Il-Kummissarju Elettorali ewlieni għandu 10 t’ijiem żmien biex jippreżenta lill-qorti riżultati uffiċjali komprensivi tal-elezzjoni ġenerali ta’ Marzu. Il-Kummissarju ntalbet lista ta’ dawk li għamluha l-parlament permezz ta’ elezzjonijiet ta’ bye u każwali, kif ukoll il-mekkaniżmi ta’ proporzjonalità u kwota tas-sessi fi tmiem l-ewwel seduta t-Tnejn fi proċeduri mressqa mill-ADPD.
Il-partit politiku nieda sfida kostituzzjonali għar-riżultati elettorali, u sostna li l-emendi għall-Kostituzzjoni u l-liġi elettorali li jippermettu l-allokazzjoni ta’ siġġijiet żejda kienu diskriminatorji. Il-każ jindika mekkaniżmi introdotti biex jiġu allokati siġġijiet parlamentari żejda lill-partiti li jirriflettu l-proporzjonalità tal-votazzjoni, kif ukoll rappreżentanza aktar ugwali tan-nisa.
Carmel Cacopardo u Ralph Cassar, bħala chairperson u segretarju ġenerali tal-ADPD rispettivament, sostnew li mekkaniżmi bħal dawn ma jagħtux lill-ADPD trattament ugwali bħalma għamlu ż-żewġ partiti politiċi ewlenin. Tali mekkaniżmi ma kellhom “l-ebda għan leġittimu” u annihilaw id-dritt tal-votanti għall-espressjoni ħielsa, skont it-tnejn, li kkontestaw l-elezzjonijiet mill-1992. Fis-26 ta’ Marzu, l-ADPD ġabret total ta’ 4,747 vot fl-ewwel għadd, li qabżu l-kwota nazzjonali għal siġġu parlamentari.
Madankollu, dawk l-4,747 vot ġew injorati meta r-riżultati elettorali ġew aġġustati biex jippermettu żewġ siġġijiet addizzjonali favur il-PN biex jirriflettu l-proporzjonalità tal-vot peress li dak il-mekkaniżmu kien japplika biss għal partiti diġà rappreżentati fil-parlament, qalu.
Barra minn hekk, meta kompla l-proċess elettorali u spiċċaw il-bye-elections, żdiedu 12-il siġġu ieħor, sitta kull wieħed għall-PN u l-PL, f’termini tal-emendi tal-kwoti tal-ġeneri introdotti permezz tal-Att XX tal-2021. Dan il-mekkaniżmu jibda biss jekk jiġu eletti kandidati fil-parlament minn żewġ partiti.
Xenarju bħal dan kiser id-drittijiet tar-rikorrenti għal elezzjonijiet ħielsa, libertà u libertà tal-espressjoni, sostnew ir-rikorrenti, filwaqt li talbu lill-qorti biex tagħti r-rimedji kollha meħtieġa inkluż l-annullament tal-emendi legali. L-ADPD qalet li s-suġġerimenti tagħha biex tiġi rimedjata s-sitwazzjoni, ippreżentati waqt konsultazzjoni pubblika dwar l-emendi tal-kwoti tas-sessi, ġew injorati.
Kawża tkompli f’Mejju
Meta l-kawża bdiet it-Tnejn wara nofs inhar quddiem il-Prim’Awla, Qorti Ċivili, fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha, lk-Imħallef Ian Spiteri Bailey ġie infurmat li t-terminu tal-Avukat tal-Istat biex jippreżenta t-tweġiba tiegħu kien għadu ma skadiex u r-risposta relattiva kellha tiġi ppreżentata fil- jiem li ġejjin.
Il-Kummissarju elettorali ppreżenta t-tweġiba tiegħu l-ġimgħa li għaddiet. Il-partijiet qablu li jaġġornaw il-kawża għal seduta li jmiss sabiex ir-rikorrenti jkunu jistgħu jressqu l-provi kollha. Sadanittant, il-kummissarju elettorali kellu jippreżenta r-riżultati uffiċjali, inklużi l-elections bye, elezzjonijiet każwali, kif ukoll ir-riżultati tal-mekkaniżmu tal-proporzjonalità u l-kwota tal-ġeneri, fi żmien 10 ijiem. Il-każ ikompli f’Mejju.
L-Avukat Claire Bonello assistiet lir-rikorrenti. L-avukati Ian Refalo, Mark Refalo u Manuel Galea assistew lill-Kummissarju elettorali Joseph Camilleri. L-Avukat Charlene Muscat irrappreżentat lill-Avukat tal-Istat.
