Lokali Qorti

Il-każ tat-testijiet tas-sewqan fi TM: Eżaminatur jgħid li ‘trattament speċjali’ għal xi kanditati bdew isiru frekwenti

Żewġ eżaminaturi tat-test tas-sewqan ta’ Transport Malta xehdu fil-Qorti dwar it-tħassib tagħhom wara li ġew ordnati mis-superjur tagħhom biex jagħtu trattament speċjali lil kandidati partikolari. Huma ssejħu jixhdu kontra l-eks direttur ta’ Transport Malta Clint Mansueto li allegatament kien jagħmel pressjoni fuqhom biex jagħtu trattament speċjali lil ċerti kandidati sabiex jassiguraw li jgħaddu mit-test tas-sewqan tagħhom.

Mansueto qed jiffaċċja akkużi flimkien mal-uffiċjali ta’ TM Raul Antonio Pace u Philip Edrick Zammit talli allegatament mexxew dan ir-racket. Kollha ġew sospiżi minn TM. Il-każ idur madwar talbiex minn xi ministeri tal-gvern u individwi privati ​​biex għal kandidati partikolari li jagħmlu testijiet kemm tat-teorija kif ukoll prattiċi tas-sewqan jingħaw l-għajnuna u jgħaddu mill-eżami.

Adrian Formosa Stevens xehed li meta ingħaqad ma’ Transport Malta bħala eżaminatur tas-sewqan ħames snin ilu, dawn il-kandidati kienu “immarkati” u li l-eżaminaturi kellhom “jieħdu ħsiebhom” ma kinux daqshekk komuni. Qal li Clint Mansueto, bħala eks direttur u superjur tiegħu, kien iqassam id-dokumenti rilevanti dakinhar tal-eżami, inklużi folji DTR (rapport tat-test tas-sewqan) għall-eżaminaturi biex jimmarkaw kwalunkwe żball.

“Għinni neħles minnu,” , kien jgħid Mansueto lill-eżaminatur, billi jirreferi għal xi kandidat partikolari mmarkat “minn xi uffiċċju jew xi ministeru”. U eventwalment, dik spiċċat saret in-norma, żied jgħid ix-xhud. It-testijiet kienu skedati f’intervalli ta’ kull siegħa.

Meta eżaminatur isb karta partikolari miktuba b’kitba żgħira maqtugħa mal-lott ta ‘karti tat-test, dik kienet indikazzjoni ta’ dak il-kandidat partikolari mmarkat għal “trattament speċjali.” “Saret xi ħaġa frekwenti u mhux xi ħaġa ta’ barra minn hawn,” qal ix-xhud.

Taħt pressjoni u alla ħares tfalli kandidtat “immarkat”

Madankollu, minkejja struzzjonijiet bħal dawn, ix-xhud qal li ta trattament ugwali lill-kandidati kollha. Iżda ovvjament, dawk id-direzzjonijiet mis-superjur tiegħu għamlu ħafna pressjoni, huwa qal. “Li jgħidlek biex tieħu ħsieb ta’ wieħed jew ieħor, tħossok taħt pressjoni,” huwa qal, u żied li meta falla kandidat ‘immarkat’, kellu jagħti rendikont għal ħafna mistoqsijiet tad-direttur.

“Jien infalli lill-kandidat jekk inħoss li ma jistħoqqilhomx jgħaddi.” Dan il-kliem ġieli kien iqanqal reazzjoni mis-superjur tiegħu. Il-Maġistrat Rachel Montebello staqsiet jekk kienx hemm xi konsegwenzi oħra. “Naturalment” wieġeb ix-xhud, u fakkar f’każ fejn ittieħdet quddiem bord wara li falla kandidat li iżda ma kienx wieħed minn dawk ‘immarkati’.

“Kont preċiż u korrett fix-xogħol tiegħi u ttieħidt quddiem il-bord.” Formosa Stevens qal li f’okkażjoni oħra, wara li qasam lejn Għawdex biex jagħmel xi testijiet tas-sewqan hemmhekk, kien irrimarka li r-rotta tat-test kienet notevolment iqsar minn dik f’Malta, li kienet stabbilita għal minimu ta’ 45 minuta.

“Hemmhekk jgħidulek huma”, kien qallu Mansueto, meta l-eżaminatur kien iġib il-kwistjoni għall-attenzjoni. “Imma wara dik il-ġurnata ma għamiltx test ieħor f’Għawdex u ma nafx x’ġara,” huwa qal. Qal li l-fatt li kien imwarrab u tneħħa minn ċerti kategoriji ta’ testijiet tas-sewqan u spiċċa biex tilef iċ-ċansijiet tiegħu li javvanza fix-xogħol tiegħu.

Mistoqsi dwar is-sitwazzjoni li tikkonċerna t-testijiet tat-teorija, huwa qal li kien saħansitra kkonsulta lill-unjin dwar dan u issa m’għadux jimmaniġġja dawn it-testijiet. Iżda meta għamel hekk, fakkar kif Mansueto kien jiġbed l-attenzjoni għal kandidati partikolari li jkollhom bżonn għajnuna fil-qari tal-mistoqsijiet tal-eżami. Dik li kienet sitwazzjoni ‘one-to-on’ kienet tfisser li kellu jkun aktar paċenzjuż mal-kandidat u jipprova jispjega aħjar il-mistoqsijiet. Fakkar f’każ partikolari fejn il-kandidat ma kienx jaf it-tifsira ta’ “karreġġata”.

Madankollu, kien hemm każijiet oħra fejn kandidati ‘immarkati’ setgħu jaqraw b’mod ċar. “Huma kienu jaqraw mistoqsijiet u tweġibiet qabel saħansitra jiksbu xi għajnuna,” qal ix-xhud. Kandidati bħal dawn kienu jimlew ukoll formola fl-uffiċċji tat-TM.

“Tlabna lill-unjin dwar għajnuna bħal din bejn l-2018 u l-2019, u waqaft nagħmel dawk it-testijiet tat-teorija li jinvolvu lil dawk il-kandidati li ‘jeħtieġu għajnuna speċjali’,” qal ix-xhud. Qabel ma ntemmet ix-xhieda tiegħu, ix-xhud għadda ritratti tal-qorti ta ‘kampjuni ta’ karti tat-test bil-karta tindika kandidati għal attenzjoni speċjali, datata 2019.

Għax kien jimxi sew Mansueto kien jispiċċa ma jkellmux jew jispiċċa bord

Mistoqsi mill-qorti għaliex kien ħa dawk ir-ritratti, ix-xhud spjega li kien jibża’ u beda jinnota dawk il-kwistjonijiet. “Ġurnata ma jkellimnix, l-għada nispiċċa quddiem il-bord…. Bżajt li fl-aħħar se jdur kontrija. Għalhekk ħadt tliet ritratti tal-pakketti tal-karti tal-eżami biex nispjega aħjar.” Dawk il-karti tqassmu minn Mansueto jew l-iskrivan tiegħu lill-eżaminaturi kollha, temm jgħid ix-xhud.

Eżaminatur ieħor xehed dwar inċident partikolari li seħħ fil-25 ta’ Ġunju 2021. Sitt xhur biss wara l-impjieg tiegħu f’TM, Josef Farrugia Mallia qal li Mansueto ordnalu jagħmel it-test tas-sewqan ta’ kollega, Matthew Vella. Qalulu li għalkemm Vella kellu joqgħod għat-test tal-muturi tal-kategorija A, fl-eżami kien se jkun qed juża mutur inqas b’saħħtu.

“Dan it-test ħa tagħmlu inti tal-kandidat li hu kollega tieghek. Dan rridu ngħinuh,” Int trid tieħu ħsieb dan it-test ta’ kollega tiegħek. Huwa eżaminatur u għandna bżonnu li jgħaddi kien qallu Mansueto. “Kelli nobdi l- ordnijiet tiegħu bħala direttur,” spjega x- xhud.

Muturi klassifikati taħt il-kategorija A kellhom kapaċità ta’ 500cc jew aktar iżda dan Vella tressaq għat-test bil-mutur privat tiegħu ta’ 125 cc li kienet ikklassifikata taħt il-kategorija A1. “Kienet xi ħaġa li inti stess innotajt jew qallek Mansueto?” staqsiet ul-maġistrat. “Le, hu qalli. Kont biss ili sitt xhur fil-ħidma u kont għadni nara x’jinvolvi. Ma kelli l-ebda esperjenza.”

Qal li kien ħa lill-kandidat permezz tal-proċedura normali tat-test. Vella kien mexxa l-manuvri tajjeb, u għamel xi erba’ żbalji żgħar tul ir-rotta. B’mod ġenerali, il-kontroll u l-bilanċ kienu tajbin u assigura li Vella jkun sigur għat-triq. Ladarba l-eżami spiċċa, ix-xhud għadda u ħa ċ-ċertifikat. “Imma bqajt naħseb dwarha,” huwa qal. Huwa tkellem ma’ sħabu u mbagħad induna li l-proċedura li kien ordnat isegwi ma kinitx korretta. Dak kien meta ddeċieda li jirrapporta l-kwistjoni lil uffiċjal anzjan ta’ Transport Malta, Pierre Montebello, u jaqbeż lil Mansueto. Il-każ ikompli f’Jannar.