Ivan Castillo, PN
Id-deputat Nazzjonalista Ivan Castillo appella fil-parlament biex tissaħħaħ il-biedja bħala wieħed mis-setturi importanti tal-ekonomnija Maltija.
Hu staqsa x’inhi eżattament id-definizzjoni ta’ bidwi ġenwin, x’inhi d-deskrizzjoni eżatta. Dan żgur jeħtieġ li jiġi spejgat għax inkella inkunu biss qiegħdin noholqu lakuna. Li jista’ joħloq sitwazzjoni ta’ abbuż u diskriminazzjoni, jekk m’hux ċar.
Diskriminazzjoni li teżisti f’agri businesses bħal dik tan-new water. Dawk il-bdiewa li m’għandhomx new water iħabbtu wiċċhom ma overheads ta’ meters tal-ilma, pompi eċċ li jagħmluhom inqas kompetittivi.
Diskriminazzjoni, fejn jigi stabilita Awtorità responsabbli għar-raba’ privata biex jinzamm reġistru tal-bejgħ, kiri u użu ta’ art agrikola privata, u xi ngħidu dwar art agrikola tal-Gvern? Din l-Awtorità mhux se tkun responsabbli li tiżgura li se tiġi applikata l-istess kundizzjoni msemmija f’dan l-att?
Id-diskriminazzjoni li l-art agrikola privata hija destinata minn art agrikola tal-Gvern? Għaliex? Il-National Agricultural policies 2018-2028 m’humiex differenti għal art agrikola privata u governattiva.
Hemm ukoll il-kwistjoni tal-żmien stipulat wkoll skont rapporti tal-NSO in-numru ta’ bdiewa full-time qed jonqos drastikament sena wara sena, dan qed isir xogħol li qed imut mewta naturali. Anqas u inqas żgħażagħ qed jiddeċiedu li jieħdu dan is-settur peress li r-ROI mhux sostenibli meta mqabbel max-xogħol, sagrifiċċji u investiment meħtieġ biex tiġi żgurata s-sostenibbiltà.
Tmien snin qatt mhu se jagħtu l-ebda inċentiv lill-bdiewa biex jistabbilixxu investiment fit-tul joħloq s-sitwazzjoni tar-rata perikoluża li tonqos ta’ bdiewa full-time saħansitra agħar, biex ma nsemmux id-deterrent li jattiraw bdiewa ġodda lejn is-settur.
Żmien ta’ tmien snin tmur kontra l-ispirtu tal-National Agricultural Policy maħruġa fl-2018! L-għan ta’ din il-policy huwa li tinvolvi l-partijiet interessati rilevanti kollha fi ħdan il-qasam agrikolu.
Din il-politika tagħmel enfasi fuq b’żieda fil-kompetittività tal-bdiewa attivi billi tiffoka fuq il-kwalità u tħaddan id-diversifikazzjoni l-iffaċilitar tad-dħul ta’ bdiewa żgħażagħ billi jinħoloq kost-effettiv settur tan-negozju agrikolu u t-trawwim tas-sostenibbiltà tal-attivitajiet tal-biedja billi tadatta għall- kundizzjonijiet ġeo-klimatiċi lokali.
F’dawn il-każijiet kollha huwa meħtieġ investiment qawwi, jekk kif ippropona l-gvern fil-politika tiegħu stess li jeħtieġu investiment fid-diġitalizzazzjoni bħal Smart Agriculture & IT dan jiswa l-flus.
Jekk il-Gvern irid jara l-policy tiegħu tindirizza problemi bħall-bidla fil-klima din wkoll tiswa l-flus. Jekk il-gvern irid jara lill-bdiewa jinvestu fl-enerġija rinnovabbli, fil-carbon sinks u fir-Risk insurance dan kollu jiswa l-flus. Ir-return on investiment mhuwiex fattibbli għal investiment f’perjodu ta’ żmien daqshekk qasir.
Jekk il-Gvern irid jara l-prodott lokali tagħna jkun wieħed ta’ kwalità, ippakkjat, imkejjel, biex jissodisfa r-rekwiżiti tal-industrija tal-ikel tal-lum u biex jinvesti fi żvilupp kontinwu, dan kollu jiswa l-flus. Flus li qatt ma jistgħu jiġu minn żmien ristretti bħal dawn.
Kif dan il-liġi se tgħin jew tagħmel il-ħajja izjed diffikultajiet li ghall-Bdiewa? Diffikultajiet li qeghdin jittfaċċaw bħal nuqqas ta’ riżorsi naturali, b’mod partikolari, skarsezza tal-ilma u l-urbanizzazzjoni, il-pressjonijiet tal-użu tal-art u l-ispiża tal-opportunità tal-art, id-dipendenza fuq għalf importat u inputs oħra li jiswew ħafna flus fihom fehma ta’ setgħa limitata ta’ negozjar, frammentazzjoni tar-riżorsi umani u fiżiċi u individwaliżmu u inkapaċità ġenerali li jiġu sfruttati ekonomiji ta’ skala.
Is-sussidji mogħtija mill-gvern, se jikkumpensaw għall-1.5% jew 2% fil-każ ta ‘bini residenzjali? il-bdiewa f’sitwazzjonijiet bħal dawn se jkomplu jkunu sostenibbli u jinvestu fit-tkabbir, bdiewa żgħażagħ ġodda se jkunu mħajjar jagħmlu dan is-settur it-triq tagħhom? Jew qed noħolqu sitwazzjoni fejn se jkomplu jonqsu biss?
Is-sussidji mogħtija mill-gvern f’dawn il-każijiet se joħolqu sitwazzjoni ta’ kompetizzjoni ġusta ma’ bdiewa lokali oħra li qed jagħmlu użu mill-art tal-gvern?
X’se jagħmlu l-bdiewa full time tal-ġenerazzjoni l-anzjani li ma jafu xejn ħlief il-biedja f’din is-sitwazzjoni? Xi ngħidu dwar l-impenji finanzjarji eżistenti tagħhom, l-investimenti li diġà għamlu? se jkunu diskriminati wkoll dawn?
Irridu noħolqu liġi fejn jitneħħa d-diskriminazzjoni bejn żewġ bdiewa Maltin li qed jikkontribwixxu għall-ekonomija u l-istil ta’ ħajja sana tagħna, li huma l-iniku sors ta’ prodot Malti ta’ ħxejjex u frott? Fejn dawn il-bdiewa qed jitħabtu biex jikkompetu ma’ frott u ħaxix li gej min barra? kif qed ngħinuhom?
Qegħdin noħolqu liġi biex ngħinu nżidu aktar bdiewa, bdiewa li m’għandhomx vaction leave, li m’għandhomx sick leave, li jħallsu NI sħiħa, li jħallsu t-taxxi tagħhom, li jaħdmu fl-iktar kundizzjonijiet estremi, il-bard tax-xitwa, is-sħana tas-sajf, u x-xita. Għandna l-obbligu li naraw li dan is-settur jikber u mhux noħolqu liġijiet biex noqtluh.
