L-avukati li qed jaġixxu f’isem Zenith Finance u d-Diretturi tagħha ressqu proċedimenti Kostituzzjonali fejn talbu kumpens għad-danni li ddikjaraw li sofrew bħala riżultat tal-kumpilazzjoni fit-tul ta’ evidenza kontrihom, u sostnew li kienet ittardjata minħabba problemi fl-ingaġġ ta’ esperti tekniċi barranin bħala riżultat tar-reputazzjoni internazzjonali mtappna tas-sistema tal-ġustizzja Maltija u bla ħtija tagħhom stess.
Zenith Finance Ltd u d-Diretturi tagħha, Matthew Pace u Lorraine Falzon ippreżentaw kawża kostituzzjonali fejn sostnew li sofrew ksur tad-drittijiet tal-bniedem bħala konsegwenza tad-dewmien li rriżulta fil-kumpilazzjoni ta’ provi kontrihom, li fihom huma akkużati b’ħasil ta’ flus.
F’rikors li ġie preżentat quddiem il-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha, l-avukati tal-akkużati, Edward Gatt u Mark Vassallo, enfasizzaw il-fatt li l-mobile ta’ Pace kien inqabad bħala prova mal-arrest tiegħu f’Marzu tal-2021, iżda kien għad irid jinfetaħ u jiġi eżaminat.
Espert tal-qorti kien inħatar biex jieħu il-kontenut tal-mobile f’Novembru, iżda f’seduta sussegwenti, li saret xhur wara, l-espert kien informa lill-qorti li ma kellux it-tagħmir meħtieġ biex jirnexxielu jneħħi l-protezzjoni tal-aċċess tiegħu u b’riżultat ta’ dan. kien avviċina kumpanija speċjalizzata barra minn Malta li offriet dan is-servizz.
Dik il-kumpanija, qal l-espert, kienet irrifjutat li tipprovdi dan is-servizz “għax skont hi, kien hemm numru ta’ persuni esposti politikament fil-qrati Maltin li kienu jeħtieġu diliġenza dovuta msaħħa.” Ir-rikors tal-akkużati jgħid li din is-sitwazzjoni kienet ilha tippersisti għal xhur sħaħ, minkejja protesti li saru kemm mill-akkużat kif ukoll mill-qorti.
F’seduta li saret fl-1 ta’ Ġunju, l-espert kien informa lill-qorti li ma setax itemm l-inkarigu tiegħu, għax “Se nibqa’ mwaħħal mal-problema tal-amministrazzjoni tal-miżati. Bħala espert m’għandix is-setgħa li nitkellem f’isem il-Qorti jew f’isem xi entità oħra.
Il-liġi hija ċara, m’iniex f’pożizzjoni li nwettaq dmiri.” Meta l-każ kompla fis-6 ta’ Lulju, l-Avukat Ġenerali kien baqa’ jinsisti li l-apparat kellu jinfetaħ. Dan wassal biex il-qorti tiddetta nota, fejn tgħid li ma setgħetx issib espert ieħor lest li jaċċetta l-impjieg u talbet li tiġi pprovduta b’lista ta’ individwi eliġibbli biex jinħatru bħala esperti tal-qorti fil-qasam, fejn irrimarka li huwa se jagħżel biss espert ieħor kellhom jiġu identifikati. Ordnat ukoll li n-nota tiġi nnotifikata lill-AĠ u lill-Ministeru tal-Ġustizzja bil-għan li dawn il-proċeduri jitħaffu.
Aktar tard f’dik l-istess seduta, taħt kontro-eżami mill-avukati difensuri, l-ispettur tal-pulizija Ian Camilleri kien ikkonferma li d-deċiżjoni li jinħarġu l-akkużi kienet ittieħdet bis-saħħa ta’ evidenza li kienet diġà f’idejn il-pulizija u li din l-evidenza tqieset bħala suffiċjenti.
Il-provi kollha, minbarra l-estrazzjoni problematika tad-data tal-mobile, kienu diġà ġew esebiti f’dak il-punt, sostnew l-avukati, filwaqt li rrimarkaw li kien matul is-seduta tas-6 ta’ Lulju li l-prosekuzzjoni l-ewwel semmiet laptop ta’ Pace li kien jeħtieġ ukoll. jiġi eżaminat minn espert.
“Wieħed m’għandux jinsa li dawn l-esebiti kienu ilhom f’idejn il-prosekuzzjoni mill-inqas minn dakinhar tal-arrest, jiġifieri l-20 ta’ Marzu 2021. Dan ifisser li sena u erba’ xhur wara, dan il-mobile u l-laptop għadhom fl-istess stat li kienu fihom meta ttieħdu mingħand Matthew Pace,” sostnew l-avukati, filwaqt li ddeskrivew is-sitwazzjoni bħala “deplorevoli u bi ksur tad-dritt għal smigħ xieraq fi żmien raġonevoli.”
“Il-ħajja tal-akkużati li qattgħu xhur sħaħ hekk kif stennew li l-awtoritajiet isibu soluzzjoni għall-problema li huma, waħedhom, kienu ħolqu għalihom infushom,” sostniet id-difiża, filwaqt li rrimarkat għal sentenzi riċenti li fihom il-qrati kienu kkritikaw bl-aħrax lill-Qorti. Kontribuzzjoni ta’ AĠ għat-tfassil tal-proċedimenti.
“Fil-konfużjoni u l-ħeġġa tagħhom biex iħarrku lill-applikanti (u mhux biss jipproċedu, iżda jakkużaw taħt arrest bl-Avukat Ġenerali jopponi t-talba tagħhom għall-ħelsien mill-arrest), l-Avukat Ġenerali u l-Pulizija lanqas biss ippruvaw jaraw il-kontenut tal-mobile ta’ importanza tant kbira għall-prosekuzzjoni, filwaqt li r-rikorrenti kienu ġew arrestati.”
Ġie rrimarkat ukoll li Pace kien ingħata l-ħelsien mill-arrest fuq depożitu tal-pulizija diversi drabi qabel tressaq il-qorti, iżda l-pulizija qatt ma ppruvat teżamina t-telefon qabel ma tressaq akkużi. L-avukati komplew jargumentaw li, peress li l-evidenza potenzjali li kellha tiġi estratta mill-apparat ma kinitx ġiet identifikata mill-prosekuzzjoni, dan kien ifisser li kienet qed tintalab b’mod spekulattiv, bħala parti minn “fishing expedition”.
Ġie rrimarkat li din il-fehma kienet ittieħdet ukoll mill-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fid-deċiżjoni riċenti tagħha dwar talba simili li saret minn Yorgen Fenech, li jinsab akkużat bil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia. “Bir-rispett kollu, wara li tressaq lil xi ħadd, iffriżajt l-assi tiegħu u daħħaltu fil-falliment, u tiġi hawn tgħid li l-mobile huwa importanti għax jista’ jkun fih xi konverżazzjoni ta’ rilevanza għal dan il-każ juri disprezz lejn il-qorti u jikkostitwixxi, fl-aktar b’mod ċar, ksur tad-dritt ta’ persuna akkużata għal smigħ xieraq.”
It-trattament tal-każ mill-AĠ kien wassal għax-xoljiment ta’ Zenith Finance, “kumpanija li qabel kienet tiswa ‘l fuq minn €20 miljun u li issa ma tiswa xejn,” u kienet wasslet biex Pace u Falzon isofru tbatija, kif ukoll kisru d-dritt tagħhom għal paċi. tgawdija tal-possedimenti tagħhom, qalu l-avukati.
Fir-rikors tal-qorti, l-atturi qalu li ħassew li l-proċeduri kostituzzjonali kienu meħtieġa issa li l-AĠ kienet iddikjarat b’mod ċar li l-intenzjoni kienet li “tippersisti f’din it-triq,” matul l-aħħar seduta.
