-liġi kien imsaħħaħ mill-fatt li l-piena massima ta’ ħabs għan-nuqqas ta’ ħlas ta’ multi tal-qorti kienet limitata. Multi taħt is-€7,000 ma jistgħux jinbidlu f’aktar minn sitt xhur ħabs. “Tassew m’hemm xejn arbitrarju jew illegali li r-rikorrent iqatta’ 65 ġurnata oħra ħabs talli naqas li jħallas multa ta’ €2,300 u 57 jum oħra talli ma ħallasx multa ta’ €2000,” qal l-imħallef.
Lanqas ma kien illegali, arbitrarju jew sproporzjonat li wieħed jitlef depożitu ta’ pleġġ jew garanzija personali għal reat imwettaq waqt li jkun fuq pleġġ, qalet il-qorti. Ġie nnutat li kien instab ħati ta’ pussess aggravat ta’ ecstasy waqt li kien fuq libertà proviżorja għal traffikar ta’ ecstasy.
Priġunerija għal massimu ta’ sena wara li naqas milli jħallas is-somma ta’ €10,000 li kien rabat mal-qorti biex iħallas bħala garanzija ta’ garanzija għal reat gravi, lanqas ma kienet arbitrarja jew irraġonevoli, żied jgħid l-Imħallef. Barra minn hekk, Micallef kien għażel li ma jkomplix bl-impjieg fi skema ta’ ħaddiem tal-ħabs, innotat il-qorti.
“Ladarba l-applikant għażel it-triq tal-kriminalità u kompla jinżel anke wara li ngħata ċ-ċans li jibdel id-direzzjoni tiegħu, hu t-tort tal-konsegwenzi fuqu nnifsu. Ma jistax iwaħħal fil-liġi. Lanqas hu l-każ li qed jiġi diskriminat għax mhux għani.”
Fl-isfera tal-liġi kriminali, iċ-ċarezza u l-prevedibbiltà huma meħtieġa, qal l-imħallef, li ċaħad l-argument tar-rikorrenti li l-liġi nnifisha naqqset l-indipendenza u l-imparzjalità tal-ġudikatura. Il-qorti ċaħdet il-kawża bl-ispejjeż li għandhom jitħallsu mill-attur.
