Qorti ta’ ġurisdizzjoni kostituzzjonali naqset milli teżerċita s-setgħat tagħha f’każ imressaq minn wieħed mill-irġiel akkużati bil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia, li fih ipprova jikseb dikjarazzjoni li d-drittijiet tiegħu kienu nkisru bl-użu ta’ mobile inkriminanti. data, miżmuma taħt direzzjoni tal-UE li sussegwentement kienet iddikjarata nulla.
F’sentenza mogħtija t-Tnejn filgħodu, l-Imħallef Anna Felice ċaħdet il-każ, ippreżentat fl-2018 minn Alfred Degiorgio kontra l-Avukat Ġenerali, il-Kummissarju tal-Pulizija u l-familja Caruana Galizia. L-avukat ta’ Degiorgio kien argumenta li d-Direttiva tal-UE 2006/24/KE dwar iż-żamma ta’ data minn komunikazzjonijiet elettroniċi, poġġiet obbligu fuq il-fornituri tas-servizz biex iżommu ‘user data’ għall-użu mill-awtoritajiet nazzjonali.
Id-direttiva ġiet trasposta fil-liġi lokali bl-avviż legali 198 tal-2008. Sostna li f’kawża tal-2014 quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea d-direttiva ġiet iddikjarata invalida u b’riżultat ta’ dan l-avviż legali li raha tiġi trasposta fil-liġi Maltija. kienet nulla u bla effett.
Għalhekk, iż-żamma tad-data mill-fornituri tas-servizzi u l-aċċess kollu għaliha mill-awtoritajiet kien illegali, kien issottometta l-avukat William Cuschieri. Cuschieri kien osserva li d-data mhux biss inżammet iżda wkoll għaddiet lil espert tal-qorti, li kien talabha mingħand fornituri tas-servizz fuq l-awtorità tal-qorti.
Kienet ukoll kondiviża mal-FBI. L-Avukat Ġenerali kien sostna li direttiva tal-UE ma setgħetx tiġi invokata fil-qorti, peress li ma kinitx infurzabbli direttament u kienet taqa’ barra mill-kompetenza tal-qorti. L-Avukat Ġenerali sostna li minkejja li l-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja kienet annullat id-direttiva li taħtha l-attur kien qed jallega li kienet inġabret l-informazzjoni – xi ħaġa li l-konvenuti ċaħdu bil-qawwa kollha), il-fatt li l-ECJ kienet annullat direttiva li fuqha kien hemm il-liġi lokali. ibbażata, ma għamilx awtomatikament il-liġi lokali nulla.
Ir-riżultat finali tar-revoka tad-direttiva tal-UE kien li l-liġijiet dwar iż-żamma tad-dejta mobbli madwar l-UE ma baqgħux armonizzati u li kienet il-prerogattiva tal-istati membri li jirregolaw il-kwistjoni. Il-Qorti nnotat li wara li ġie ppreżentat dan il-każ, l-attur u ħuh kienu ġew mixlija bil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia, flimkien ma’ Vincent Muscat.
Uħud mix-xhieda mogħtija mill-investigatur ewlieni aktar tard tneħħew mill-fajl tal-każ fuq ordnijiet tal-Qorti tal-Appell Kriminali f’Settembru 2021. Ix-xhieda mneħħija ttrattat informazzjoni miksuba mill-fornitur tas-servizz tat-telefonija ċellulari Vodafone fid-dawl tal-fatt li kienet inkiseb illegalment u għalhekk kien inammissibbli.
Il-Qorti Kriminali kienet innotat deċiżjonijiet mill-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja dwar l-implimentazzjoni ta’ direttivi relatati mal-ipproċessar ta’ data personali u l-protezzjoni tal-privatezza, iżda ddeċidiet li r-riperkussjonijiet nazzjonali u internazzjonali tal-każ inkwistjoni fissru li ma jaqax taħt il-parametri ta’ proporzjonalità li l-liġi ppruvat tipproteġi.
Din il-qorti kienet ċaħdet il-kawża, billi applikat deroga li tinsab fil-liġi Ewropea stess, applikabbli biss għall-investigazzjonijiet ta’ qtil u kriminalità organizzata. Anke jekk il-liġi li taħtha nkisbet l-informazzjoni kienet sussegwentement iddikjarata invalida, l-interpretazzjoni konsistenti tal-qrati ta’ din il-liġi ppermettiet iż-żamma u l-aċċess għad-data fl-aktar każijiet serji, bħal dan, kienet qalet l-ewwel qorti.
Degiorgio kien ressaq appell għal din id-deċiżjoni, iżda l-appell ġie miċħud, il-Qorti tal-Appell Kriminali ddeċidiet li filwaqt li l-fornituri tas-servizz m’għadhomx obbligati li jżommu data tal-utent, ma kien hemm xejn li jwaqqafhom milli jżommu magħha, speċjalment jekk ikun hemm ordni minn maġistrat inkwirenti.
Tali deċiżjoni “evidentemente preżunt kalkolu bejn l-interessi privati u dak tas-soċjetà fil-ġlieda tagħha kontra l-kriminalità organizzata u fl-interessi tas-sigurtà nazzjonali, għalhekk m’hemm xejn illeċitu f’dak l-aċċess,” kienet qalet il-qorti.
L-Imħallef Anna Felice, li tippresjedi l-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, osservat li l-funzjoni tal-qorti tagħha ma kinitx li tirrevedi d-deċiżjonijiet ta’ qrati oħra, iżda kienet limitata biex tiddetermina jekk dritt fundamentali tal-bniedem ġiex miksur jew le il-kors ta’, jew bħala riżultat ta’ dawk il-proċedimenti.
“Ir-rikorrent ma jistax jistenna li din il-qorti terġa’ teżamina l-merti tal-ilment tiegħu, li kien diġà għamel il-motivi opportuni quddiem il-Qorti Kriminali. Fuq kollox, huma l-qrati ta’ ġurisdizzjoni kriminali li huma kompetenti biex jiddeċiedu dwar l-ammissibbiltà tal-provi u dawk il-qrati, bħal kull qorti oħra, għandhom id-dmir li japplikaw u jinterpretaw il-liġi b’mod konformi mad-drittijiet fundamentali tal-bniedem taħt il-Kostituzzjoni u Konvenzjoni kif, fil-fatt, għamlu f’dan il-każ.” L-imħallef iddeċidiet li fiċ-ċirkostanzi, hija “ma setgħetx ma tirrifjutax” li teżerċita s-setgħat kostituzzjonali tal-qorti.
