Il-każ imressaq mill-eks Kap tal-Oppożizzjoni Adrian Delia li qed jikkontesta l-konċessjoni enfitewtika ta’ tliet sptarijiet tal-Istat lil Vitals Global Healthcare, u wara Steward Healthcare kompla quddiem l-Imħallef Francesco Depasquale nhar it-Tlieta, bl-avukat ta’ Delia ifakkar fil-Qorti li xhieda minn diversi korpi governattivi qalu li ħadd ma kien wettaq ‘due diligence’ fuq il-kuntratt għax kien “diġà ‘a done deal’ u deċiża mill-eks ministru Chris Cardona u Ram Tumuluri.”
“Din ma hija xejn għajr ħniżrija bil-poplu jiġi misruq mill-bidu sa l-aħħar. L-Avukat tal-Istat ma messux qiegħed hawn jiddeffendi lill-ħallelin, jiġifieri lill-eks Prim Ministru Joseph Muscat u lill-Avukat Ġenerali, ” qal l-Avukat Edward Debono li qed jidher għal Adrian Delia li kien fetaħ kawża kostituzzjonali biex it-tliet sptarijiet jingħataw lura lill-poplu Malti.
L-Avukat tal-Istat u diversi Avukati li jirrappreżentaw lid-diversi entitajiet b’rabta mal-każ ma merew xejn mill-fatti li ħarġu bihom Adrian Delia u l-Avukat tiegħu u flok attakkaw l-argumenti qagħtu jintilfu fuq tentufijiet legali. Wara li sema’ s-sottomissjonijiet l-Imħallef qal li s-sentenza se tingħata fil-31 ta’ Jannar li ġej fid-9.30am.
Fil-każ, li ilu għaddej mill-2018, Delia kien talab lill-qrati biex il-ftehim bejn il-gvern ta’ Malta u Vitals Global Healthcare (VGH) – minn dakinhar sostitwit mill-kumpanija Amerikana Steward jiġi ddikjarat null u bla effett. Dan għaliex ukoll lanqas biss seta;’ jsir trasferiment minn Vitals għal ma’ Steward, b’dan ta’ l-ewwel kien naqas milli jaderixxi mal-obbligi stabbiliti fil-kuntratt.
Steward akkwista l-konċessjoni ta’ 30 sena biex imexxi t-tliet sptarijiet statali f’Diċembru 2017 mingħand Vitals Global Healthcare, konsorzju mhux magħruf ta’ intraprendituri mediċi li ta l-konċessjoni fl-2015. Iżda VGH ġabar miljuni f’dejn mingħajr xejn x’juri għalih. , eventwalment nnegozjaw ‘buy-out caluse’ ta’ madwar €15-il miljun mingħand Steward.
Il-każ ġie ppreżentat minn Delia bħala Kap tal-Oppożizzjoni kontra l-Prim Ministru, VGH, l-Avukat Ġenerali, is-CEO tal-Malta Industrial Parks, u ċ-ċermen tal-bord tal-gvernaturi tal-Awtorità tal-Artijiet. Steward Healthcare ħa post il-VGH wara li din tal-aħħar naqset mill-kuntratt tagħha, u ħadet f’idejha t-tmexxija tal-Isptarijiet San Luqa, Karin Grech u Għawdex fl-2017.
Dr. Edward Debono jitkellem dwar in-nuqqasijiet li saru fil-kuntratt
Fl-argumenti ta’ konklużjoni tiegħu, l-avukat ta’ Delia, Edward Debono sostna li art pubblika tingħata biss lill-privat għal raġuni preskritta mil-liġi u li ftehim anċillari li kienu ġew ikkwotati waqt seduti preċedenti huma wkoll parti mill-kuntratt, li jekk mhux onorati. jagħti lok għar-reċessjoni tal-kuntratt prinċipali.
“Il-liġi tgħid li art pubblika ma tistax tingħata lis-settur pubbliku mingħajr approvazzjoni parlamentari sakemm ma tkunx għall-ġid pubbliku… Għaliex ingħatat lil Vitals? Ma jagħmilx sens jekk il-ftehimiet l-oħra ma jkunux parti essenzjali mill-kuntratt għall-kera tal-art.”
Tenna l-argument tiegħu li l-obbligi kuntrattwali tal-konvenuti ma ġewx sodisfatti. “F’Għawdex kulma għamlu hu li ħaffru toqba fl-art. L-isptar ma nbenax, Barts inbena minn Barts u mhux VGH… L-isptar Karin Grech mhux wisq aħjar, l-isptar San Luqa tajjeb biss għall-ġrieden.
“Ma għamlu xejn.” “Imbagħad kellhom il-ardir jiddikjaraw li l-kuntratt tal-Vitals li ffirmaw il-predeċessuri tagħhom huwa frott il-korruzzjoni. Kif tista’ tiġi hawn illum u tiddikjara li inti persuna ġuridika differenti minn Vitals. Mela sal-2015 kien hemm korruzzjoni u allura wara ma kienx hemm aktar?
Sar trasferiment ta’ ishma u għalhekk il-kumpanija l-ġdida kienet libset iż-żarbun ta’ Vitals. Il-personalità ġuridika tinsab biss fl-isem, għax l-isem biss inbidel.” L-avukat qal lill-Qorti li fl-2013, qabel ma nħarġet it-talba għall-proposti, l-eks ministru Chris Cardona kien diġà qabel ma’ Ram Tumuluri li l-kuntratt jingħata lill-kumpanija ta’ Tumuluri, Vitals. “Huwa dokument pubbliku fil-kuntratt.” Il-kumplament tat-trattati kienu ‘mise en scene’, temm jgħid l-avukat. “
L-uffiċċju tal-Avukat ma jistax jiddeffendi lill-kriminali lil Joseph Muscat u l-AĠ
Persuni minn diversi korpi governattivi qalu li ħadd ma wettaq ‘due diligence; fuq kuntratt ta’ €2 biljun għax kien diġà miftiehem,” sostna l-avukat. “L-Uffiċċju tal-Avukat tal-Istat m’għandux ikun hawn jiddefendi lill-kriminali, lill-eks Prim Ministru u lill-AG. L-Avukat tal-Istat għandu jkun qed jiddefendi lill-Istat mill-kriminali u n-negozju maħmuġ li huma bdew.”
Debono sostna li kien “id-dritt u d-dmir” tal-Avukat Ġenerali u tal-Awtorità tal-Artijiet li jeżerċitaw is-setgħat tagħhom meta jkunu ffaċċjati b’sitwazzjoni bħal din. “Min hemm biex jipproteġi l-interess nazzjonali? Mill-parlamentari kollha tagħna, deputat wieħed biss iddefenda dan id-dritt,” sostna l-avukat ta’ Delia, filwaqt li żied li minkejja li l-kuntratt kien iffirmat mill-INDIS (eks Malta Industrial Parks), l-art kienet għadha art pubblika u l-obbligi tal-AĠ li jipproteġu l-proprjetà pubblika jibqgħu l- l-istess.
“Fejn hi Victoria Buttigieg? Fejn hu d-direttur tal-Artijiet? Min qed iwaqqafhom milli jiddefendu d-drittijiet tal-poplu Malti?” Debono qal lill-Qorti li Steward kien sostna li l-kuntratt kien imċappas b’korruzzjoni, kif ukoll l-Awditur Ġenerali – entità pubblika mwaqqfa mill-Istat. “X’inhi l-konklużjoni loġika ta’ dan kollu? Li dan il-kuntratt jista’ jkompli qisu ma ġara xejn, li dan għadu kuntratt validu? Ma tajnihomx din il-proprjetà biex jagħmlu xi ħaġa biha?”
“Minbarra dan, peress li għandna frodi, dan jegħleb kollox. Jekk il-qorti ssib li dak li qed jingħad mill-Vitals, minn Steward, mill-Awditur Ġenerali huwa minnu, kif tista’ ma tiddikjarax li saret frodi u tħassar il-kuntratt?…Konrad Mizzi ma jistħix?
“Ħaseb li l-frodi se jnaqqas il-qrati għal xi ħaġa li tordna lil Malta tħallas €100 miljun lill-frodisti?” “Qisu s-soċjetà tagħna nsiet li għandna nġibu ruħna b’mod korrett. Kważi sar aċċettabbli li xi nies jagħmlu l-ġid b’mod inġust. Imma mhux sew, u huma l-foqra, dawk bla vuċi, li jbatu”, temm jgħid Debono.
L-Avukat tal-Istat jgħid li Adrian Delia ma kellux interess ġuridiku fil-każ
L-Avukat tal-Istat Chris Soler wieġeb li dan il-każ kien jittratta tilwima li tirriżulta mill-affermazzjoni li l-konvenuti kienu naqsu milli jissodisfaw l-obbligi kuntrattwali tagħhom, filwaqt li l-liġi nnifisha ma tippermettix it-tħassir ta’ kuntratt għal din ir-raġuni.
Soler sostna wkoll li Delia ma kellux l-interess ġuridiku meħtieġ biex ikun l-attur f’dan il-każ. Waqt li kkwota mill-ġurisprudenza, Soler qal li l-qorti trid tibqa’ b’mod riġidu fil-parametri tal-liġi, u żied li f’dan il-każ intużat proċedura legali ħażina.
“Is-suppożizzjoni sottostanti mhix korretta. It-trasferiment sar skont il-politika applikabbli,” qal Soler. Minbarra n-nuqqas ta’ interess ġuridiku u locus standi, Delia kien ukoll proċeduralment skorrett peress li l-każ ma ġiex ippreżentat kontra l-awtorità kontraenti – f’dan il-każ il-Ministeru għas-Saħħa.
Is-Segretarju Permanenti tal-Ministeru tas-Saħħa kellu jkun l-imputat, mhux il-Prim Ministru u l-AG, sostna Soler. L-Avukat Stefano Filletti, li jirrappreżenta lill-Awtorità tal-Artijiet f’dawn il-proċeduri, enfasizza l-fatt li l-allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni ma kinux imsemmija fir-rikors għal dan il-każ u qamu biss matul il-proċeduri.
Huwa sfida lil dawk responsabbli biex jieħdu s-sjieda tal-proġett tagħhom. L-Awtorità tal-Artijiet ma kellhiex issir parti f’dan il-każ, qal l-avukat, filwaqt li sostna li qabel ma ġie ppubblikat dan il-kuntratt, kienu ħarġu żewġ avviżi legali li jgħidu ċar li s-setgħat u l-obbligi tal-Kummissarju għall-Artijiet fuq il-proprjetà kollha. inkwistjoni kien qed jiġi divestit mill-Kummissarju għall-Artijiet favur awtorità kompetenti oħra.
“Mela x’inhu l-involviment tal-Awtorità tal-Artijiet f’dan il-każ? Fix-xhieda ta’ kull xhud l-irwol tal-Awtorità tal-Artijiet kien jispikka bl-assenza tagħha. Peter Mamo, bħala Kap tal-Awtorità tal-Artijiet deher biss fuq l-aħħar kuntratt bħala r-rappreżentant tal-Gvern ta’ Malta.
Huwa kkonferma li fl-ebda stadju tal-preparazzjoni, ma ġie mitkellem. Huwa qalilna li fil-proċess kollu, kienu involuti awtoritajiet oħra, u li kien assigurat li l-proċess kien konkluż b’mod korrett. Għalhekk ikkonferma biss li l-kuntratt ġie abbozzat bil-mod meħtieġ mil-liġi applikabbli u pproċeda biex jiffirma l-kuntratt.”
Il-prattika li l-Kummissarju għall-Artijiet jidher ukoll bħala parti f’kuntratti bħal dawn kienet stabbilita b’ordinanza li tmur lura għal żmien meta Malta kienet għadha taħt il-ħakma Ingliża, sostna Filletti. “Imma jekk l-avviż legali qed ineħħi lill-Kummissarju mis-setgħat, drittijiet u obbligi tiegħu u jgħaddihom lil nies oħra, kif jista’ jinżamm responsabbli għall-azzjonijiet tagħhom? Is-sentenza tħalliet għall-aħħar ta’ Jannar.
