Imħallef għandu jiddeċiedi jekk hemmx raġunijiet biex ikompli jisma’ l-appell tal-Avukat Ġenerali kontra l-liberazzjoni, fuq akkużi ta’ tixħim fil-konfront taż-żewġ avukati ta’ Yorgen Fenech. Id-deċiżjoni se tingħata f’Jannar li ġej qabel ma l-kawża tkun tista’ tkompli tinstema’ fuq il-merti tagħha.
L-avukati Charles Mercieca u Gianluca Caruana Curran kienu ġew mixlija li ppruvaw ixaħħmu lill-ġurnalist tat-Times of Malta Ivan Martin billi offrewlu flus kontanti fi tmiem laqgħa fl-uffiċċju tagħhom fil-Belt Valletta. Martin kien irrifjuta l-offerta u żvela l-inċident lill-edituri tiegħu, li mbagħad irrapportaw il-kwistjoni lill-pulizija. I
l-kawża kriminali twaqqfet f’Ġunju li għadda, bil-Maġistrat Natasha Galea Sciberras tinnota li l-prosekuzzjoni tal-pulizija fuq l-akkuża ta’ tixħim attiv fir-rigward tal-avukati kienet imdgħajfa mill-artikoli tal-liġi ċċitati mill-Avukat Ġenerali fin-nota ta’ rinviju tagħha, li ttrattat it-tixħim passiv fis-settur privat.
Sussegwentement l-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali kien ressaq appell, li kompla quddiem l-Imħallef Aaron Bugeja. F’isem l-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali, l-avukat tal-prosekuzzjoni Anthony Vella ġabar fil-qosor il-punt saljenti tal-argument tal-Avukat Ġenerali – li l-qorti tal-Maġistrati ma kinitx analizzat il-mertu tal-każ u kienet sempliċement ipproċediet biex illiberat lill-akkużati minħabba li l-AĠ kienet ikkwotat. ir-reati ħażin – hekk imsejjaħ “tixħim passiv” – fis-sottomissjonijiet, reat differenti għal dak ta’ “tixħim attiv” kif kien speċifikat fl-akkużi maħruġa mill-pulizija.
“M’aħniex hawn biex insibu lill-appellanti ħatja akkost ta’ kollox. Qegħdin hawn biex issir analiżi tal-merti tal-provi tal-prosekuzzjoni,” qal Vella. Huwa ċaħad l-allegazzjoni tad-difiża li l-appell “kien pass ieħor fil-prosekuzzjoni malizzjuża tal-akkużati.”
“Hawnhekk l-AĠ eżerċitat id-dritt legali li tressaq appell, li joħroġ mil-liġi. L-eżerċizzju ta’ dritt ma jistax jirriżulta fi prosekuzzjoni malizzjuża, u kien ibbażat fuq raġunijiet legali…Dan mhux inċident li ivvintajna aħna, iżda kien riżultat ta’ investigazzjoni skattata minn rapport fil-media. Ma nafx x’qed tipprova targumenta d-difiża hawn.”
“Qed nagħmlu din it-talba biex fl-eventwalità li dan il-punt legali jingħeleb, il-każ jinstema’ fuq il-mertu, xi ħaġa li s’issa ma seħħitx.” Vella xebbah is-sitwazzjoni mal-mod kif ir-reat ta’ ħsara fuq il-ġisem jiġi ttrattat fil-Kodiċi Kriminali, fejn taqsima waħda tal-liġi telenka l-elementi essenzjali tar-reat filwaqt li sezzjonijiet oħra jkomplu jistabbilixxu l-pieni.
L-Avukat Stephen Tonna Lowell, li jirrappreżenta lil Mercieca u Caruana Curran, saħaq li l-prosekuzzjoni kienet “għal kollox malizzjuża,” iżda kompla ddettalja strateġiji allegatament li saru mill-pulizija waqt l-interrogazzjoni tal-avukati. “Ejja nibdew bl-iżvelar. Meta l-avukati kienu qed jiġu interrogati, l-Assistent Avukat Ġenerali kien fil-kurituri, jidderieġi l-operazzjonijiet,” qal Tonna Lowell filwaqt li rrimarka ukoll li Martin ma ressaqx ilment kriminali, iżda għamel biss dikjarazzjoni.
L-avukat qal lill-qorti li l-prosekuzzjoni kienet irrifjutat, bil-miktub, li turih kopja tad-dikjarazzjoni ta’ Martin. Kienu l-qrati li eventwalment taw l-iżvelar tal-evidenza lid-difiża, mhux l-AĠ, huwa qal. Wara li Caruana Curran kienet ta l-istqarrija tiegħu lill-pulizija, u qabel ma beda l-interrogazzjoni ta’ Mercieca, l-interrogaturi tal-pulizija kienu qalu lil Mercieca li Caruana Curran kienet “remieh,” u ssuġġerixxa li jekk baqa’ juża s-servizzi ta’ Giannella De Marco biex tiddefendih, kienet “se tobżqu.” Dan ma kienx minnu, huwa qal.
L-Avukat Ġenerali tgħid lil Giannella Demarco li rrapportata għax dehret għal binha
Il-gideb mhux permess li jintuża bħala strateġija waqt l-interrogazzjoni, irrimarka l-avukat. Madwar l-istess ħin li ttieħdet l-istqarrija, l-Avukat Ġenerali kien qalet “b’mod abbużiv” lil De Marco li ma setgħetx tirrappreżenta lil binha u mbagħad kienet irrapportaha lill-Kamra tal-Avukati fuq kunflitt ta’ interess.
Il-Kamra kienet wieġbet malajr, u qalet lill-Avukat Ġenerali li l-kunflitti ta’ interess huma kwistjonijiet li jiġu ttrattati bejn l-avukat u l-klijent. Tonna Lowell irrimarka li l-applikazzjoni tal-Avukat Ġenerali għall-appell ma semmietx il-korruzzjoni, anzi ħalliet f’idejn il-qorti biex tqajjem il-kwistjoni.
Martin kien xehed li qabel li jiltaqa’ ma’ Charles Mercieca sabiex jiddiskuti l-investigazzjonijiet ta’ Martin dwar l-eks Kummissarju tal-Pulizija Lawrence Cutajar. “Kif ġiet investigata l-allegazzjoni? Bagħtu għal Ivan Martin, imbagħad xi impjegati tat-Times of Malta, u mbagħad bagħtu għall-appellanti.”
Fil-Qorti l-Ħamis intqal li l-pulizija mbagħad issuġġeriet liż-żewġ avukati li Martin kien offra lill-pulizija reġistrazzjoni ta’ 14-il minuta ta’ telefonata bejn Edwin Brincat – il-Gojja u l-eks Kummissarju tal-Pulizija Lawrence Cutajar, għalkemm dan ma jidhirx li ħarġu mill-kontro-eżami ta’ Martin.
Tonna Lowell saħaq li Martin kien mistoqsi dan biss fil-kontro-eżami, u qal li waqt l-eżaminazzjoni prinċipali l-prosekuzzjoni għamlet biss erba’ mistoqsijiet lill-ġurnalista. “Imma waqt il-kontro-eżami tiegħu, Martin kien spjega li dak li ġara jaqbel ma’ dak li qalu Caruana Curran u Mercieca.”
Minkejja dan, il-prosekuzzjoni ma reġgħetx bagħtet għall-avukati biex jinvestigaw din id-diskrepanza, allega l-avukat. Filwaqt li rrimarkat li l-Avukat Ġenerali ma kienx ta l-kunsens tiegħu għal proċeduri sommarji, u ppermetta li l-każ ikompli bħala kumpilazzjoni ta’ evidenza, minflok, Tonna Lowell akkuża lill-Avukat Ġenerali li “jikkontrolla l-affarijiet minn wara l-kwinti.”
Waqt li akkuża lill-prosekutur pubbliku li pprova jqarraq bil-qorti, l-avukat enfasizza l-fatt li r-rikors tal-appell tal-Avukat Ġenerali kien jgħid biss li l-Qorti tal-Maġistrati kienet għamlet żball fl-interpretazzjoni tagħha tal-liġi. “M’għandna l-ebda problema li l-qorti teżamina l-każ fid-dettall, m’hemm l-ebda korruzzjoni u qatt ma kien.. M’hemm l-ebda wieħed mill-fatti li jista ‘jwassal għar-reat ta’ tixħim fl-atti, wisq inqas l-evidenza,” saħaq Tonna Lowell.
Iżda fid-dawl tar-raġuni unika ċċitata mill-Avukat Ġenerali fl-appell, Tonna Lowell sostna li l-ġurisprudenza kienet stabbilixxiet li l-qorti tal-appell ma setgħetx teżamina l-provi jekk dak l-aggravju jiġi miċħud. “Meta l-qorti tasal għall-konklużjoni li m’hemm l-ebda interpretazzjoni ħażina tal-liġi, il-qorti trid tieqaf hemm,” huwa qal.
Filwaqt li timmira lejn l-argumenti l-oħra tal-Avukat Ġenerali, Tonna Lowell saħaq li “l-element singular tad-delitt huwa nieqes, għalhekk li wieħed jargumenta li r-reat huwa deskritt f’sezzjoni waħda tal-liġi u l-piena f’oħra hija assurda.” Il-prosekuzzjoni kienet evitat li tikkwota ġurisprudenza jew duttrina b’appoġġ għall-argumenti tagħha “kif hija invenzjoni, li tmur kontra kemm il-ġurisprudenza kif ukoll id-duttrina,” allega Tonna Lowell.
Il-Maġistrat Natasha Galea Sciberras mexxiet b’korrettezza
Waqt li kkwota lista ta’ mħallfin, ġuristi u presidenti eminenti tal-Qorti Kriminali, l-avukat qal li ħadd minnhom ma kien jaqbel mal-interpretazzjoni tal-AĠ, u kompla jgħid li l-Maġistrat Galea Sciberras mexiet b’mod korrett il-prinċipji li stabbilixxew. L-avukat imbagħad ipproċeda biex isemmi lista twila ta’ sentenzi; l-aktar kmieni mill-1901 u l-aħħar mill-2002, li fiha diversi qrati kienu ħadu l-istess pożizzjoni bħal dik adottata mill-Qorti tal-Maġistrati fis-sentenza tagħha.
“Huwa ċar li l-AĠ qed jipprova jagħti lill-qorti punt ta’ liġi li ma jaqbilx miegħu kulħadd u li ilu 102 sena miċħud b’mod konsistenti… l-AĠ qed tipprova jgħidilna li għax il-maġistrat Natasha Galea Sciberras segwiet din il-linja ta’ raġunament, dan jikkostitwixxi interpretazzjoni ħażina tal-liġi.”
“L-AĠ tgħid li m’hemmx distinzjoni bejn korruzzjoni passiva u attiva. Jeżisti, tant li l-Kunsill tal-Ewropa u l-GRECO kienu kkonfermaw ukoll li d-distinzjoni teżisti fil-liġi Maltija.” Tonna Lowell, li darba kien prosekutur mal-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali, irrimarka li r-reat ta’ korruzzjoni attiva fis-settur privat ġie introdott fl-2004, “iżda l-Avukat Ġenerali qed jgħidilna li din id-distinzjoni ma teżistix.”
Huwa rrimarka għall-Artikolu 601 tal-Kodiċi Kriminali li jgħid li l-ebda persuna akkużata ma tista’ tinstab ħatja ta’ reat li ma jkunx iddikjarat espressament fl-akkuża, jew li ma jkunx magħmul jew involut fl-akkuża. “Għaliex qed insemmi dan kollu?
Huwa evidenti li din ir-regola, li trid twieġeb biss għad-delitt li bih tkun akkużat, għandha wkoll implikazzjonijiet kostituzzjonali… Irridu noqogħdu attenti, għax huwa traġiku li l-AĠ tiġi quddiem din il-qorti u tgħidilna li l-akkużi għandhom bażi fil-liġi. Li tiġi hawn biex tgħidilna dan huwa insult mhux biss għalina, iżda wkoll għall-intelliġenza tal-qorti.”
L-avukat saħaq li “ma hemm assolutament l-ebda evidenza u ma kien hemm ebda evidenza,” hekk kif matul il-laqgħa kienu preżenti tliet persuni biss, tnejn minnhom huma l-akkużat u t-tielet kien Ivan Martin, li kien ikkonferma li ma saret l-ebda offerta f’ kitba.
“L-AG, possibbilment minħabba li qed tiġi investigata mill-ministru tagħha, qed tipprova tintroduċi evidenza ġdida.” L-Imħallef irrimarka li l-Avukat Ġenerali ma kienx talab għal dan, u li l-fattur aggravanti “huwa dak li hu.” Vella sostna li l-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali kien semma li l-ewwel qorti ma semgħet l-ebda evidenza, u sostna li din il-kwistjoni kellha tingħeleb l-ewwel. Il-prosekuzzjoni u d-difiża qablu li l-qorti kellha l-ewwel tistabbilixxi jekk l-appell jistax ikompli fin-nuqqas tal-provi li fuqhom kien ibbażat l-appell. Il-każ se jkompli fil-31 ta’ Jannar għal deċiżjoni dwar din il-kwistjoni.
