Yorgen Fenech li jinsab mixli bl-involviment tiegħu fil-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia kważi ħames snin ilu għamel talba oħra biex jingħata l-libertà proviżorja, liema talbiet preċedendti dejjem ġew miċħuda mill-Qrati, l-aktar minħabba l-biża li huwa jaħrab mill-pajjiż.
Id-difiża reġgħet saħqet li ma jistax ikun li persuna dduma arrestata s-snin meta għadha preżunta bħala innoċenti. “Għaddew 32 xahar mill-ġurnata li fiha Yorgen Fenech inżamm taħt arrest preventiv, perijodu “ekwivalenti għal erba’ snin ħabs effettiva”, saħaq l-avukat tiegħu Charles Mercieca fil-Qorti l-Ġimgħa.
“Din mhix xi ħaġa trivjali. Hija sitwazzjoni hija ġusta?,” staqsa l-AvukatMercieca waqt li kien qed jagħmel sottomissjonijiet dwar f’rikors ieħor li huwa ppreżentat f’isem in-negozjant, li bħalissa qed jistenna li jgħaddi ġuri fuq l-allegat kompliċità tiegħu fil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia.
Il-ġurnalista kienet nqatlet f’karozza bomba ftit metri ‘l barra mid-dar tagħha tal-Bidnija fis-16 ta’ Ottubru 2017. Tliet persuni kienu ġew arestati ftit wara l-qtil tagħha, iżda Fenech kien ġie arrestata ftit aktar minn sentejn wara, meta allegatament kien se jaħrab abbord il-jott tiegħu ftit mili ‘l barra mill-marina ta’ Portomaso.
Minn dakinhar, diversi talbiet għal pleġġ ġew miċħuda, bl-Avukat Ġenerali dejjem joġġezzjona għal diversi raġunijiet, primarjament għall-fatt li l-investigazzjonijiet dwar il-qtil kienu għadhom għaddejjin, ir-riskju konsegwenti ta’ tbagħbis tal-provi u l-fatt li ċ-ċirkostanzi ma tantx inbidlu.
“Din hija sitwazzjoni anomala. Din mhix sitwazzjoni normali. Din hija biss is-sitwazzjoni ta’ Yorgen Fenech,” saħaq Mercieca, filwaqt li żied li Fenech għandu kondotta nadifa, kien l-uniku suspettat fil-każ li kien ingħata l-police bail u l-uniku wieħed li dejjem osserva l-kundizzjonijiet tal-libertà proviżorja.
“Madankollu hu l-uniku wieħed li ilu aktar minn erba’ snin ħabs b’mod effettiv,” kompla jgħid Mercieca. Meta l-proċedimenti waslu fl-istadju ta’ qabel il-ġuri, l-avukati ta’ Fenech kienu immedjatament mmarkaw it-tħassib tagħhom dwar ċerti provi li kienu għadhom mhux disponibbli u l-fatt li l-ħruġ tal-kap ta’ akkuża ħarġet fl-aħħar sigħat ta’ qabel skada t-terminu mill-AĠ.
“Din hija kwistjoni ta’ drittijiet umani u proċess ġust,” sostna Mercieca. Fenech qatta’ żmien ekwivalenti għal erba’ snin ħabs effettiv fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin, b’inkjesta li għaddejja li l-AĠ “ma jridx jagħlaq il-każ” u għadu qed jistenna aċċess għal provi li d-difiża għad ma kellhiex.
“Dan kemm hu ġust? Jekk mhux biex nagħmlu ġustizzja, allura għaliex qegħdin hawn? L-għan finali huwa l-ġustizzja u ġustizzja bħala din żgur mhijiex ġusta,” qal Mercieca. Minn naħa tiegħu d-deputat Avukat Ġenerali Philip Galea Farrugia rribatta li d-difiża billu qal “ma kellhiex idea ta’ kif ġiet magħluqa l-inkjesta maġisterjali”. Kien jew il-maġistrat inkwirenti li ddikjara l-inkjesta magħluqa ladarba tlestew l-investigazzjonijiet, jew il-pulizija talbet l-għeluq ladarba s-suspettat kellu jitressaq il-Qorti.
F’dan il-każ, l-inkjesta dwar il-qtil kienet għadha “attiva ħafna”, qal Galea Farrugia, li żied li s-Supretendent Keith Arnaud kien qal hekk u li “sal-ġimgħa li għaddiet xehdu xhieda quddiem il-maġistrat inkwirenti Victor George Axiak”. Dan kien ifisser li l-biża’ ta’ tbagħbis fl-evidenza kienet għadha teżisti. U dik il-biża’ ma kinitx b’rabta ma’ evidenza li kienet diġà ppreservata fir-rekords tal-inkjesta iżda dwar investigazzjonijiet kriminali li kienu għadhom għaddejjin.
L-iskadenza taż-żmien kienet ukoll konsiderazzjoni għal pleġġ, irribatti d-difiża. Fil-fatt, il-liġi stess ipprovdiet limitu ta’ żmien ta’ 20 xahar, irrimarkat l-Imħallef Edwina Grima, b’referenza għat-terminu li fih kellu jinħareġ l-att ta’ akkuża. “Kieku ma kienx għal dak l-att ta’ akkuża maħruġa fil-ħdax-il siegħa, Fenech kien jieħu l-libertà proviżorja,” irribatta Mercieca.
Il-liġi mbagħad stabbilixxiet limitu ta’ żmien ta’ 30 xahar biex jibda l-proċess. “Imma għandna bżonn l-evidenza kollha biex inkunu nistgħu nagħmlu l-motivi kollha ta’ qabel il-proċess,” sostna Mercieca. Dwar il-biża’ ta’ tbagħbis, Fenech ma kienx jaf min huma “dawn il-persuni” u qatt ma kien ipprova jbagħbas. “L-interess tiegħu huwa li investigazzjonijiet biss jiżvelaw il-verità u li jiżguraw li dawk li verament riedu u ħallsu għal dan il-qtil jiġu arrestati.”
L-ewwel ma xehed kien l-espert tal-IT tal-qorti Keith Cutajar li ntalab jitfa’ dawl fuq tiċrita “mhux spjegata” f’borża tal-evidenza li fiha kopja kklonata tat-telefon tal-ġurnalist maqtul. Il-kwistjoni kienet ġiet indikata mid-difiża fis-seduta preċedenti.
L-espert ta ħarsa ġenerali lejn kif l-esebiti ġew immaniġġjati mill-mument li ġew mgħoddija lill-espert. Il-wirja ssiġillata hija fotografata minn angoli differenti. Ladarba l-borża jew l-envelop jinfetħu, il-kontenut jiġi fotografat. Fil-każ ta ‘telefon ċellulari, l-apparat jitneħħa mill-għatu tiegħu u s-SIM card titneħħa.
Ladarba l-analiżi esperta tkun kompluta, l-esebizzjoni terġa ‘tiġi ssiġillata u l-borża ta’ l-evidenza l-antika titqiegħed ġewwa borża ġdida, ittellata jew stejpiljata, ittimbrata u ffirmata biex tiġi żgurata l-katina ta ‘kustodja. Borża tal-evidenza hija ssiġillata b’tejp li ma jgħaddix minnu li, ladarba jitneħħa, iħalli marka apposta.
Din mhix borża ordinarja u jekk it-tejp jitneħħa, l-espert ikun jaf jekk il-borża nfetħitx qabel jew le. Persuna teknika normalment tiftaħ borża bħal din mit-tarf t’isfel tagħha u mbagħad tissiġillaha mill-ġdid bit-tejp li ma jgħaddix tbagħbis jew stapleha, skont id-daqs tal-wirja ġewwa.
Meta wieġeb għall-mistoqsijiet tad-difiża, Cutajar qal li dettalji dwar l-espert, in-numru tal-kawża u d-dati tal-irtirar u r-ritorn kienu ġeneralment miktuba fuq quddiem tal-envelop jew fuq formola xierqa mdaħħla ġewwa l-envelop jew il-borża. Interrogazzjonijiet ulterjuri mid-difiża wasslu għal oġġezzjoni mill-prosekuzzjoni li rrimarkat li tali mistoqsijiet kienu maħsuba biex jiġu indirizzati fil-proċess.
Fir-rigward tal-“integrità tal-wirja” li kienet kwistjoni li l-qorti tiddeċiedi fuqha, intervjena l-imħallef. Jekk il-katina ta’ kustodja kienet difettuża u l-integrità tal-esebit titfa’ dubji, allura kienet il-qorti li tiddeċiedi, qalet l-Imħallef Grima, filwaqt li żiedet li l-qorti tiddeċiedi fuq il-kwistjoni wara li ħadet rendikont tar-rapport dwar din il-wirja partikolari. u wara li l-partijiet ikunu għamlu l-argumenti tagħhom bil-miktub.
Madankollu, sal-punt li l-espert tal-qorti Martin Bajada ħadem fuqha, il-mobile kien issiġillat sew u għalhekk, il-“materjal kien kristallizzat” f’dak l-istadju, irrimarkat il-qorti. Id-digriet dwar il-pleġġ se jingħata f’awli u l-każ ikompli f’Awwissu. L-avukati Gianluca Caruana Curran u Marion Camilleri għenu wkoll lil Fenech. L-Avukat Jason Azzopardi deher parte civile.
