Qorti

Mart l-oligarka mill-Każakistan tirbaħ każ dwar id-drittijiet tal-bniedem kontra Malta

Il-mara ta’ eks oligarka mill-Każakstan li kienet tgħix Malta fl-eżilju rebħet każ dwar id-drittijiet tal-bniedem kontra Malta minħabba li mxiet ma’ ordni ta’ ffriżar mitluba mill-Każakstan mingħajr ma staqsietha. Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (ECHR) tat lil Elnara Shorazova €2,000 f’kumpens wara li ddeċidiet li kienet ġiet imċaħħda mit-tgawdija tal-proprjetà tagħha.

Shorazova hija ċittadina Awstrijaka li saret it-tieni mara ta’ Rakhat Aliyev, eżiljat li għex Malta qabel ma nstab mejjet f’ħabs Awstrijak fl-2015. Il-QEDB sabet li l-qorti kriminali f’Malta ċaħħdet lil Shorazova minn salvagwardji kontra indħil arbitrarju jew sproporzjonat għal kważi tmien snin, li matulhom estendiet ripetutament l-ordni ta’ ffriżar kull sitt xhur.

“Il-qorti ssibha stramba li, fi kważi tmien snin, l-ebda awtorità jew qorti domestika ma eżaminat bir-reqqa l-kwistjoni f’termini legali kif ukoll aċċertat is-sitwazzjoni tar-rikorrent fid-dawl tal-informazzjoni disponibbli – minkejja l-pretensjoni tal-gvern li kienu f’kuntatt regolari. mal-awtoritajiet Kazaki.”.

Hija ċaħdet l-ilment tagħha dwar ksur tad-dritt tagħha għal proċess ġust minħabba t-tul tal-proċeduri ta’ rimedju fil-qorti kostituzzjonali Maltija. Aliyev qabel kien miżżewweġ lit-tifla tal-president tal-Każakstan ta’ dak iż-żmien, Nursultan Nazarbayev.

Wara li kellu diversi karigi fil-gvern, huwa sar ambaxxatur għall-Awstrija fl-2002 qabel irritorna l-Każakstan fl-2005 bħala viċi-ministru tal-affarijiet barranin. Madankollu, qamet tensjonijiet politiċi bejnu u l-ex-kunjat tiegħu, li wasslu biex inħareġ mandat għall-arrest tiegħu u ġie mġiegħel jaħrab.

Aliyev iżżewweġ lil Shorazova fl-2009 u għexu Malta sal-2013. Huwa miet fil-ħabs fl-Awstrija fl-2015, waqt li kien qed jistenna ġuri fuq akkużi ta’ ħtif u qtil ta’ żewġ bankiera Każakistan, wara li esprima biża’ li ħajtu kienet fil-periklu mill-pulizija sigrieta tal-Każakstan. Wara mewtu nstab mhux ħati.

Shorazova kkontestat id-dikjarazzjoni ta’ suwiċidju iżda qorti Awstrijaka aktar tard ikkonfermat li kien imdendel lilu nnifsu. Fl-2008 u l-2009, wara żewġ proċessi in absentia, Aliyev kien instab ħati fil-Każakstan ta’ reati politiċi u kkundannat 20 sena ħabs. Fis-snin ta’ wara, saru serje ta’ investigazzjonijiet u, wara talbiet mill-awtoritajiet tal-Każaks, inħarġu ordnijiet ta’ ffriżar fuq il-proprjetà tal-koppja fil-Ġermanja, Ċipru, Liechtenstein u l-Greċja. Dawn kollha twaqqfu u tneħħew.

Fl-2013, l-awtoritajiet Maltin irċevew talba għall-assistenza legali fir-rigward ta’ Aliyev u Shorazova, fejn talbu biex jiġu interrogati diversi xhieda u jinġabru provi. Sena wara, wara talba mill-awtoritajiet Kazaki, Malta ħarġet ordni ta’ ffriżar fir-rigward tal-assi tal-koppja f’Malta. L-iffriżar tal-assi kien għadu fis-seħħ fiż-żmien meta tressqet ir-rikors quddiem il-KEDB u tneħħa biss f’Lulju tas-sena l-oħra meta l-awtoritajiet Maltin ġew notifikati bil-każ.

Fl-argument tagħha quddiem il-qorti, Shorazova ilmentat li l-awtoritajiet ma kellhomx ikkonformaw mat-talba għall-assistenza legali u ma kellhomx joħorġu l-ordni ta’ ffriżar mitluba mill-awtoritajiet tal-Każakstan peress li r-reġim hemmhekk ma setax joffri l-ebda garanziji ta’ proċess ġust. Seba’ mħallfin, fosthom l-imħallef Maltija Lorraine Schembri Orland, iddeċidew li l-ordni ta’ ffriżar kienet tikkostitwixxi indħil fid-drittijiet tal-proprjetà ta’ Shorazova.

Huma ddeċidew ukoll li, fuq perijodu ta’ kważi tmien snin, il-legalità tal-kwistjoni u s-sitwazzjoni tagħha ma ġewx eżaminati bir-reqqa mill-qrati domestiċi. Kien hemm biżżejjed evidenza li tindika li l-proċeduri fil-Każakstan jista’ jkollhom motiv politiku, li jistħoqqilhom evalwazzjoni partikolari mill-qrati Maltin.

Dwar l-ordni ta’ ffriżar innifsu, il-qorti sabet li kienet “miżura ħarxa u restrittiva” u li diversi estensjonijiet, maħruġa kull sitt xhur, kienu awtomatiċi u mingħajr ma Sharozova ngħatat smigħ. L-ECHR innotat ukoll li l-ordni ta’ ffriżar ma kinitx titneħħa kieku l-każ ma kienx ippreżentat. Dwar il-proċeduri kostituzzjonali, li damu kważi ħames snin, il-qorti sabet li għalkemm twal, ma kinux eċċessivi fiċ-ċirkostanzi. Il-Qorti ordnat lil Malta tħallas lil Sharozova €2,000 f’danni u €600 fi spejjeż tal-qorti.