L-aħwa Alfred u George Degiorgio, li huma akkużati bil-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia, kellhom talba għal referenza Kostituzzjonali dwar il-kwistjoni taċ-ċaħda tagħhom tal-libertà proviżorja, miċħuda u ddikjarata bħala “vessatorja” (tikkawża dwejjaq, frustrazzjoni, jew inkwiet) minn Imħallef.
L-aħwa Degiorgio huma akkużati li wettqu l-qtil permezz ta’ karozza bomba, li ħasdet il-ħajja tal-kritika prominenti tal-gvern viċin id-dar tagħha fil-Bidnija, f’Ottubru 2017. It-tielet raġel, Vincent Muscat, li oriġinarjament kien akkużat flimkien magħhom minn dak iż-żmien ‘l hawn. ammetta l-akkużi bħala parti minn maħfra biex jikxef persuni oħra relatati mal-qtil tal-ġurnalista u l-Avukat Carmel Chircop. Huwa ġie kkundannat 15-il sena ħabs.
In-negozjant Yorgen Fenech qed jiffaċċja proċeduri separati u huwa akkużat li kien il-moħħ wara l-assassinju. Tmien talbiet preċedenti għall-ħelsien mill-arrest tal-aħwa Degiorgio ġew miċħuda u għadhom f’kustodja preventiva minn meta tressqu l-qorti f’Diċembru 2017.
Wara l-aħħar rifjut, huma kienu ressqu talba biex il-qorti tagħmel referenza Kostituzzjonali, fejn sostnew li d-drittijiet tagħhom kienu nkisru bid-deċiżjoni tal-qorti, kif ukoll mid-detenzjoni kontinwa tagħhom qabel il-proċess. Fl-aħħar deċiżjoni tagħha dwar il-kwistjoni tar-referenza Kostituzzjonali, l-Imħallef Edwina Grima osservat li l-liġi li tirregola tali referenzi kienet tgħid li meta ssir talba, il-kwistjoni għandha tiġi riferuta lill-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, sakemm il-qorti ma tkunx tal-fehma li t-talba hija waħda “frivola jew vessatorja.”
Għalhekk, qalet l-imħallef, hija ma kellha l-ebda kompetenza biex tittratta l-merti u kienet se teżamina biss jekk it-talba saretx b’mod kapriċċuż. B’referenza għall-ġurisprudenza, hija nnotat li qabel il-qrati kienu ddefinixxew “frivolu” bħala li jfisser “li ma għandu ebda valur, nieqes mis-serjetà, manifestament nieqes mis-sens u għalhekk ma jistħoqqilhomx xi forma ta’ attenzjoni jew konsiderazzjoni” u “vessatorju” tfisser”nuqqas ta’ raġunijiet suffiċjenti u bil-ħsieb li jdejjaq u jirrita lill-parti l-oħra.”
Il-Qorti qalet li għalkemm l-ilmenti mqajma mill-aħwa ma jistgħux jingħadu li huma frivoli, il-fatt li l-merti kienu diġà ġew ittrattati mill-Qorti Kostituzzjonali x-xahar li għadda, wassal biex it-talba tagħhom tkun “vessatorja għal kollox”. Id-digriet ikkontestat li ċaħdilhom il-ħelsien mill-arrest kien iddikjara li l-qorti “qatt ma setgħet ikollha serħan tal-moħħ li l-akkużat jista’ jipprovdi l-garanziji meħtieġa meħtieġa mil-liġi għall-għoti tal-libertà proviżorja,” xi ħaġa li l-avukat difensur William Cuschieri sostna li tfisser li huma qatt ma setgħu jinħelsu. fuq pleġġ.
L-Imħallef qal li din l-interpretazzjoni ma kinitx korretta, iżda rrimarkat li l-Qorti Kriminali kienet ħadet deċiżjoni fuq it-talba ppreżentata f’Marzu 2020, abbażi tas-sitwazzjoni prevalenti f’dak iż-żmien. Hija enfasizzat il-fatt li f’digriet mogħti f’Ottubru 2020, il-qorti kienet iddikjarat li f’dan il-każ kienet involuta “nisġa ta’ kriminalità” u li wieħed mir-rikorrenti kien akkużat ukoll bil-qtil tal-avukat Carmel Chircop.
Informazzjoni disponibbli liberament fid-dominju pubbliku wriet li l-appellanti nfushom kienu implikaw ministru tal-gvern u parti terza fl-applikazzjoni tagħhom għal maħfra Presidenzjali. “Dawn huma allegazzjonijiet inkwetanti ħafna li ovvjament iridu jiġu investigati, biex jekk ikun hemm persuni oħra suspettati b’involviment f’dan il-każ ta’ tkessiħ u oħrajn, ikunu akkużati fil-qorti.”
Il-Qorti qalet li fiċ-ċirkustanzi ma kellhiex eżitazzjoni tikkonkludi li, minħabba l-kobor tal-attività kriminali involuta, ir-riskji li l-akkużat jagħmel pressjoni fuq nies oħra kien “reali u għoli”. “Każijiet ta’ din l-iskala u serjetà … ikomplu jikkonfermaw il-ħtieġa li l-gvern jipprovdi ħafna aktar riżorsi lill-qrati biex tkun tista’ ssir ġustizzja fi żmien raġonevoli u fl-interess ġenerali.
Dan apparti li l-proċedura ta’ kif dawn il-kawżi u oħrajn jitmexxew quddiem il-qrati kriminali hija antikwata u twassal għal dewmien bla bżonn.” “Il-leġiżlatur jeħtieġ li jieqaf ikaxkar saqajh fuq din il-materja u jdaħħal emendi radikali. Il-ħtiġijiet tas-soċjetà tal-lum huma differenti ħafna minn dawk tal-passat u l-proċedura li għad għandna hija inadegwata.”
L-aħwa Degiorgio kienu sostnew ukoll li l-liġi ma tathomx ugwaljanza, fis-sens li l-Avukat Ġenerali seta’ jappella minn digriet ta’ pleġġ quddiem il-Qorti Kriminali iżda l-akkużat ma setax. L-Imħallef iżda rrimarkat li meta l-Qorti tal-Maġistrati bħala qorti tal-kumpilazzjoni tiċħad talba għal libertà proviżorja, m’hemm xejn li jwaqqaf lill-akkużat jew akkużati milli jagħmel talba għal libertà proviżorja lill-Qorti Kriminali kull darba li l-atti tal-każ jintbagħtu lura lill-Avukat Ġenerali.
Ma kien hemm l-ebda capping fuq kemm-il darba dan jista’ jsir. Grima nnotat li fil-fatt hekk għamlu diversi drabi u li t-talbiet dejjem kienu kkunsidrati u deċiżi minn dik il-qorti. Din l-opportunità li titlob lill-Qorti Kriminali l-libertà proviżorja fiha nfisha ħolqot bilanċ mal-fakultà tal-Avukat Ġenerali li jappella.
Bl-istess mod l-argument li l-qorti tal-ewwel istanza żbaljat meta ma sabitx ksur tad-drittijiet tagħhom, peress li l-provi wrew li huma għamlu diversi talbiet għall-ħelsien mill-arrest quddiem il-Qorti Kriminali . Madankollu l-qorti ma wettqitx diskriminazzjoni li lmentaw dwarha l-applikanti, u din ma kinitx teżisti.
Il-qorti kkwotat b’mod estensiv mis-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali tas-27 ta’ Ottubru 2021 u dan għaliex minn dan l-istess test estensiv jidher evidenti li l-ilmenti kollha li l-akkużati qed jerġgħu jqajmu permezz tar-rikors tagħhom illum jikkostitwixxu res judicata (kwistjoni li tkun ġiet aġġudikata minn qorti kompetenti u għalhekk ma tistax tiġi segwita aktar mill-istess partijiet). ”Il-qorti, għal dawn ir-raġunijiet, iddeċidiet it-talba mressqa mill-aħwa Degiorgio bħala vessatorja u għalhekk ċaħdita.
