L-avukati mill-uffiċċju tal-Avukat tal-Istat dalgħodu (il-Ħamis) qalu lill-qorti li l-1,500 gamiema li l-kaċċaturi Maltin jitħallew joqtlu jekk jitħalla jinfetaħ l-istaġun tal-kaċċa fir-rebbiegħa jirrappreżentaw “inqas minn 1% tal-ispeċi globali” u “tagħmel. ma joħolqux problema”.
L-Avukat tal-Istat iddeskriva t-talba tal-aħħar minuta ta’ BirdLife Malta għal referenza lill-Qorti Ewropea bħala “attentat biex jiġi salvat dak li ma jistax jiġi salvat” hekk kif l-Imħallef Audrey Demicoli semgħet sottomissjonijiet dwar it-talba tal-Birdlife għal mandat ta’ inibizzjoni li jġiegħel lill-gvern ma jiftaħx ir-rebbiegħa. staġun tal-kaċċa għall-gamiema din is-sena. Id-deċiżjoni dwar il-mandat se jingħata wara li l-Qorti tistudja r-raġunamenti tal-partijiet.
L-istaġun tal-kaċċa fir-rebbiegħa huwa ppjanat li jiftaħ nhar il-Ħadd u jagħlaq fit-30 ta’ April. Il-kaċċaturi se jkunu jistgħu jisparaw fuq is-summien u l-gamiema taħt deroga applikata mill-gvern Malti. L-inklużjoni tal-gamiema din is-sena effettivament itemm moratorju għall-kaċċa fuq l-ispeċi li ġie introdott fl-2017 wara li l-Kummissjoni Ewropea hedded azzjoni legali.
L-Imħallef beda s-seduta tal-lum billi ċaħdet rikors ippreżentat mill-FKNK ilbieraħ, li fih talbet li tiġi ammessa bħala parti fil-kawża. It-talba ġiet miċħuda. Ilbieraħ filgħaxija (l-Erbgħa) BirdLife Malta kienet ukoll ressqet talba urġenti biex il-qorti tagħmel referenza preliminari lill-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja, fejn titlob gwida dwar il-kwistjoni tal-kaċċa fir-rebbiegħa. Normalment, f’każijiet bħal dawn, il-proċeduri f’Malta jkunu sospiżi sakemm l-ECJ (European Court of Justice) tagħti deċiżjoni.
L-Avukat Mark Soler, li deher għal BirdLife Malta, flimkien mal-avukat Claire Bonello, qal li l-ECJ se jkollha tieħu deċiżjoni dwar l-applikazzjoni fi żmien 30 jum. “Jekk l-mandat jiġi miċħud llum meta niftħu kawża fuq il-merti, is-sitwazzjoni attwali tkun intilefet diġà.”
Anke jekk il-qorti ddikjarat l-Avviż Legali Malti rilevanti inkompatibbli mal-leġiżlazzjoni tal-UE, id-dikjarazzjoni tal-qorti tal-UE ma tiswa xejn jekk tingħata wara l-istaġun tal-kaċċa. “Ejja nitolbu lill-ECJ tagħtina opinjoni motivata dwar jekk il-kodiċi ċivili Malti hux qed ixekkel id-drittijiet tal-attur,” sostna t-tim legali tal-BirdLife.
L-Avukat Anthony Borg mill-Uffiċċju tal-Avukat tal-Istat wieġeb li dan ma kienx possibbli. “Hawn qed nitkellmu dwar każ fejn xejn ma ġie ppruvat. Ma tressqu l-ebda proċeduri ta’ ksur kontra Malta dwar it-traspożizzjoni tad-Direttiva dwar l-Għasafar,” qal.
Borg akkuża wkoll lill-BirdLife li fl-aħħar minuta talbet il-mandat ta’ inibizzjoni u t-talba għal referenza preliminari biex tagħmel pressjoni fuq il-qorti biex tilqa’ dritt li huma kienu għadhom ma speċifikatx. “Huma membri tal-kumitat ORNIS. Mis-16 ta’ Marzu kienu jafu li l-istaġun kien se jinfetaħ,” żied jgħid.
L-avukat tal-BirdLife wieġeb li t-talba ma kinitx tikkonċerna dritt iżda obbligu fuq l-Istat. Spjega li ma jistax ikun jaf jekk il-gvern għandux l-intenzjoni li jiftaħ l-istaġun jew le, filwaqt li rrimarka li l-gvern ma aċċettax diversi rakkomandazzjonijiet oħra mill-kumitat ORNIS.
Qal li l-inġunzjonijiet projbitorji kienu jittrattaw kemm il-liġi lokali kif ukoll dik Ewropea, u kkwota każistika. “Dan huwa każ ta’ interpretazzjoni tad-Direttiva dwar l-Għasafar.” L-Avukat tal-Istat sostna li kien hemm mezzi oħra disponibbli taħt il-liġi Maltija li setgħu ntużaw biex jattakkaw l-interpretazzjoni. “Insew li hemm deroga. Ninsabu f’sitwazzjoni fejn il-qorti ma semgħet l-ebda evidenza, u qed jgħidu li prima facie hemm ksur tal-liġi tal-UE.”
Il-qorti infurmat lill-partijiet li kienet se toħroġ digriet dwar it-talba għal rinviju preliminari mill-awli. Il-Kap tal-Unit tar-Regolamentazzjoni tal-Għasafar Selvaġġi, Richard Lia, ġie msejjaħ biex jieħu l-istand. Huwa kien mistoqsi jekk l-Avviż Legali 116/22 kienx bħalissa fis-seħħ jew hux se jkun fis-seħħ fil-futur.
“Ġie ppubblikat fit-8 ta’ April, allura l-intenzjoni hija li jinfetaħ l-istaġun,” wieġeb, u qal li l-liċenzji tal-kaċċa bdew jinħarġu madwar id-9 ta’ April. Il-każ imbagħad għadda biex jittratta l-mandat ta’ inibizzjoni proprju. Soler beda s-sottomissjonijiet tiegħu billi argumenta li l-aqwa xjenzati internazzjonali kienu qed jgħidu li l-gamiema hija speċi vulnerabbli.
L-ECJ qabel kienet iddeċidiet li meta popolazzjoni ta’ speċi ta’ għasafar tinstab li mhix sodisfaċenti, id-deroga ma tapplikax, qal. “Id-dritt mhuwiex assolut.” Id-direttiva speċifikat li d-derogi jridu jkunu taħt kontroll ġudizzjarju, filwaqt li rrimarkat li dan ma kienx il-każ f’Malta. “Irid ikun hemm mekkaniżmu ta’ kontroll. Qed ninvokaw id-direttiva direttament.”
L-avukat qal lill-qorti li l-klijenti tiegħu qed jitolbu l-preservazzjoni tal-istat tal-legalità sakemm tiġi deċiża każ fuq il-merti. L-Avukat Charlene Muscat mill-Uffiċċju tal-Avukat tal-Istat laqtet lura, u sostniet li kull mandat ta’ inibizzjoni jeħtieġ dritt apparenti li jeħtieġ protezzjoni u biex tiġi evitata ħsara irreparabbli. Ma setgħetx tintuża f’każijiet ta’ obbligu li ma ssirx xi ħaġa.
“Għandna liġi li, fir-realtà, diġà hija fis-seħħ. Din l-azzjoni kellha tkun ippreżentata ħafna qabel. Inġunzjoni bħal din tista’ tiġi milqugħa biss fuq xi ħaġa li għadha ma seħħetx. Illum ġie kkonfermat mill-WBRU li dak li qed jippruvaw jipprevjenu diġà ġara.”
“Qed jippruvaw iqarrqu bil-qorti,” qalet. “Il-kaċċaturi jistgħu jisparaw biss speċi li jtiruhom fuqhom. Il-popolazzjoni ta’ referenza rilevanti telenka 11-il pajjiż; jirriżulta li l-1,500 għasfur li jistgħu jiġu kkaċċjati fir-rebbiegħa jammontaw għal inqas minn 1% tal-ispeċi globali.
“Huwa ċar li l-1,500 gamiema li jistgħu jiġu kkaċċjati f’Malta fir-rebbiegħa ma joħolqux problema,” qalet Muscat, filwaqt li sostniet li l-applikanti ma wrewx li kellhom dritt li jeħtieġ protezzjoni. “X’inhi l-ħtieġa jekk l-1,500 gamiema jiġu deskritti bħala negliġibbli mill-UE?”
“Ir-rikors tal-bieraħ għal riferenza preliminari kien attentat biex jiġi salvat dak li ma jistax jiġi salvat,” qalet Muscat, filwaqt li staqsa x’kien il-“preġudizzju irremediabbli” li se jsofri l-BirdLife jekk l-inġunzjoni tiġi miċħuda. “Hu l-gvern li se jbati hekk kif mandat ta’ inibizzjoni projbitorja jista’ jattakka l-liġijiet tiegħu. Kwalunkwe persuna tkun tista’ tipparalizza l-istat.”
Mark Soler, fit-tweġiba tiegħu, argumenta li d-Direttiva dwar l-Għasafar tabilħaqq imponiet projbizzjoni, “obbligu li ma tinqatelx il-gamiema.” Dwar il-kwistjoni ta’ preġudizzju irrimedjabbli, qal li l-għasafar kienu għadhom ma nqatlux, u li kieku kienu, din il-ħsara tkun irrimedjabbli għall-popolazzjoni tal-għasafar Ewropej.
Il-popolazzjoni lokali tal-gamiema kienet qed tonqos ukoll, u żiedet li l-obbligu tal-istati membri kien li jiżguraw li l-istatus tal-għasfur ikun protett. “Qed nitolbu wkoll li l-akkużati jkunu pprojbiti milli jkomplu jeżegwixxu din il-leġiżlazzjoni. Fil-fatt, l-istaġun jiftaħ fis-17 ta’ April. Qed nitolbu lill-qorti biex twaqqaf lill-imputati milli jagħtu effett lill-avviż legali qabel is-17 ta’ April.”
Borg interrompi s-sottomissjonijiet tal-avukat bid-daħk, u b’hekk il-qorti titlob lilu biex jikkontrolla lilu nnifsu. Fl-argumenti tal-aħħar tagħha, Muscat qalet lill-Qorti li l-mandat ta’ inibizzjoni “m’għandux jitħalla jintuża biex jhedded jew bħala għodda għat-tidwir tad-dirgħajn,” u kkwota każistika.
Borg żied ukoll li l-miżura mitluba mill-atturi kienet “sproporzjonata” u kienet “toħloq preċedent perikoluż”. Tard fis-seduta, inqala’ argument kemmxejn stramb dwar jekk il-popolazzjoni tal-ispeċi kinitx qed tonqos jew le. Soler qal lill-qorti li studji wrew li l-popolazzjoni qed tonqos. “Tqarraqx lill-qorti,” qalet Muscat. “Mhux qed jonqos. Il-popolazzjoni anzi qed tiżdied.” Wara li semgħet l-argumenti u s-sottomissjonijiet miż-żewġ naħat, il-qorti ħabbret li se tkun qed tagħti deċiżjoni mill-awli.
