In-nuqqas tal-prosekuzzjoni li tesibixxi dokumentazzjoni sħiħa dwar Mandat ta’ Arrest Ewropew wassal għall-kollass ta’ proċeduri ta’ estradizzjoni kontra raġel imfittex mill-Italja b’rabta ma’ operazzjoni fuq skala kbira ta’ traffikar tad-droga ta’ Ndrangheta (organiżazzjoni kriminali f’Calabria) li ddaħħal kokaina u kannabis mill-Albanija u r-reġjuni Taljani tal-Puglia u Calabria għall-bejgħ eventwali fi Sqallija u Malta.
Iċ-ċittadin Malti John Spiteri ta’ 56 sena mill-Qrendi kien ġie investigat riżultat ta’ rejds li saru s-sena l-oħra mill-pulizija Taljana, wara investigazzjoni ta’ erba’ snin dwar ċirku ta’ traffikar ta’ droga. Madwar 430kg f’kannabis, raża tal-kannabis u kokaina ġew irrappurtati maqbuda mill-Guardia di Finanza Taljana waqt ir-rejds li fil-biċċa l-kbira kienu fil-mira ta’ individwi minn familji magħrufa tal-mafja.
F’Diċembru 2021, il-pulizija Taljana kienet ħarġet Mandat ta’ Arrest Ewropew, flimkien ma’ Twissija tas-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen għal Spiteri, li nnotifikaw lill-forzi tal-pulizija madwar l-Ewropa li kien raġel imfittex. Spiteri ġie arrestat Malta u tressaq il-Qorti fil-11 ta’ Ġunju, fejn ma tax il-kunsens tiegħu biex jiġi estradit.
L-avukati difensuri tiegħu kienu argumentaw li l-proċeduri kienu nulli, fid-dawl taċ-ċertifikat maħruġ mill-Avukat Ġenerali fid-9 ta’ Ġunju, li speċifika li l-qorti Taljana “għandha l-funzjoni li titlob il-ħruġ ta’ allerti fir-Repubblika tal-Italja.”
Id-difiża sostniet li ma jidhirx li l-AĠ kien iċċertifika il-Mandat ta’ Arrest Ewropew kif mitlub mil-liġi. Il-prosekuzzjoni argumentat li ċ-ċertifikat kien tabilħaqq inħareġ taħt il-liġi applikabbli li tittratta twissija taħt is-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen.
F’sentenza li ngħatat il-Ħamis filgħodu, il-Maġistrat Donatella Frendo Dimech osservat li f’seduta ta’ estradizzjoni l-qorti trid l-ewwel nett tiddetermina jekk ir-reat li għalih kienet qed tintalab l-estradizzjoni tas-suġġett huwiex wieħed estradibbli.
Ir-reat huwa identifikat mill-Mandat ta’ Arrest Ewropew. Il-Qorti nnutat li fix-xhieda tiegħu, l-Ispettur tal-prosekuzzjoni Mark Galea kien iddikjara li kopja tal-Mandat ta’ Arrest (MAE), miktub bit-Taljan, kien mehmuż mal-allert tas-SIS (Schengen Information System).
Iżda l-Att dwar l-Estradizzjoni u liġijiet oħra li jirregolaw il-proċeduri jistipulaw li, biex ikun ammissibbli, l-MAE irid jinkiteb bl-Ingliż jew bil-Malti biex ikun ammissibbli f’qorti Maltija. Dan kien ifisser li l-AĠ kien korrett li joħroġ iċ-ċertifikat f’termini tat-twissija tas-SIS u mhux l-MAE, peress li dan tal-aħħar kien bit-Taljan.
“Madankollu, fis-seduta inizjali, meta l-uffiċjal tal-prosekuzzjoni esebixxa ċ-ċertifikat flimkien mat-twissija, huwa naqas milli jesebixxi wkoll l-informazzjoni supplimentari li takkumpanja l-allert, l-hekk imsejħa Formola A.” Il-maġistrat spjegat li “għalhekk it-twissija li ppreżenta tħalla mneħħija mill-informazzjoni supplimentari li takkumpanja t-twissijiet fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen!”
Dan kien parti mir-rekwiżiti stabbiliti mill-Kunsill Ewropew fid-Deċiżjoni Qafas tiegħu li tirregola s-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen tat-tieni ġenerazzjoni (SIS II) kif ukoll linji gwida u regolamenti Ewropej oħra. “Għalhekk it-twissija esebita mill-uffiċjal prosekutur fis-seduta inizjali qatt ma tista’ titqies bħala att sħiħ.
Twissija mingħajr Formola A hija bla valur għaliex il-Qorti, li quddiemha hija ċċertifikata biss it-twissija, hija mistennija li tibbaża ruħha fuq dik it-twissija biex tieħu deċiżjonijiet. F’dan il-każ il-Qorti hija ffaċċjata b’allert mhux komplut li qatt ma jista’ jissodisfa [ir-rekwiżiti legali.
“Għalkemm l-uffiċjal prosekutur kien esebixxa l-MAE bit-Taljan u bl-Ingliż bħala dokumenti separati għat-twissija, il-qorti qalet li l-allert ma setax jitqies li kien mehmuż mal-verżjoni Ingliża tal-MAE b’tali mod li tkun tista’ toqgħod fuqha, u pjuttost kienet obbligata tibbaża d-deċiżjoni tagħha fuq id-dokument li kien ġie ċċertifikat – it-twissija.
Iżda fin-nuqqas tal-Formola A, it-twissija ma kinitx kompluta u ma tagħtix l-informazzjoni meħtieġa fil-liġi, iddeċieda l-maġistrat. “Ftit jitfa’ dawl jew saħansitra rilevanza lill-Qorti fl-eżerċizzju li trid twettaq. Isservi biss biex tindika d-dettalji tal-estradant b’mod xott immens.”
Biex tenfasizza dan il-punt, il-qorti enfasizzat il-fatt li t-twissija tkellmet biss dwar “reati tad-droga,” meta l-MAE ittratta “parteċipazzjoni f’organizzazzjoni kriminali” flimkien ma’ “traffikar illeċitu ta’ drogi narkotiċi”. L-allert lanqas ma indika liema awtorità kienet talbet il-ħruġ tal-MAE jew meta, li seta’ għen lill-qorti tikseb ċertezza morali li t-Twissija u l-MAE ttrattaw l-istess inċident. “Kien f’idejn il-prosekuzzjoni li tiżgura li mhux biss it-twissija iżda wkoll il-Formola A relattiva jiġu esebiti flimkien maċ-ċertifikat tal-Avukat Ġenerali.”
L-atti kif esebiti fissru li l-qorti kienet imġiegħla tibbaża d-deċiżjoni tagħha esklussivament fuq l-allert mhux komplut mingħajr l-informazzjoni li tinsab fil-Formola A, qalet il-maġistrat. Dan kien ifisser li l-qorti ma setgħetx tieħu d-deċiżjonijiet mistennija minnha f’seduta ta’ estradizzjoni u lanqas setgħet tiddetermina jekk hemmx xi restrizzjonijiet għall-estradizzjoni, peress li dan kien jeħtieġ li l-imġieba msemmija fl-allert tkun reat estradibbli.
F’dak li għandu x’jaqsam mal-Att dwar l-Estradizzjoni, il-Qorti ordnat li Spiteri kellu jibqa’ arrestat għat-tliet ijiem tax-xogħol li ġejjin li fihom l-Avukat Ġenerali jrid jew iressaq appell jew jagħti l-kunsens għall-ħelsien mill-arrest tar-raġel. L-avukati Franco Debono, Charles Mercieca u Francesca Zarb irrappreżentaw lil Spiteri fil-proċeduri.
