Il-General Managar ta’ Captain Morgan, Kevin Zammit Briffa, qal fil-Qorti li l-bastimenti użati bħala ċentru ta’ detenzjoni offshore għall-migranti kellhom ir-reġistrazzjoni tagħhom mibdula minn “bastimenti tal-passiġġieri” għal “dgħajjes tax-xogħol” madwar l-istess żmien li l-kumpanija kienet ingaġġata mill-gvern biex tospita l-migranti, iżda qal li ma kienx jaf kif il-kumpanija kienet intgħażlet biex tagħmel dan.
Zammit Briffa kien qed jixhed fil-kawża Kostituzzjonali mressqa kontra l-Prim Ministru, il-Ministru tal-Intern u l-Avukat tal-Istat minn grupp ta’ 32 immigrant li nżammu f’dak li sejħu “ħabs jifflowtja” wara li Malta għalqet il-portijiet tagħha fl-2020 b’reazzjoni. għall-pandemija tal-koronavirus.
Mill-pedana tax-xhieda, Zammit Briffa spjega lilI-mħallef Toni Abela li bastimenti tal-passiġġieri tħallew biss tliet mili ‘l barra mix-xtut, iżda bil-liċenzja tad-dgħajjes tax-xogħol setgħu iġorru passiġġieri barra mill-ibħra territorjali ta’ Malta. Sostna li ma jafx eżatt kif il-kumpanija kienet involuta fiż-żamma tal-immigranti.
Il-gvern kien kera erba’ dgħajjes ta’ ‘sightseeing’ kummerċjali mingħand Captain Morgan u użahom biex iżomm lil dawk li qed ifittxu ażil li ġew salvati fir-reġjun ta’ tfittxija u salvataġġ Malti. B’kollox, 57 individwu kienu ġew salvati mill-bastiment tas-sajd li jtajru bandiera Libjana Dar al-Salaam, li huwa stess kien involut f’pushback separat lejn il-Libja.
F’operazzjoni kkoordinata mmexxija mill-gvern, il-grupp ta’ migranti salvati ġew trasferiti fuq il-bastiment Captain Morgan madwar 13-il mil nawtiku ‘l barra mill-kosta ta’ Malta. L-operazzjoni saret fi żmien meta kemm Malta kif ukoll l-Italja kienu għalqu l-portijiet tagħhom għas-salvataġġi tal-migranti billi kkwotaw it-tifqigħa tal-koronavirus.
Malta kienet sostniet li s-salvataġġ mill-baħar ma kienx possibbli minħabba r-riżorsi limitati tagħha, u pprojbixxiet lill-vapuri umanitarji milli jidħlu fil-port. Mistoqsi mill-avukat Cedric Mifsud dwar kif il-kumpanija spiċċat tilqa’ lill-immigranti, Zammit Briffa wieġeb: “Eżattament ma nafx. Naf li kien hemm talba mill-gvern u kkonformajna.”
Huwa ma jemminx li kien hemm tender. “Dak iż-żmien bdejna b’dgħajsa waħda biex nilqgħu l-immigranti. Il-Kap Eżekuttiv tal-Kaptan Morgan Edward Zammit Tabona kien informa lil Zammit Briffa bl-operazzjoni bit-telefon “madwar jumejn jew tliet ijiem qabel” l-operazzjoni, huwa qal, iżda insista li ma kienx jaf min kien ingaġġa s-servizzi ta’ Zammit Tabona.
Mifsud staqsa lix-xhud jekk kienx hemm kuntratt għal dan is-servizz lill-gvern. “Iva,” huwa qal. L-Avukat tal-Istat Chris Soler oġġezzjona għat-talba ta’ Mifsud biex ix-xhud jesebixxi dan il-kuntratt. L-Imħallef irrimarka li l-ilment oriġinali kien dwar trattament inuman u degradanti, mhux kwistjonijiet ta’ kuntratt. Mifsud wieġeb li kien qed jipprepara għal dan.
Captain Morgan kien ingaġġat biex jipprovdi vapur mgħammar b’dormitorju, u ekwipaġġ, qal ix-xhud. “L-istruzzjonijiet li kellna, ma niftakarx eżatt, kienu li kellna nibqgħu tant mili ‘l barra mill-kosta ta’ Malta.” Zammit Briffa sostna li ma kienx jaf min ħa dik id-deċiżjoni jew min, jew liema entità, kien qal lill-kumpanija dwarha. I
l-provvista mill-ġdid u l-loġistika kienu mmaniġġjati minn kumpanija separata, mhux relatata mal-Captain Morgan, qal Zammit Briffa. Kien iwassal il-provvisti tliet darbiet kuljum. “Aħna ma konniex involuti.” Il-provvisti kienu pprovduti minn ‘ship chandler’ li x-xhud ma setax jiftakar ismu.
Mistoqsi min kien se jħallas għall-provvisti, ix-xhud qal li ma setax jgħid. Lanqas ma kien jaf il-livell ta’ involviment tal-gvern jew ir-relazzjoni tiegħu mal-kuntratt. Kont konxju li l-gvern kieninvolut b’xi mod?, staqsa Mifsud. “Direttament? Le.”
Zammit Briffa ħa ħsieb l-operat, qal. Mifsud staqsieh jekk kienx jaf għaliex il-vapur ġie ordnat jibqa’ 13-il mil ‘il barra mix-xatt. Zammit Briffa qal li m’għamilx hekk, iżda kkonferma li l-ordnijiet ġew mid-direttur tal-kumpanija li Zammit Briffa irrapporta miegħu. Bahhari Atlantis u Europa kienu liċenzjati bħala dgħajjes tax-xogħol, qal ix-xhud fi tweġiba għal mistoqsija oħra. Dan kien ifisser li setgħu jħallu l-ibħra territorjali, kif ukoll iġorru provvisti u nies.
L-Imħallef Abela staqsa jekk kinux wettqu dawn il-kompiti qabel fuq bażi kummerċjali? “Le,” wieġeb ix-xhud. Mifsud staqsa għaliex dakinhar kienu ġew reġistrati bħala workboats. “Ġew reġistrati biex ikunu jistgħu jġorru n-nies barra l-ibħra territorjali,” wieġeb Zammit Briffa.
Spjega li l-bastimenti qabel kienu reġistrati bħala bastimenti tal-passiġġieri u permessi biss tliet mili ‘l barra mix-xtut. Huma kienu reġistrati bħala dgħajjes tax-xogħol madwar l-istess żmien li kienu ġew ingaġġati mill-gvern biex jaġixxu bħala ċentri ta ‘holding offshore, kompla x-xhud. Il-bastimenti kellhom jiġu modifikati biex jagħmlu dan, qal, b’dormitorji, faċilitajiet tal-ħasil u tat-tiolets jiżdiedu.
Il-komplement tal-ekwipaġġ ġie rduppjat ukoll. Meta wieġeb mistoqsija tal-imħallef, ix-xhud qal li ma ttieħdu l-ebda ritratti tal-modifiki. Mistoqsi dwar l-arranġamenti tas-sigurtà abbord, Zammit Briffa qal li kien hemm persunal tas-sigurtà abbord, iżda żied jgħid li dawn ma kinux ġew ikkuntrattati mill-Captain Morgan.
“Dan ma kienx f’idejna. Kien hemm gwardjani tas-sigurtà, imma ma kellna xejn x’naqsmu magħhom. Kienu ingaġġati mill-chandler tal-vapur.” Ix-xhud ikkonferma li l-Forzi Armati ta’ Malta kienu “involuti” iżda sostna li ma kienx jaf għaliex, u spjega li l-ship chandler ittratta u kkollega mal-AFM.
Zammit Briffa qal li ttieħdu miżuri kontra l-Covid u kien hemm pjanijiet ta’ kontinġenza. “Jekk xi ħadd kien pożittiv jew marid ġejna struzzjonijiet biex nikkuntattjaw lix-chandler tal-vapur li kien jibgħat tabib biex jiċċekkjahom. Nemmen li xi nies ttieħdu l-art.”
Abbord kien hemm emerġenza medika waħda, qal, bi tweġiba għal mistoqsija mill-imħallef, membru tal-ekwipaġġ li żelaq u kellu jittella’ bl-ajru l-isptar. L-Imħallef Abela staqsa jekk kienx hemm xi inkwiet abbord. Kien hemm, qal ix-xhud, iżda kien “l-aktar bejniethom, mhux daqshekk kontra l-ekwipaġġ.”
L-ebda talba għal avukati jew UNHCR ma waslu mingħand l-immigranti jew direttament mill-management, qal Zammit Briffa. Mifsud staqsa kif is-servizz ġie fi tmiemu. “Irċevejt struzzjonijiet mid-direttur biex ngħid lill-kaptani biex jirritornaw il-port f’ċerti ħinijiet.”
Qabel iddifferixxa l-każ għal Marzu, l-Imħallef wissa lil dawk involuti fil-każ li ma riedx purċissjoni bla tarf ta’ xhieda, għax inkella l-każ “ma jintemm qatt.” “Każ kostituzzjonali mhuwiex każ normali,” qal l-imħallef. “Ikkonċentraw fuq l-ilmenti tagħkom u kemm jista’ jkun, evitaw li tintroduċu informazzjoni jew kwistjonijiet li ma jgħinux l-ilmenti tagħkom,” qal l-imħallef. Għall-immigranti dehru l-avukati Cedric Mifsud, Neil Falzon, Katrine Camilleri u Carla Camilleri.
