Pazjenta b’kundizzjoni tal-qalb li kienet ta’ theddida għall-ħajja tagħha li l-intervent b’xejn fi sptar ta’ Londra ġie ikkanċellata minħabba żball amministrattiv ġie kumpensara l-ispejjeż tal-proċedura b’somma ta; €35,000. Il-flus se jitħallsu mill-awtoritajiet mediċi Maltin.
Fi Frar 2015, il-mara, ta’ 62 sena, kienet ġiet iddijanjostikata b’kundizzjoni serja ħafna magħrufa bħala ‘aneurisma aortiku’, li rriżultat fi tkabbir tal-arterja maġġuri għal aktar minn 10mm ‘il fuq mid-dijametru normali ta’ 50mm. Testijiet mediċi mit-tabib personali tagħha, il-kirurgu tal-qalb Alex Manché fl-Isptar Mater Dei, wasslu għal tħassib u l-ispeċjalista beda il-proċess amministrattiv biex jirreferi lill-pazjenta għal operazzjoni urġenti fl-Isptar Barts, Londra.
Huwa għamel kuntatt ma’ kirurgu tal-qalb barra minn Malta u għadda wkoll id-dettalji tal-każ liċ-chairman tal-Bord tal-Kumitat tat-Trattament Abroad sabiex l-applikazzjoni tal-pazjent tiġi pproċessata taħt il-‘Programm ta’ riferiment Nazzjonali Highly Specialized Overseas’.
Fis-26 ta’ Frar, 2015, rappreżentant tal-kumitat informa lill-kirurgu tar-Renju Unit li l-intervent meħtieġ kien jikkwalifika taħt dak il-programm, jiġifieri li kellu jiġi sponsorjat mill-istat. Dakinhar stess, il-kirurgu skeda appuntament ta’ qabel l-operazzjoni fl-Isptar Barts fit-2 ta’ Marzu fl-4pm.
Il-mara u żewġha vvjaġġaw lejn Londra wara li ġew assigurati li l-ispejjeż mediċi kellhom jiġu koperti mill-istat u mal-wasla u wara l-laqgħa tagħhom mal-kirurgu, l-operazzjoni kienet skedata għas-7 ta’ Marzu. Il-ġurnata ta’ qabel, il-pazjent iddaħħal l-Isptar Barts u bdew il-preparamenti ta’ rutina meħtieġa għall-operazzjoni. Madankollu, tard dakinhar il-koppja ġiet infurmata mill-kirurgu li l-appuntament kirurġiku kien ġie kkanċellat minħabba xi problema amministrattiva mal-awtoritajiet Maltin.
Il-koppja ixxukkjata immedjatament ikkuntattjat lill-kirurgu kardijaku tagħhom li tahom parir li ma jerġgħux lura Malta sakemm il-pazjenta ma ssirx l-ewwel operazzjoni urġenti meħtieġa, u spjegat li l-mara rriskjat li tmut sakemm ma tiġix operata immedjatament.
It-tentattivi kollha biex jiġu solvuti l-affarijiet mal-awtoritajiet lokali u biex tinstab soluzzjoni alternattiva kienu għalxejn. Minħabba l-urġenza tas-sitwazzjoni u bl-għajnuna kemm tal-kirurgu tar-Renju Unit kif ukoll tal-Professur Manché, il-pazjenta irnexxielha tikseb appuntament privat fl-Isptar Wellington f’Londra għall-operazzjoni li se ssir fil-11 ta’ Marzu.
Il-koppja spiċċat ġġorr il-piż l-ispejjeż ta’ dik l-operazzjoni li ammontaw għal £25,333, ekwivalenti għal €35,644, flimkien ma’ spejjeż addizzjonali ta’ akkomodazzjoni u vjaġġar. Aktar tard, ippruvaw jirkupraw il-fondi mill-awtoritajiet lokali, u sostnew li kien biss minħabba n-negliġenza tagħhom u n-nuqqas ta’ professjonaliżmu li l-pazjenta ftit li xejn baqala’ għażla ħlief li tħallas għall-operazzjoni urġenti fl-isptar privat.
Fl-2017, il-pazjenta u żewġha fetħu kawża ċivili għad-danni kontra l-ministru tas-saħħa, id-direttur tas-saħħa istituzzjonali, is-supertendent tas-saħħa pubblika u l-uffiċjal mediku kap. L-intimati ċaħdu t-talbiet kollha, billi argumentaw li r-rikorrenti kienu jafu tajjeb ħafna li biss interventi speċifiċi taħt l-iskema NHS kienu offruti mingħajr ħlas u l-proċedura kienet irregolata minn regoli stretti.
F’dan il-każ, wara li l-applikazzjoni tal-pazjenta kienet ġiet ipproċessata u approvata b’mod sħiħ, hija sussegwentement ġiet infurmata minn rappreżentant tal-Bord Malti, wara li l-ħatra oriġinali tagħha f’Barts tħassret, li kellha tapplika mill-ġdid.
Irriżulta li l-isptar ta’ Londra kien ħassar l-appuntament skedat minħabba li l-awtoritajiet Maltin naqsu milli jipprovdu l-garanzija mitluba biex tkopri l-ħlas tal-operazzjoni. L-Imħallef Francesco Depasquale osserva li l-applikazzjoni tal-pazjent kienet ġiet ipproċessata b’suċċess taħt l-iskema NHS.
Meta xehed, iċ-chairman tal-Kumitat ta’ Trattament Abroad ma setax jispjega għaliex dak in-numru tal-kwota kien ġie kkwotat mill-awtoritajiet lokali, minflok il-garanzija mitluba mill-isptar ta’ Londra. Ix-xhud lanqas ma kien konxju mill-fatt li l-koppja kienet intqal biex tistenna sakemm tiġi pproċessata applikazzjoni ġdida mill-bord.
Il-Qorti sabet li hija “stramba ħafna” li ħadd mix-xhieda mħarrka mill-intimati ma seta’ jispjega għaliex kienet meħtieġa applikazzjoni ġdida wara li l-ħatra ta’ Barts ġiet imħassra. Il-Qorti wżat dawk ix-xhieda minn naħa u x-xhieda ta’ Manché min-naħa l-oħra, u kkonfermat il-kundizzjoni serja ħafna u urġenti tal-pazjent. Kuntrarjament għal dak li argumentaw l-intimati, il-qorti kkonkludiet li kien evidenti li kien hemm nuqqas ta’ komunikazzjoni u koordinazzjoni mill-intimati.
Tali nuqqas ta’ komunikazzjoni u negliġenza min-naħa tal-konvenuti effettivament taw lok għaċ-ċirkustanzi li rriżultaw f’danni mġarrba mir-rikorrenti. B’hekk l-intimati ġew ordnati jħallsu €35,644 f’danni. L-avukati Jonathan Thompson u Roberto Montalto assistew lir-rikorrenti.
