Il-Qorti Kostituzzjonali ċaħdet appell imressaq minn Yorgen Fenech minn sentenza li ċaħdet it-talba tiegħu li sofra ksur tad-dritt fundamentali tiegħu għal smigħ ġust meta t-talba tiegħu biex jimblokka xhieda bbażata fuq informazzjoni li pprovda waqt li kien qed jipprova jikseb maħfra presidenzjali jiġi użat kontrih ma ġiex ikkonfermat.
Fenech, li jinsab akkużat għall-kompliċità fil-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia fl-2017, kien ressaq l-appell wara li l-Prim Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha kienet iddeċidiet li t-talba tiegħu-biex l-informazzjoni li pprovda lill-pulizija tkun iddikjarata inammissibbli kien wieħed prematur.
L-avukati ta’ Fenech kienu sostnew li bl-użu ta’ din l-informazzjoni, li ngħatat “unikament” bil-għan li tingħata maħfra għall-allegata kompliċità tiegħu fil-qtil ta’ Caruana Galizia, kisret id-dritt tiegħu għal smigħ xieraq. Huma lmentaw li Fenech ma ġiex avżat meta pprovda informazzjoni kunfidenzjali lill-investigaturi, li sussegwentement ġew imħarrka mill-avukati tal-familja Caruana Galizia biex jixhdu fil-kumpilazzjoni tal-provi quddiem il-Qorti tal-Maġistrati.
F’digriet mogħti f’Novembru 2020, il-Qorti tal-Maġistrati ddeċidiet li l-pulizija għandha tixhed dwar id-dikjarazzjonijiet li għamel Fenech lill-investigaturi dwar it-talba tiegħu għal maħfra Presidenzjali, iżda ‘limitatament safejn dan jikkonċerna l-involviment tiegħu fil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia u mhux informazzjoni dwar reati oħra li bihom l-akkużat mhux akkużat.”
Id-digriet kien jgħid ukoll li x-xhieda għandha tinstema’ meta titlobha l-Avukat Ġenerali u mhux permezz ta’ mistoqsijiet tal-parte civile, f’dak l-istadju. L-evidenza eventwalment instemgħet f’Diċembru 2020 f’seduta li saret bil-bibien magħluqa. L-avukati ta’ Fenech sostnew li l-Qorti tal-Maġistrati kienet żbaljata meta ddikjarat il-provi ammissibbli peress li l-informazzjoni kienet ingħatat “bil-wegħda espressa li jekk ma jingħatax maħfra, din l-informazzjoni qatt ma tista’ tintuża kontrih”.
F’sentenza mogħtija, l-Qorti Kostituzzjonali, ippreseduta mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti flimkien mal-imħallfin Giannino Caruana Demajo u Anthony Ellul, iddeċidiet li dikjarazzjonijiet li għandhom x’jaqsmu mal-ammissibbiltà jew le tal-provi huma xi ħaġa ttrattata fil-qrati ta’ ġurisdizzjoni ordinarja u m’għandhomx. jiġi determinat f’każ Kostituzzjonali.
Din id-deċiżjoni eventwalment tittieħed mill-Qorti Kriminali fil-proċeduri apposti. “Wieħed irid jiftakar li fil-kumpilazzjoni tal-evidenza, l-evidenza qed tinġabar bil-għan li tiġi ppreservata u xejn mhu definit.” L-attur għandu rimedji oħra disponibbli għalih, irrispettivament mid-digriet tal-maġistrat tal-kumpilazzjoni minn Novembru li għadda, qalu. Fenech, li sostna li ma kienx imwissi mill-pulizija li d-dikjarazzjoni tiegħu tista’ tittieħed bħala prova kontrih, seta’ jqajjem dak l-argument quddiem il-Qorti Kriminali, li tiddeċiedi jekk dan hux minnu jew le.
“Dan ovvjament wara li jitqiesu l-fatti rilevanti dwar x’ġara eżatt meta l-attur ġie mitkellem mill-investigaturi, u li dwaru se jkunu qed jixhdu.” L-imħallfin irrimarkaw li d-digriet ikkontestat minn Fenech ma kienx sentenza finali, apparti li l-Qorti Kostituzzjonali ma kellhiex il-kompetenza fil-liġi li tapplika u tinterpreta l-Kodiċi Kriminali.
Barra minn hekk, il-qorti osservat li kien fatt li l-Kodiċi Kriminali ma jimponix obbligu fuq il-pulizija biex tamministra kawtela lis-suspettati. Dan joħroġ biss mill-Att dwar il-Pulizija, li fih gwida dwar kif suppost isiru l-interrogazzjonijiet. Dan il-prinċipju kien ġie mħares fis-sentenzi tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, qalu l-imħallfin.
“Fi proċeduri kriminali, l-attur ikollu kull opportunità li jikkontesta l-validità tad-dikjarazzjonijiet kollha li ta lill-pulizija, kif il-qorti tifhem li diġà qed jagħmel quddiem il-Qorti Kriminali. Dan minbarra l-fatt li l-attur ma ġabx evidenza u lanqas ma għamel argumenti sodi li jistgħu jikkonvinċu lil din il-qorti li l-ilmenti tiegħu… jiġu investigati f’dan l-istadju qabel ma l-ilment tiegħu jiġi kkunsidrat mill-aspett tal-liġi ordinarja.”
Filwaqt li kien minnu li l-Qorti Kostituzzjonali kienet ipproduċiet sentenzi dwar dikjarazzjonijiet tal-pulizija maħruġa fin-nuqqas ta’ avukat li jassisti, li jirrakkomandaw li dikjarazzjonijiet bħal dawn ma jintużawx fi proċeduri kriminali, l-imħallfin qalu li dawn il-każijiet kienu “differenti ħafna minn dak il-każ inkwistjoni, fejn il-qorti tifhem li l-attur kien assistit minn avukat.”
Il-Qorti qalet li mhux se tespandi aktar fuq il-kwistjonijiet imqajma, minħabba l-fatt li Fenech ikollu jeżawrixxi r-rimedji ordinarji tiegħu, li minnu nnifsu jwassal għall-konklużjoni li l-kawża kostituzzjonali li ressaq hija prematura.”L-appell ġie miċħud bl-ispejjeż kontra l-attur. Il-familja Caruana Galizia ġiet ordnata tħallas l-ispejjeż relatati mal-intervent tagħhom fil-każ.
