Eks-nutar appella b’suċċess sentenza ta’ sentejn ħabs u interdizzjoni għal għomru talli allegatament indaħal f’figuri fuq kuntratt pubbliku li kien ifisser li l-kreditu tal-klijenti tiegħu ma kienx garantit b’mod adegwat. Pierre Falzon, in-nutar ta’ 61 sena li volontarjament irrinunzja lill-warrant tiegħu fl-2012, wara li kien instab ħati li għamel dikjarazzjoni falza dwar kuntratt ta’ kostituzzjoni ta’ dejn u li rreġistra l-ipoteka ta’ wara għal ammont inqas.
Il-każ imur għal Ottubru 2007 meta Falzon fassal ftehim ta’ wegħda ta’ bejgħ fuq ix-xiri ta’ nofs sehem indiviż ta’ żewġ proprjetajiet fis-Swieqi u Bormla għal Lm38,000 (€88,500). Il-miżżewġin Cassar, bħala xerrejja, sussegwentement irrinunzjaw għall-proprjetà ta’ Bormla iżda ma talbux lura parti mill-flus tad-depożitu, għażlu minflok li jpoġġuha akkont tal-prezz tax-xiri ta’ Lm19,500 (€45,500) dovut fuq l-att finali.
Ladarba n-nutar tagħhom kien assigurahom li tfittxijiet relattivi kienu f’ordni, il-koppja bdew iqassmu flus lill-bejjiegħ – kuntrattur tal-bini – biex ikopru l-ispejjeż biex tispiċċa l-proprjetà tas-Swieqi li kienet tikkonsisti f’maisonette u garaxx. Ix-xerrejja spiċċaw ħallsu l-prezz sħiħ tax-xiri miftiehem fuq il-wegħda tal-bejgħ.
Għal din ir-raġuni, taw struzzjonijiet lil Falzon biex ifassal kostituzzjoni ta’ dejn u jirreġistra l-ipoteka relattiva li tassigura d-drittijiet tagħhom kontra l-bejjiegħ. Dak l-att ġie ffirmat fit-28 ta’ Settembru, 2007. Iżda wara skoprew li l-proprjetà kienet immirata għal bejgħ ġudizzjarju bl-irkant u agħar minn hekk, li l-ipoteka kienet ġiet reġistrata għal ‘Lm3,506’ minflok ‘Lm35,000.’
Dwar il-kostituzzjoni tad-dejn, ‘Lm3,506’ ġiet imniżżla fi stadju aktar tard, filwaqt li l-figura fi kliem kienet ‘Lm35,000.’ Iktar tard, iċ-Cassar sostnew li n-nutar tagħhom ‘ħeġġiġhom’ biex jiffirmaw karti li bihom effettivament irrinunzjaw id-drittijiet ta’ ipotekarju tagħhom favur terzi, u għalhekk spiċċaw lura biss frazzjoni żgħira ta’ flushom. Huma ressqu ilment kontra Falzon li tressaq il-Qorti, li ngħata l-ħabs u l-interdizzjoni perpetwu wara li nstabu ħati fl-2018.
Meta l-kawża tressqet għall-appell, l-akkużat argumenta li ladarba l-partijiet fuq l-att kienu qablu li l-ammont dovut kien Lm35,000, setgħu jiġu reġistrati ipoteki addizzjonali biex ikopru l-valur limitat “jekk meħtieġ”. Barra minn hekk, għaliex ix-xerrejja insistew fuq il-kostituzzjoni tad-dejn meta l-ammont kien garantit bil-wegħda tal-ftehim tal-bejgħ innifsu, sostna Falzon.
Meta ta s-sentenza l-Imħallef Giovanni Grixti, innota li mkien fil-kostituzzjoni tad-dejn ma kien hemm referenza għall-ispejjeż iżda biss li l-ammont kien jirreferi għall-“prezz imħallas għal proprjetà fuq wegħda ta’ bejgħ bejn il-partijiet”. Dak il-ftehim ta’ dejn ġie ffirmat fl-2005, filwaqt li l-ipoteka relattiva ġiet irreġistrata sentejn wara, jiġifieri li l-kredituri kienu ffirmaw dokument vojt f’dak li jirrigwarda d-data, żied jgħid.
Wara l-bejgħ ġudizzjarju tal-proprjetà tas-Swieqi, ġiet iffirmata t-tieni kostituzzjoni ta’ dejn bejn il-partijiet fl-2008 għall-ammont ta’ €81,530, ekwivalenti għal Lm35,000. Il-Qorti tal-Maġistrati kienet tat “interpretazzjoni preċiża” tal-liġi meta qalet li bħala uffiċjal pubbliku n-nutar kien marbut li jirreġistra l-ipoteka fi żmien 15-il jum u li jiddikjara l-ammont korrett. Il-funzjoni tal-qorti tal-appell ma kinitx li tiġġudika l-każ mill-ġdid iżda li tiddetermina jekk l-ewwel qorti tistax “raġonevolment u legalment” tasal għall-konklużjoni tagħha. U wara li għamel hekk, f’dan il-każ baqa’ dubju, qal l-Imħallef Grixti.
Cassar, negozjant, ma kien ressaq l-ebda evidenza ta’ spejjeż li sostna li ħallas lill-kuntrattur, ma tressqu l-ebda periti jew kuntratturi biex jixhdu, ma ġewx prodotti rċevuti ta’ xogħlijiet u lanqas ma kien hemm prova ta’ kif saru tali pagamenti. Meta tqies kollox, il-qorti ma kinitx konvinta li kollox kien ġara bil-mod kif sostna x-xerrej.
Jekk Cassar kien diġà ħallas il-prezz sħiħ tax-xiri, għaliex għadda Lm15,500 (€36,100) addizzjonali għall-ispejjeż meta ma kienx marbut li jagħmel dan? Il-wegħda tal-bejgħ kienet ilha pendenti “għal snin”, osservat il-qorti, u staqsiet jekk din kinitx fil-fatt impriża konġunta ta ‘negozju bejn il-partijiet biex ibiegħu l-proprjetà lesta. Kwistjonijiet bħal dawn ma setgħux ma ġewx ikkunsidrati mill-ewwel qorti, peress li tefgħu “dubji serji” fuq il-provi mressqa mill-prosekuzzjoni, qal l-Imħallef Grixti.
Kien hemm “dubji iktar minn raġonevoli” li l-ewwel qorti kellha tikkunsidra favur l-akkużat u għalhekk ma setgħetx waslet għal dik il-konklużjoni b’mod raġonevoli. Anke jekk l-ewwel qorti għamlet “evalwazzjoni korretta u mgħallma tal-liġi,” l-evidenza wriet li “kollox ma kienx kif sostnut” mill-allegata vittma, qalet il-qorti, li laqgħet l-appell ta’ Falzon u annullat il-kundanna tiegħu. L-avukati Michael Sciriha, Franco Galea u Matthew Xuereb kienu l-avukati difensuri.
