Iċ-chief of staff tal-eks Prim Ministru Keith Schembri, missieru u żewġ assoċjati fin-negozju qed jitolbu lill-qrati biex iħassru ordnijiet ta’ ffriżar tal-assi tagħhom, maħruġa fi proċeduri ta’ ħasil ta’ flus. Schembri, missieru Alfio, Malcolm Scerri u Robert Zammit kellhom l-iffriżar impost fl-istess jum li wieġbu mhux ħatja ta’ ħasil ta’ flus u reati finanzjarji oħra f’Marzu tal-2021.
Minn dakinhar, l-assi kollha tagħhom, kemm mobbli kif ukoll immobbli, ġew iffriżati, ħlief għal allowance statutorja annwali ta’ €13,976.24. Schembri u sħabu qalu li l-ordnijiet kienu “drakonjani” u kisru d-drittijiet fundamentali tagħhom. F’digriet riċenti mogħti minn Qorti tal-Maġistrati kontra Progress Press, il-qorti ddeċidiet li ma kellhiex is-setgħa li “tvarja l-ordni ta’ ffriżar billi tnaqqasha għal ammont determinat jew billi tillimitaha għal xi proprjetà partikolari ta’ valur determinat.”
Din il-pożizzjoni ġiet adottata wkoll fi proċeduri separati kontra żewġ diretturi ta’ Zenith Finance. L-avukati ta’ Schembri, Edward Gatt u Mark Vassallo, qed isostnu li dan kollu nirriżulta f’sitwazzjoni fejn il-klijenti tagħhom ma kellhom ebda rimedju ordinarju quddiem il-qrati biex jikkontestaw l-effetti mifruxa ta’ tali ordnijiet ta’ ffriżar.
Qalu li għalkemm il-qrati jistgħu jvarjaw l-ordni ta’ ffriżar f’ċirkostanzi partikolari, qed jadottaw interpretazzjoni restrittiva Huma osservaw li f’termini tal-Att dwar il-Ħasil tal-Flus, il-piż biex jiġi ppruvat is-sors legali tal-fondi ċċaqlaq fuq l-akkużat.
Madankollu, deċiżjonijiet reċenti tal-qorti wrew li, fil-prattika, l-akkużat qatt ma kien se jkollu l-opportunità li jissodisfa din il-prova. Kien hemm biss żewġ xenarji għall-akkużat: jew it-tħassir tal-ordni tal-iffriżar mal-liberazzjoni jew il-konfiska tal-assi kollha meta jinstab ħati.
L-avukati osservaw li sentenzi tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem b’mod konsistenti ddeċidew li meta persuna akkużata tiġi anki mċaħħda temporanjament mill-proprjetà tagħha, l-Istat għandu jiżgura li jkun hemm rabta raġonevoli u proporzjonata bejn l-għan aħħari tal-ordni ta’ ffriżar u l- mezzi użati biex jintlaħaq dak l-iskop. L-Istat kien fid-dmir li joffri rimedju f’dawn iċ-ċirkustanzi, iżda fil-fatt taħt il-liġi Maltija tali rimedju ma kienx jeżisti.
Huma nnutaw li f’sentenza reċenti f’Shorazova vs Malta, il-Qorti Ewropea qieset li “l-iffriżar tal-proprjetà kollha tar-rikorrent (f’Malta) huwa, min-natura tiegħu, miżura ħarxa u restrittiva.” Ordni bħal din kienet “kapaċi li taffettwa d-drittijiet ta’ sid sa tali punt li l-attività prinċipali tan-negozju tiegħu jew tagħha jew saħansitra l-kundizzjonijiet tal-għajxien jistgħu jkunu f’riskju,” osservat il-qorti.
Il-QEDB mhux biss kienet voċifera fil-kritika tagħha ta’ ordnijiet “drakonjani” bħal dawn, iżda wieħed iżomm f’moħħu wkoll li dawk fil-mira, bħal Schembri u l-ko-akkużati l-oħra, kienu innoċenti sakemm jiġi ppruvat mod ieħor, sostnew l-avukati. Huma talbu lill-Prim’Awla, Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha biex tiddikjara tali ksur, tikkanċella l-ordnijiet ta’ ffriżar relattivi, tillikwida d-danni morali pagabbli mill-Istat u toħroġ il-miżuri kollha meħtieġa.
