Proċeduri ta’ kontestazzjoni bħal ma ppreżentat Repubblika huma normalment assenjati lill-Maġistrat Nadine Lia, iżda l-NGO oġġezzjonat li l-Maġistrat tippresjedi l-kawża ta’ challenge biex il-Pulizija jigu ordnati jaġixxu fuq il-konklużjonijiet tal-Inkjesta Magisterjali tal-2021 fil-kaz ta’ Pilatus Bank.
Inizjalment l-oġġezzjoni kienet minħabba r-rabtiet familjari tagħha mal-avukat personali tal-eks Prim Ministru Joseph Muscat, Pawlu Lia, li jiġu l-kunjatu tagħha, iżda iisa wkoll minħabba s-sejba sussegwenti tagħha f’filmat fejn il-Maġistrat Nadine Lia ‘endorsjat’ (approvat) pubblikament lil Joseph Muscat waqt li kien qed jindirizza rally elettorali fl-2017 fir-Rabat, madwr sentejn qabel il-ħatra tagħha ta’ ġudikant.
Dan l-avveniment kien seħħ ukoll ġimagħtejn biss wara li Daphne Caruana Galizia kienet żvelat l-eżistenza ta’ Egrant, fi żmien meta Joseph Muscat, li qed jiffaċċja pressjoni kbira, kien sejjaħ elezzjoni. “Dak iż-żmien, Joseph Muscat kien immobilizza diversi persuni biex isalva lilu nnifsu,” qal Aquilina, waħda minnhom kienet Nadine Lia. “48 siegħa qabel għamlet dak l-indirizz, Muscat kien ħatar lill-kunjatu tagħha Pawlu Lia biex ifassal it-termini ta’ referenza tal-inkjesta Egrant. Kieku ma kienx għal Egrant, Nadine Lia ma kinitx tkun ir-Rabat dakinhar.”
Dan ġie żvelat fil-Qorti meta xehed fit-tul in-nutar Robert Aquilina President tal-NGO Repubblika, li esebixxa dokumenti li juru li l-espert tal-qorti, li kien inħatar biex jeżamina l-kontijiet tal-email tal-MFSA bħala parti mill-inkjesta maġisterjali fil-Pilatus Bank, kien skopra korrispondenza mill-2016 bejn iċ-ċermen tal-bank ta’ dak iż-żmien Ali Sadr Hasheminejad u l-eks Chief of Staff f’Kastilja, Keith Schembri.
Ħareġ li l-FIAU kienet għalqet il-każ tagħha kontra Pilatus Bank fl-2016, inqas minn xahar wara li ċ-Chairman tagħha bagħat email lill-eks Chief of Staff tal-OPM Keith Schembri, fejn ilmenta dwar l-“allegazzjonijiet żbaljati” tat-taqsima tal-investigazzjoni tar-reati finanzjarji.
Dak iż-żmien, il-Bank kien qed iwaqqaf fergħa fir-Renju Unit, iżda l-MFSA kienet waqqfet l-hekk imsejjaħ proċess ta’ “passporting” ( li tippermetti li ditta rreġistrata fiż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) tagħmel negozju fi kwalunkwe stat ieħor taż-ŻEE mingħajr il-ħtieġa ta’ aktar awtorizzazzjoni minn dak il-pajjiż). li l-FIAU indikat kwistjonijiet waqt reviżjoni fuq il-post.
“Mingħajr dawn id-drittijiet sempliċi ma ngħoddux bħala bank Ewropew u nitilfu l-kredibbiltà u l-vijabbiltà mal-banek korrispondenti tagħna peress li huma diġà mħawda,” tgħid l-email ta’ Sadr lil Schembri. “Ma narax fhiex tid]ol l-MFSA dwar dawn l-allegazzjonijiet żbaljati tal-FIAU.
Mhux kompitu tal-unità, li ma tipproċessax in-‘notifika’ tagħna. Din mhix applikazzjoni, hija sempliċi notifika bil-liġi u għalhekk m’għandhiex bżonn ‘approvazzjoni’ u biss trid tiġi pproċessata u m’għandhomx dritt li jżommu l-proċess.” Dan ħareġ f’seduta maratona, li matulha l-Imħallef Audrey Demicoli, li tippresjedi l-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, semgħet provi u sottomissjonijiet fil-kawża Kostituzzjonali tar-Repubblika mressqa fuq ir-rifjut ta’ maġistrat li tirrikuża ruħha milli tisma’ l-proċeduri ta’ kontestazzjoni. preżentata mill-NGO dwar in-nuqqas tal-Istat li jipproċċessa lill-uffiċjali tal-bank Pilatus.
Robert Aquilina xehed fit-tul u spjega li Pilatus Bank kien twaqqaf fl-2014 minn Ali Sadr Hasheminejad li kien iċ-Chairman tiegħu u l-UBO. Matul is-snin il-bank kien ġie investigat mill-FIAU, li kienet infurmat lill-pulizija bis-sejbiet tagħha, li eventwalment wasslet biex il-maġistrat Ian Farrugia jmexxi l-inkjesta maġisterjali tiegħu stess dwar il-bank.
Il-Maġistrat Ian Farrugia kien ordna lill-Pulizija biex tipproċedi kontra l-Bank Piltatus
Dak il-Maġistrat kien ikkonkluda billi ordna lill-pulizija biex jipproċedi kontra l-bank innifsu, is-sid tal-bank, u ħames uffiċjali oħra tal-bank, qal Aquilina. “Konna għamilna diversi talbiet pubbliċi fejn inħeġġu biex jitkomplew dak kollu li kien assenjat mill-inkjesta maġisterjali. Eventwalment l-MLRO (Money Laundering Reporting Officer) tal-bank u l-bank innifsu ġew akkużati, iżda ħadd ieħor.” ż
Aquilina kien ikkomunika din it-talba lill-Kummissarju tal-Pulizija, u kien bagħat reminder f’April. “F’dak il-punt kellna informazzjoni iżda l-ebda dokumentazzjoni fl-idejn,” huwa qal. “Sadanittant ġara li dħalt fil-pussess ta’ dokumenti mill-inkjesta maġisterjali,” qal ix-xhud.
Aquliina xehed li minn dawn id-dokumenti, huwa kien skopra li l-inkjesta kienet irrakkomandat li Sadr u ħames uffiċjali oħra ‘fost oħrajn’ jiġu mħarrka fuq ħasil ta’ flus, konfoffa kriminali u reati oħra, minbarra l-prosekuzzjoni tal-bank u l-MLRO tiegħu. Id-ditta Amerikana ta’ konsulenza finanzjarja Duff and Phelps, li kienet ingaġġata bħala espert indipendenti bħala parti mill-inkjesta maġisterjali fil-Pilatus Bank, kienet irrakkomandat li l-qorti tfittex aktar informazzjoni mill-awtoritajiet Amerikani jew mill-banek korrispondenti tal-Istati Uniti sabiex tikkonferma jekk l-allegati tranżazzjonijiet ta’ $1,017 miljun kienux seħħu.
Fil-fatt kienet seħħet transazzjoni Egrant, li rrakkomandat ukoll li jsiru intervisti mal-whistleblower tal-bank Maria Efimova u impjegata oħra tal-Pilatus jisimha Dina Stankovic. Dawn ir-rakkomandazzjonijiet kienu ġew approvati mill-Maġistrat inkwirenti.
Joseph Muscat u Keith Schembri preżenti għat-tieġ ta’ Ali Sadr Hasheminejad
“Duff u Phelps enfasizzaw ir-relazzjoni mill-qrib bejn Ali Sadr Hasheminejad, Keith Schembri u Joseph Muscat. Huwa dokumentat u rappurtat ħafna li l-eks Prim Ministru u ċ-Chief of Staff tiegħu kienu preżenti għat-tieġ ta’ Sadr fl-Italja,” qal Aquilina. “Anke kieku l-bank ħadem bid-diliġenza kollha possibbli, in-natura tal-mudell tan-negozju li adotta kienet tikkostitwixxi riskju għoli ta’ ħasil ta’ flus u finanzjament tat-terroriżmu.
Kien ikun hemm bżonn li l-FIAU u l-MFSA jimmonitorjaw il-bank mill-qrib u jwettqu spezzjonijiet regolari. . Dan ma seħħx u huwa dokumentat fl-inkjesta maġisterjali.” “Pilatus Bank mill-bidu qal li ried jiftaħ fergħat barra minn xtutna. L-MFSA kienet intalbet biex tippermettilhom jagħmlu dan.
Fis-26 ta’ Mejju l-MFSA wieġbet li għalissa ma setgħux jagħmlu hekk, peress li l-FIAU kienet qed tinvestiga rapporti fil-midja.” Sadr imbagħad kien bagħat email lil Keith Schembri fuq l-indirizz elettroniku tal-gvern tiegħu, fejn bagħat l-email mill-MFSA fejn infurmah li l-proċess tal-passaporti se jittardja. It-ton tal-email ta’ Sadr kien kompost minn “ċerta arroganza,” qal Aquilina.
Huwa qal lill-Qorti li l-investigazzjoni tal-FIAU mbagħad waqfet b’mod misterjuż madwar iż-żmien li Manfred Galdes telaq minn direttur tal-FIAU. Espert tal-qorti Maltija kien informa lill-Maġistrat inkwirenti dwar is-sejba ta’ diversi emails bejn Schembri u l-MFSA dwar il-bank. “Meħuda flimkien dawn jindikaw l-eżistenza tar-reat ta’ kummerċ fl-influwenza…Ali Sadr talab l-intervent taċ-Chief of Staff tal-OPM biex jgħinu jikseb liċenzja bankarja u Keith Schembri ikkonforma,” qal Aquilina.
Il-proċedimenti ta’ kontestazzjoni
Repubblika kienet imbagħad ippreżentat proċeduri ta’ kontestazzjoni kontra l-Kummissarju tal-Pulizija, dwar in-nuqqas ta’ akkuża lill-individwi msemmija fl-inkjesta. L-NGO ġiet infurmata li l-każ kien se jinstema’ mill-maġistrat Nadine Lia peress li dawn il-kawżi ġew assenjati lilha awtomatikament.
Ix-xhud spjega li dan ma kienx aċċettabbli għall-NGO fid-dawl tal-fatt li Lia kienet miżżewġa lil iben l-avukat personali ta’ Joseph Muscat. Talbuha biex tirrikuża ruħha. “Issa għaddew sitt xhur u għadna rridu nagħtu xhieda dwar il-każ innifsu,” qal Aquilina filwaqt li spjega li fix-xhur ta’ intervent, il-każ evolva.
“Bdiet bħala biża’ bbażat fuq fatt oġġettiv, iżda ddevoluta f’ostilità mill-maġistrat,” qal, u żied li s-sitwazzjoni tant marret għall-agħar minn dak iż-żmien li l-Maġistrat kienet gidbet waqt li ddettat id-deskrizzjoni tagħha ta’ dak li ġara waqt kawża. seduta partikolari.
“L-Imħallef Ian Spiteri Bailey kien eżamina l-fajl tal-każ u nnota li d-digriet li semmiet ma nstab imkien fl-atti. Imbagħad il-Maġistrat kienet attribwixxiet fatt falz lili, personalment,” qal Aquilina li sostna li dan kollu wassal għal ksur tad-dritt tiegħu u tal-NGO Repubblika għal smigħ ġust.
Aquilina rrimarka li Lia kienet irrifjutat ukoll li tirrikuża ruħha minn każ li kien għaddej li fih membru tal-pubbliku kien ġie mħares talli hedditu online. Azzopardi talab li jesebixxi kopja tar-rekords tas-seduta, bħala prova ta’ preġudizzju, iżda dan kien oġġezzjonat mill-Avukat tal-Istat peress li ma kienx marbut mal-każ Pilatus.
“Ma esibejtx biss kopja tas-sejbiet tal-inkjesta imma awtentikajtha taħt is-siġill professjonali tiegħi bħala nutar,” qal Aquilina lill-qorti. L-inkjesta maġisterjali kien fiha evidenza li Keith Schembri kien innegozja fl-influwenza u kien irrakkomanda li t-tranżazzjoni Egrant tiġi investigata.
“Peress li l-Maġistrat Nadine Lia hija l-mara tat-tifel tal-avukat ta’ Joseph Muscat u Keith Schembri, qatt ma setgħet tagħti l-garanziji ta’ imparzjalità meħtieġa mill-Kostituzzjoni,” sostna l-president ta’ Repubblika. “Madankollu l-affarijiet żviluppaw minn dakinhar,” qal Aquilina.
Huwa qal lill-Qorti kif, f’Ġunju li għadda, waqt li kien qed jitkellem ma’ ħabib fi Pjazza San Gorg tal-Belt, kien iffaċċjat minn Pawlu Lia. “F’ħin minnhom – nara lill-avukat Pawlu Lia jaqsam it-triq u ġej lejja. Għidtlu l-għodwa tajba u hu wieġeb b’mod aggressiv ħafna. Huwa qal ‘x’għamlitlek il-familja tiegħi? Trid tħalli lill- familja tiegħi bi kwieta.’
Lia aggressiv fil-konfront ta’ Robert Aquilina
Huwa implika xi forma taʼ konsegwenza u qalli ‘m’intix raġel deċenti.’ “Wara dan il-konfront, li dam madwar 10 minuti, Lia telaq, biss biex dar lura għat-tieni darba u jien għedtlu biex jaġixxi b’diċenza.” Ix-xhud qal li peress li l-avukat kien tkellem fil-plural, dan kien ifisser li kien qed jitkellem ukoll għall-Maġistrat.
“Kumbinazzjoni, dakinhar, editorjal fil-Malta Independent kien enfasizza r-rabtiet tal-Maġistrat ma’ Pawlu Lia u għalhekk, Muscat, żied jgħid Aquilina. “Aħna nemmnu li din hija mġieba kompletament inaċċettabbli. Sempliċement għax għandna każ, ma nistennewx li membru tal-familja tal-Maġistrat li tippresiedi jikkonfronta magħna bħala riżultat.”
Ġew ippreżentati talbiet oħra ta’ rikużazzjoni u ġew miċħuda wkoll mill-Maġistrat Lia, li bl-istess mod ċaħdet it-talba biex Pawlu Lia jisejjaħ fil-tribuna tax-xhieda. “L-inkjesta maġisterjali kienet ordnat ukoll il-ftuħ mill-ġdid tal-inkjesta Egrant. Kuntrarjament għal dak li qalet il-Maġistrat Lia, konna indikajna l-konnessjoni Egrant mill-bidu.
“Fid-digriet tagħha dwar dak ir-rikors, il-maġistrat injorat l-ewwel mid-dokumenti li kont esebixxa, li kien traskrivi l-kliem “Egrant transaction.” Huwa enfasizza l-użu mill-Maġistrat Ian Farrugia tal-kliem “inter alia” li jfisser “fost l-oħrajn” u fisser li l-lista tiegħu ta’ dawk li għandhom jiġu mħarrka fuq l-affari Pilatus ma kinitx eżawrjenti.
Meta l-Maġistrat iddeskriviet il-laqgħa ta’ Aquilna ma’ Pawlu Lia bħala “inċident spontanju” kien ifisser li hija kienet diġà ffurmat opinjoni dwaru, huwa qal. “Ma kien spontanju xejn.” Pawlu Lia kien irrappreżenta wkoll lil Konrad Mizzi fi proċeduri relatati ma’ allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, qal Aquilina, li żied li Mizzi kien allegatament tixħim minn Chen Cheng, li kellu wkoll kont bankarju fil-Pilatus.
Il-famuż rally tal-Partit Laburista li l-Maġistrat Lia indirizzat
Il-Maġistrat mistennija tiret parti mill-patrimonju ta’ Pawlu Lia minħabba r-reġim matrimonjali li jirregola l-assi taż-żwieġ tagħha, li kien ifisser li kellha interess finanzjarju dirett fl-eżitu tal-każ, qal Aquilina, li kompla jgħid lill-Qorti kif, fl-aħħar xhur, Repubblika kienet infurmata li qabel ma saret Maġistrat Lia kienet indirizzat rally tal-Partit Laburista fir-Rabat, fejn ħeġġet lill-votanti biex jeleġġu lil Joseph Muscat, filwaqt li wieġbet mistoqsijiet li saru lilha mil-ġurnalista Karl Stagno Navarra.
Dan l-avveniment kien seħħ ġimagħtejn biss wara li Daphne Caruana Galizia kienet żvelat l-eżistenza ta’ Egrant, fi żmien meta Joseph Muscat, li qed jiffaċċja pressjoni kbira, kien sejjaħ elezzjoni, qal. “Dak iż-żmien, hu Muscat kien immobilizza diversi persuni biex isalva lilu nnifsu,” qal Aquilina, waħda minnhom kienet Nadine Lia. “48 siegħa qabel għamlet dak l-indirizz, Muscat kien ħatar lil missierha biex ifassal it-termini ta’ referenza tal-inkjesta Egrant. Kieku ma kienx għal Egrant, Nadine Lia ma kinitx tkun ir-Rabat dakinhar,” xehed Aquilina.
Aquilina qal lill-Qorti li l-maġistrat kien ipprovat wkoll kemm-il darba jġiegħlu jiżvela s-sors tal-informazzjoni tiegħu, u ordnat wkoll lill-pulizija biex tinvestiga l-leak, u ddeskriva l-informazzjoni li kien qed jagħti bħala smigħ u gratuwita. Meta Aquilina esebixxa l-evidenza dokumentata, il-Maġistrat staqsiet lill-Kummissarju tal-Pulizija u lill-Avukat Ġenerali jekk tawhx kopji tad-dokumenti.
“Din hija fallacy peress li mhux bilfors kienu minnhom u wrew mala fide min-naħa tagħha.” “Wara li ġara dan, kont ktibt lill-Kummissarju tal-Pulizija u lill-Avukat Ġenerali, u stedinhom biex jipproċeduni jekk jirriżulta li d-dokumenti ma kinux fil-fatt preżenti fl-inkjesta.”
Fil-liġi, timbru ta’ nutar jagħti fidi pubblika lil dokument, irrimarka, u qal li billi warrab id-dokument tiegħu għax kien miktub bl-idejn, il-maġistrat kien injora dan ukoll. In-Nutar qal ukoll lill-imħallef x’ġara fil-qorti waqt is-seduta li damet anqas minn iminuta fil-15 ta’ Settembru.
“Repubblika kienet saret taf b’ittra anonima allegatament mibgħuta lill-maġistrat permezz tal-midja. Hekk kif dħalt fl-awla, il-Maġistrat ħarset direttament lejja. F’ħin minnhom hija bagħat lil kulħadd barra mill-awla u ħriġna. Wara xi minuti ċemplet lill-partijiet biex tinformahom li kienet irċeviet ittra anonima,” huwa qal.
“Żgur ridna nikkundannaw dan l-aġir deplorevoli u l-avukat tagħna Jason Azzopardi għolla idu u pprova jitkellem, iżda l-Maġistrat issospendiet is-seduta wara u bejn 40 sekonda u minuta hija rtirat fis-sigrieta.” “Erġajt dħalt fl-awla, u kien hemm tliet ġurnalisti li ħarġu mill-awla ftit wara u l-ġurnalist tat-Times baqa’ hemm. Wara xi ħin, il-Maġistrat reġgħet ħarġet u kompliet tisma’ l-kumplament tal-kawżi tagħha.” “Qrajt ir-rapporti tal-ġurnali kollha rriflettew l-istess strateġija.”
Fit-22 ta’ Settembru 2022, Jason Azzopardi ta lil NGO Repubblika kopja ta’ digriet mill-Maġistrat li ngħata dakinhar. “Innutajna li xejn ma qabel ma’ dak li ġara u jiddispjaċini ngħid, kien fih il-gideb,” qal Aquilina. Id-digriet kien jgħid li l-ebda waħda mill-partijiet ma kienet talbet ir-rekuża tal-Maġistrat, wisq inqas li din kienet miċħuda.
Iddikjarat wkoll li l-partijiet ma kienux preżenti u lanqas ma ngħata ebda sinjal mir-rappreżentanti tagħhom. Kompliet tgħid li meta reġgħet lura fl-awla l-partijiet kienu telqu. Jiddispjaċini ngħid li din hija gidba, għax kont il-ħin kollu fl-awla u saħansitra kienet ħarset direttament lejja.” Il-ħsara li tista’ ssir jekk il-maġistrat ikompli jisma’ l-proċeduri ta’ kontestazzjoni tmur lil hinn mill-impunità, huwa qal.
“M’għandi l-ebda tama li Nadine Lia tieħu l-istess linja tal-Imħallef Falzon Scerri li rrifjuta attentat separat mill-Avukat tal-Istat biex iġġiegħlu jiżvela s-sors tal-informazzjoni tiegħu. Hi x’aktarx kienet tiddikjarani bħala disprezz tal-qorti, bil-prospett ta’ detenzjoni fil-ħabs.”
Dewmien ulterjuri fis-smigħ tal-proċeduri ta’ kontestazzjoni jkun ifisser aktar żmien għall-impunità u l-inġustizzja u jwassal għal preskrizzjoni ta’ aktar reati. Tnejn mir-reati x’aktarx diġà huma preskritti, qal. “Minkejja li sentejn ilu ressqet il-proċeduri ta’ kontestazzjoni ma nstemgħetx kelma waħda ta’ evidenza,” qal Aquilina.
Repubblika qed jargumentaw li l-Artikolu tal-Kodiċi ta’ Organizzazzjoni u Proċedura Ċivili li jagħti lill-maġistrat li jippresjedi proċeduri ta’ kontestazzjoni l-unika diskrezzjoni dwar jekk jirrikużax jew le, immune għal kwalunkwe kontestazzjoni legali, huwa antikostituzzjonali.
“Hija kuntrarja għall-prinċipju bażiku tal-ġustizzja naturali nemo iudex in causa propria. Dan huwa loġiku.” Saħaq li dan il-każ ma jesprimix nuqqas ġenerali ta’ fidi fil-ġudikatura, iżda li dan il-każ m’għandux jinstema’ mill-membru tal-ġudikatura inkwistjoni.
Fakkar ukoll li l-kontestazzjoni legali tal-qorti tar-Repubblika dwar il-proċess li bih tintgħażel il-ġudikatura kienet suċċess u wasslet għal bidliet fil-liġi li tejbu s-sitwazzjoni. “Kulma rridu hu imħallef li jkun imparzjali… aħna m’aħniex interessati f’forum shopping.
Mill-Maġistrati kollha f’Malta, wieħed biss għandu interess u wera din l-ostilità lejna.” Huwa talab lill-qorti għal rimedju u li jiġi adottat il-prinċipju biex ikun żgurat li ssir ġustizzja u tidher li ssir. Meta kien qed iwieġeb mistoqsija ta’ Azzopardi, Aquilina qal li f’dawn l-aħħar sitt xhur, id-dħul tiegħu kien tnaqqas bin-nofs minħabba ż-żmien li ħa biex jiġġieled dan il-każ.
L-Avukat tal-Istat jagħmel il-kontro-eżamina lil Robert Aquilina
L-Avukat James D’Agostino, għall-Avukat tal-Istat, beda l-kontro-eżami tiegħu billi staqsa lil Aquilina jekk kienx ukoll psikologu kwalifikat kif ukoll nutar pubbliku. “Assolutament le.” L-avukat tal-Avukat tal-Istat staqsa dwar il-proċeduri ta’ kontestazzjoni, li Aquilina kkonferma li kienet iċ-ċavetta għal dan il-każ.
Huwa wera lix-xhud kopja tar-rapport li jitlob lill-Kummissarju tal-Pulizija biex jakkuża lill-ħames individwi fil-Qorti u talbu jaqra l-ismijiet. “Aħna wkoll b’estensjoni, nirreferu għal Keith Schembri u oħrajn. Duff u Phelps kienu rrakkomandaw investigazzjoni tal-azzjonijiet tal-MFSA u tal-FIAU peress li dan jista’ jestendi għal oħrajn. Tinsiex li waqt l-inkjesta pubblika Daphne Caurana Gaulizia Joseph Muscat kien xehed li sejjaħ lill-kap tal-FIAU fuq każ separat, peress li ma ħassx li l-individwu inkwistjoni kien suġġett għal-liġijiet ta’ Malta.” D’Agostino kompla.
L-aħbarijiet dwar il-kriminalità ssemmi biss dawn il-ħamsa, huwa qal. Aquilina wieġeb li meta Repubblika ressqet ir-rapport tal-pulizija kienet indikat li l-ħames individwi kienu assoċjati ma’ oħrajn f’Malta u barra u dawn l-individwi, fosthom Keith Schembri, jissemmew fl-Inkjesta Maġisterjali.
“Għaliex ma identifikajtx fir-rapport tiegħek?” staqsa D’Agostino. “Dak iż-żmien kellna informazzjoni imma ma kellniex l-evidenza diretta f’idejna,” wieġeb Aquilina, filwaqt li indika lil dawk li attendew it-tieġ ta’ Ali Sadr. Il-Kummissarju tal-Pulizija ma kienx wieġeb għar-rapport tagħhom, u dan kien jeħtieġ il-proċeduri ta’ kontestazzjoni, spjega x-xhud. “Illum int esibit numru ta’ dokumenti li ma kinux esebiti qabel, li huma ttajpjati u fotokopji.”
D’Agostino staqsa jekk Aquilina rax id-dokumenti oriġinali fil-fajl tal-kawża jew kopji. “Fil-ħidma notarili, tieħu kont ta’ diversi fatturi fiċ-ċirkostanzi li għandek quddiemek. Hekk għamilt hawn u ċċertifikati bħala kopja vera. Sussegwentement, irċevejt ukoll kopja tad-dokumenti… aġixxijt b’responsabbiltà u kkonkludejt li kienet ġenwina.”
“Allura ma ksibtx il-permess tal-AĠ biex tara d-dokumenti,” wieġeb D’Agostino, u staqsa kif kien evalwa l-veraċità tagħhom. Aquilina qal li dan kien ipoġġi s-sors tiegħu f’riskju. “Għaliex ma nidħolx f’aktar dettall? Għax ovvjament dawn id-dokumenti spiċċaw fil-pussess tiegħi għax xi ħadd ħass li l-istituzzjonijiet ma kinux qed jagħmlu xogħolhom.”
L-avukat tal-Avukat tal-Istat reġa’ talab biex jaqra l-lista ta’ persuni li Repubblika talbet lill-Kummissarju tal-Pulizija biex jitressqu l-Qorti. Aquilina qrah, enfasizza l-aħħar kliem, ‘fost l-oħrajn.’ D’Agostino issuġġerixxa li dan ma seta’ jsir lil ħadd minbarra l-persuni msemmija fil-proċeduri ta’ kontestazzjoni fil-prattika.
Kompla jissuġġerixxi li l-avukat Pawlu Lia ma kien avukat tal-ebda wieħed mill-individwi msemmija. “Dan smajtu biss mingħand il-Maġistrat Nadine Lia,” wieġeb Aquilina. Żied jgħid li Joseph Muscat u Keith Schembri ma kinux fil-lista ta’ dawk li ntalbu l-kontinwazzjoni tagħhom, iżda ssemmew fil-kontenut tar-rikors.
D’Agostino akkuża lil Repubblika li bdiet kampanja li attakkat lill-Maġistrat u l-integrità tagħha. “Dan għax kienet qed tiċħadilna d-drittijiet tagħna,” wieġeb Aquilina. D’Agostino fakkar lix-xhud li kien iddeskriva lil Pawlu Lia bħala “il-pastaz tal-Prim Korrott.”
Ix-xhud spjega li din ma kinitx il-pożizzjoni tar-Repubblika. “Bdejt nuża dik il-kelma fir-rigward ta’ Lia wara li beda l-każ. L-ewwelnett għax kien goff ħafna miegħi u imbarazza lil ħabib tiegħi. Imma pastaz ifisser ukoll li persuna tagħmel l-offerta ta’ ħaddieħor, u Lia kien ipprovda servizzi lil Muscat.”
Il-pożizzjoni ta’ Pawlu Lia fil-Kummissjoni tal-Amminstrazzjoni tal-Ġustizzja hija ta’ theddida
D’Agostino staqsa jekk hux minnu li Repubblika talbet għat-tneħħija ta’ Pawlu Lia mill-Kummissjoni tal-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja. “Joseph Muscat poġġieh f’dik il-pożizzjoni u Robert Abela żammu hemm. Inħossu li l-preżenza tiegħu hemmhekk tibqa’ theddida għall-amministrazzjoni tal-ġustizzja,” wieġeb ix-xhud.
Aquilina kkonferma wkoll li Repubblika kienet irrapportat lill-Maġistrat lill-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja għal imġieba mhux etika u pubblikament talbet għall-impeachment tagħha. “Mela l-uniku dnub tal-Maġistrat huwa r-relazzjoni familjari tagħha ma’ Pawlu Lia?” D’Agostino issuġġerixxa.
“Jien ilni fuq din il-tribuna nixhed għal siegħa u nofs nispjega għaliex u għadek kif għażilt l-ewwel raġuni.” Aquilina qal li kien iltaqa’ għal Pawlu Lia għall-ewwel darba fl-2016, bħala parti minn każ li kien involut fih. “Ir-rapport tagħna kien kordjali,” qal. D’Agostino staqsa għaliex ir-relazzjoni marret għall-agħar u jekk l-avukat kienx avviċina lil Aquilina “għal xejn.”
“Dakinhar avviċinani minħabba editorjal fil-Malta Independent li sejjaħ għar-rekuża tal-maġistrat.” “Irrid inżid li Pawlu Lia għandu reputazzjoni ta’ antagoniżmu u rabja perpetwu,” qal ix-xhud. D’Agostino staqsa jekk ix-xhud ippruvatx iqanqal lil Pawlu Lia permezz ta’ diskorsi u filmati u stqarrijiet.
“Qed tħawwad din il-kwistjoni ma’ kritika leġittima,” wieġeb Aquilina. “M’iniex waħdi li nżomm din il-fehma. Ġejt avviċinat minn edituri kif ukoll diplomatiċi barranin dwaru.” “Nadine Lia gidbet dwari, qalet li jien ma kontx hemm meta kont, qalet li l-avukat tagħna ma kienx hemm meta kien. L-imġieba tagħha ċaħditli d-dritt tiegħi għal smigħ ġust u protezzjoni. Għax l-uniku mod kif nista’ nipproteġi lili nnifsi mit-theddid ta’ vjolenza, minbarra l-pulizija…huwa permezz tal-qrati.”
Meta wieġeb mistoqsija oħra, Aquilina qal li kien xehed quddiem il-Maġistrat Lia bħala parti ċivili fil-konfront ta’ Joseph Schembri, li kien mixli li hedditu għax ma kellux għażla. Irrimarka li l-każ ta’ Schembri għadu ma ġiex deċiż. “Int trid tapprezza l-mezzi personali tiegħi. Kelli nċedi ħafna xogħol [għal dan il-każ] u m’iniex imħallas mir-Repubblika… M’għandix niġi penalizzata talli ma nressaqx kawża Kostituzzjonali dwar rifjut ta’ rikuża fil-każ imressaq mill-pulizija kontra Joseph Schembri.”
D’Agostino qara silta mir-rapport tat-Times of Malta dwar is-seduta ta’ Settembru, li ddikjara li l-Maġistrat kienet irtirat mill-awla qabel ma Azzopardi għamel it-talba tiegħu. “Hu veru, għax injorat lilu u ħarġet fuq it-talba tagħna waqt li kienet qed issir.”
L-Avukat Jason Azzopardi kontro-eżamina lix-xhud, u talbu jaqra r-rapport tal-Malta Today tas-seduta, li ddikjara li l-Maġistrat Lia injorat it-talba. “Dan jirrifletti eżattament dak li ġara,” qal Aquilina. Aquilina kkonferma li kien ra lill-ġurnalisti fl-awla. Ir-rapporti tagħhom irriflettu perfettament dak li seħħ, huwa qal. Meta wieġeb mistoqsija ta’ Azzopardi dwar l-allegata ittra ta’ theddid, Aquilina wieġeb “ma nibagħtux ittri ta’ theddid, nirċievuhom”.
L-Ispettur Sandro Camilleri jikkonferma li l-Maġistrat maż ħallitx lil Jason Azzopardi jitkellem
Xehed fil-qosor ukoll l-Ispettur tal-Pulizija Sandro Camilleri, li kkonferma li l-Maġistrat ma kienitx ħalliet lil Jason Azzopardi jispiċċa jitkellem qabel ħarġet mill-awla. Lorraine Spiteri, deputat reġistratur tal-Maġistrat Lia għal dawn l-aħħar sentejn, xehdet ukoll.
L-Avukat James D’Agostino staqsieha dwar is-seduti ta’ dik il-ġurnata, fejn staqsa għaliex il-każ inkwistjoni ġie differit għall-15 ta’ Settembru. “Kien intenzjonat li jkompli fis-26 ta’ Ottubru iżda l-Maġistrat talbitni nfakkar il-każ.” L-impjegat tal-qorti qalet li ma ġara xejn mhux tas-soltu waqt is-seduta.
“Kienet seduta normali, iddettatha verbali u jien ktibtha,” qalet ir-reġistratur. Qrat id-dikjarazzjoni tal-Qorti, li fiha l-Maġistrat differita l-kawża minħabba li rċeviet ittra anonima. D’Agostino talabha taqleb il-karta u taqra l-ittra. “Qatt ma rajtha, kien f’envelope u ma kienx esebit,” wieġbet ix-xhud. Staqsa x’kienet l-aġir tal-maġistrat dakinhar. “Normali, għandha t-tendenza li tisma’ s-seduti malajr.”
Ix-xhud qalet li ma tiftakarx fl-inċident inkwistjoni, iżda qalet li l-Maġistrat kienet irtirat għal ftit tal-ħin qabel kompliet is-seduta. Mistoqsija jekk Azzopardi kienx għamel talba, qalet li ma semgħetx. Lanqas ma setgħet tfakkar xi animosita li ntweriet fl-awal, hijaqalet.
Spiteri spjegat li s-sede tagħha fil-qorti huwa direttament quddiem il-Maġistrat. “Dahra lejha. Qalet li kellha laqgħa, qamet u telqet. Ftit wara reġgħet bdiet is-seduta. ” Imbagħad kellha tmur fis-sigrieta (l-uffiċċju tal-awla) biex tieħu telefonata.
Spiteri offriet li tesibixxi pen drive li kienet ippreparat, li kien fih recording ta’ parti mis-seduta. Azzopardi staqsa dwar il-fatt li fir-rekord tal-proċeduri ssemma lil Sandro Gatt, fejn fil-fatt kellu jkun Camilleri. Ix-xhud ikkonfermat li l-kunjom ħażin kien ġie rreġistrat bi żball.
Newropsikologa tispjega kif il-moħħ jipproċessa l-preġudizzju
In-newropsikologa Rebecca Gorrieri kienet l-ewwel xhud f’dawn il-proċeduri, fejn tat xhieda permezz ta’ video link. Ix-xhud, li għandha PhD fin-newroxjenza applikata, tħarrket minn Repubblika biex tispjega dak li żvelat ir-riċerka xjentifika fir-rigward tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u l-preġudizzju.
“Ideat prekonċepiti u preġudizzji inkonxji jistgħu jkunu problematiċi ħafna peress li jseħħu f’livell sensih, anke bl-aħjar intenzjonijiet f’moħħu,” hija qalet. “Hija konsegwenza sfortunata tal-mod li bih il-moħħ tal-bniedem jagħżel l-istimoli … bl-użu ta ‘metodi awtomatiċi mitluf minn sensih biex jipproċessa l-informazzjoni, magħrufa bħala ‘skemi’.”
“Huma maħluqa inkonxjament ibbażati fuq għadd ta’ fatturi esterni u interni ..huma mudelli ta’ ħsieb jekk trid. Taffettwa kif niffurmaw opinjonijiet u nieħdu deċiżjonijiet.” Il-preġudizzju inkonxju ġie studjat b’mod estensiv mis-snin tmenin, qalet, u spjegat li kienu vvalidaw b’mod konsistenti li l-persuni bla konxju jġorru preġudizzji li jaffettwaw it-teħid tad-deċiżjonijiet tagħhom.
“Huwa diffiċli li tingħeleb peress li huwa barra mill-kontroll tagħna.” “L-individwi kollha jesperjenzaw illużjoni ta’ oġġettività. Huma jaraw lilhom infushom bħala aktar etiċi u oġġettivi minn oħrajn. Dawn l-hekk imsejħa ‘bias blindspots’ huma fatt xjentifiku.
Dan jikkawża l-iżvilupp tal-viżjoni tal-mina u meta jasal iż-żmien li jittieħdu deċiżjonijiet, dan jaffettwahom.” Persuna dejjem tkun affettwata mill-preġudizzji tagħha, anke jekk tagħmel it-tentattivi kollha biex tneħħi l-preġudizzju mill-imġieba tagħha xorta ma tirnexxix, qalet Gorrieri.
L-Avukat ta’ Repubblika Jason Azzopardi staqsa dwar studji dwar bias inkonxji f’awla. Huma ħafna u interessanti, wieġbet hi. “Awla m’hijiex differenti minn kwalunkwe kuntest soċjali ieħor…. il-kwistjoni ta’ kif tegħleb dan il-preġudizzju inkonxju tieħu urġenza partikolari.” L-istudji wrew li t-twemmin tal-biċċa l-kbira tal-imħallfin fl-oġġettività tagħhom stess ipoġġihom f’riskju ta’ mġiba b’mod li jimmina dan it-twemmin, qalet ix-xhud.
Ma jimpurtax kemm jista ‘jkollok taħriġ biex tegħleb il-preġudizzji, se jippersisti, spjegat x-xjenzata. “Il-preġudizzji subkonxji huma parti minna. L-ambjenti tagħna joħolqu dawn il-preġudizzji li huma aktar qawwija mill-kuxjenza tagħna. Meta tittratta affarijiet li forsi huma personali għalina jew magħrufa lilna… ebda persuna ma tista’ b’xi mod titħarreġ lilha nnifisha biex ittaffi l-effetti ta’ dawn il-preġudizzji.”
L-Avukat Azzopardi staqsa kemm l-inkonxju huwa influwenti fil-proċess tal-ħsieb tagħna. “Huwa l-mutur tagħna fid-deċiżjonijiet tagħna. Fuq livell newroloġiku, mil-livell konxju sal-eżitu, hemm triq mis-subkonxju tagħna u huwa hawnhekk fejn jidħlu l-preġudizzji.”
Gorrieri kienet kontro-eżaminata mill-avukat James D’Agostino mill-Uffiċċju tal-Avukat tal-Istat, li staqsa jekk jistax ikun hemm distinzjoni bejn preġudizzju inkonxju u imġieba li turi biċ-ċar bias volontarju. “Kull imġieba, kemm fuq livell ta’ ħsieb jew ta’ azzjoni hija influwenzata mill-preġudizzji tagħna.” Il-preġudizzji jiżviluppaw tul il-ħajja.
“Dawn il-preġudizzji jinfluwenzaw kull azzjoni individwali… l-imġieba tagħna qatt ma tista’ tkun kompletament oġġettiva għax kull riżultat huwa influwenzat mis-subkonxju tagħna… B’mod aktar sinifikanti f’ħajjitna, jekk il-preġudizzji jagħmlu xi ħaġa jinfluwenzaw id-deċiżjonijiet u l-proċessi tal-ħsieb u l-imġieba tagħna…huwa fenomenu tal-moħħ.”
D’Agostino staqsa jekk ir-reazzjoni tal-imħallef preżenti biex tiġi insultata u attakkata, hix ukoll reazzjoni jew bias inkonxju. “Ir-reazzjoni tagħha tkun iddettata mill-iskemi tagħha li jinkludu l-preġudizzji sensih tagħha,” wieġbet l-espert.
In-newroxjenza turina li l-moħħ juża ċerti proċessi. Il-personalitajiet tagħna huma differenti, fi ħdan frameworks, u l-funzjonijiet tax-xenqa tagħna huma differenti wkoll bejn l-oqfsa u allura huma xebh gross fostna lkoll. Minkejja li hemm ħafna differenzi fil-livell kortikali, il-livell tal-ħsieb, kull subkonxju li jeżisti fi ħdan l-individwu hemm dawn il-preġudizzji.
Dawn il-preġudizzji jvarjaw bejn l-individwi. Mudelli jew filtri mitluf minn sensihom li permezz tagħhom nipproċessaw l-informazzjoni. “Il-mod kif fl-aħħar nużaw informazzjoni oġġettiva biex nipproduċu riżultat, il-mogħdija mill-preġudizzji subkonxji jagħmilha fl-aħħar mill-aħħar inqas oġġettiva.”
Waqt li wieġbet mistoqsijiet li għamlilha D’Agostino, Gorrieri qalet li l-preġudizzji “qatt qatt ma jistgħu jitneħħew mill-proċessi tal-ħsieb tagħna. L-ebda individwu ma jista’ jegħleb il-preġudizzji tiegħu stess – nistgħu nkunu konxji minnhom u l-fatt li qed jinfluwenzawna u nużaw dak l-għarfien biex naġixxu kif xieraq.
“Hemm gradi ta’ preġudizzju,” qal ix-xhud, “imma meta nitpoġġew f’sitwazzjoni fejn ikollna konnessjoni suġġettiva u personali ovvjament inkunu saħansitra iktar preġudikati. L-eqreb tad-dar, iktar ikun kbir il-preġudizzji.” Għall-Avukat tal-Istat dehru l-avukati James D’Agostino u Isaac Zammit. L-Avukat Jason Azzopardi irrappreżenta lir-Repubblika.
