L-eks sid ta’ More Supermarkets Ryan Schembri wettaq frodi meta deher fuq kuntratt ta’ dejn ta’ €3.5 miljun filwaqt li kien jaf li ma kienx għadu r-rappreżentant legali tal-katina tas-Supermarkets, f’sentenza mogħtija mill-Prim Awla tal- Qorti Ċivili.
Il-Qorti ordnat it-tħassir tal-att pubbliku mfassal minn nutar fl-20 ta’ Ġunju, 2014 u ordnat ukoll li kopja tas-sentenza tingħata lill-Kummissarju tat-Taxxi, lill-Financial Intelligence Analysis Unit, lill-Kummissarju tal-Pulizija u lill-President tal- Kunsill Nutarili.
Id-deċiżjoni ħarġet minn żewġ kawżi ċivili mressqa minn More Supermarkets Ltd u More Holdings Ltd kontra Edmond Mugliett u Alexander Farrugia, flimkien ma’ Ryan Schembri, Adrian Agius u Cassar and Schembri (Marketing) Ltd. Il-kawżi ġew ippreżentati f’Novembru 2014, ħames xhur wara l-att pubbliku li fih Schembri u Agius irrikonoxxew dejn ta’ €2 miljun u dejn ieħor ta’ €1.5 miljun li jirrappreżenta żewġ self li saru minn Mugliett u Farrugia rispettivament lil Cassar u Schembri (Marketing) Ltd, joint venture bejn Schembri u l-eks sieħeb fin-negozju tiegħu Etienne Cassar.
More Supermarkets Ltd ġew imdaħħla f’dak il-ftehim ta’ dejn flimkien ma’ Cassar u Schembri (Marketing) Ltd flimkien ma’ Schembri u Agius fil-kapaċità personali tagħhom. Madankollu, aktar tard irriżulta li Schembri kien ċeda mill-kariga ta’ direttur tas-supermarkets kollha More ħlief għall-fergħa tal-Ħamrun, minn Mejju tal-2014 u għalhekk ma baqax ir-rappreżentant legali awtorizzat tagħhom.
Fir-rigward tal-fergħa tal-Ħamrun, disat ijiem biss qabel il-kostituzzjoni tal-kuntratt tad-dejn, il-kumpanija kienet pprojbit kull impenn finanzjarju jew ieħor mill-Bord tad-Diretturi sakemm ma jkunx approvat speċifikament mil-laqgħa Ġeneral tal-kumpanija.
B’hekk il-kumpaniji tas-supermarkets daru fuq l-eks imgħallem tagħhom, Agius, Mugliett u Farrugia fejn sostnew li l-flus qatt ma ġew mislufa u li l-kostituzzjoni tad-djun kienet kompletament iffabbrikata. Mugliett u Farrugia rrispondew li l-applikanti nfushom kienu frawdolenti għax sempliċiment kienu qed jippruvaw jevitaw li jħallsu lura s-self.
Agius sostna li kien aġixxa in bona fide, li kien qed jirrappreżenta biss lil More Supermarkets (Ħamrun) u li din il-kawża nħolqot minn nuqqas ta’ qbil bejn Mugliett u Darren Casha, li ħadu l-katina tas-supermarkets mingħand Schembri. F’sentenza twila u dettaljata l-Prim’Awla, Qorti Ċivili, ippreseduta mil-Imħallef Ian Spiteri Bailey, laqgħet l-eċċezzjoni ta’ Agius li kien involut biss fil-fergħa tal-Ħamrun u għalhekk ma kienx imdaħħal fir-rigward tas-supermarkets l-oħra.
Il-qorti għamlet xi kunsiderazzjonijiet preliminari. Cassar and Schembri (Marketing) Ltd kienet kważi totalment assenti minn dawn il-proċeduri minkejja li kienu nnotifikati kif dovut il-każ. Il-ftehim ta’ trasferiment ta’ ishma bejn Schembri u Casha wasal fi żmien meta Schembri kien fil-mira ta’ investigazzjonijiet ta’ ħasil ta’ flus fil-Kroazja u għalhekk dak it-trasferiment kien ta’ paraventu biex il-kumpaniji tas-supermarkets ta’ Schembri jaħarbu minn dawk l-investigazzjonijiet.
Farrugia xehed li kien ta €1 miljun lil Schembri fil-Libja u aktar tard il-fondi ġew trasferiti lejn Malta bl-iskuża ta’ kuntratt ta’ xogħol fil-Libja. “Imma l-qorti bl-ebda mod ma tista’ tapprova transazzjonijiet suspettużi bħal dawn,” qal l-imħallef, u b’hekk indika l-kwistjoni lill-FIAU.
Fir-rigward tan-Nutar Claire Camilleri li fasslet il-kostituzzjoni tad-dejn, il-qorti osservat li nutar pubbliku kien “uffiċjal pubbliku li jrid jispira fiduċja f’kull parti li tidher quddiemu kif ukoll fl-Istat innifsu.” Il-kuntratt kien fih dikjarazzjoni dwar il-ħlas effettwat mal-iffirmar tal-att.
Madankollu rriżulta li dik id-dikjarazzjoni kienet falza. Kemm Mugliett kif ukoll Farrugia xehdu li ċertu assi ta’ Cassar u Schembri ġew trasferiti lill-kumpaniji tas-supermarkets bl-intenzjoni espressa li jitolbu rifużjoni tal-VAT ta’ €300,000. Għal din ir-raġuni l-qorti indikat il-kwistjoni lill-Kummissarju tat-Taxxa u lill-Kummissarju tal-Pulizija biex jinvestigaw u jieħdu azzjoni jekk ikun meħtieġ.
Dwar il-kuntratt li kien qed jiġi kkontestat, l-Imħallef Spiteri Bailey osserva li għalkemm Schembri kien irriżenja mid-direttur tiegħu meta deher fuq il-kostituzzjoni tad-dejn, il-bidla kienet għadha ma ġietx riflessa fir-reġistru tal-kumpaniji. Il-Formoli K relattivi ġew ippreżentati erbat ijiem wara li dak il-kuntratt kien iffirmat.
Madankollu, filwaqt li kkwotat lill-professur tal-liġi Andrew Muscat, il-qorti sostniet li “l-liġi mkien ma tgħid jew timplika li l-bidla fost id-diretturi mhix effettiva sakemm il-bidla tkun ġiet irreġistrata.” Il-Qorti qalet li ma tistax tittollera sitwazzjoni fejn terza persuna, estranja għall-affarijiet interni ta’ kumpanija, sofriet preġudizzju minħabba li xi tibdil għadu ma sarx pubbliku.
Kemm in-nutar kif ukoll Mugliett kienu wettqu l-verifiki kollha possibbli, anke billi kkonsultaw ir-reġistru tal-kumpaniji. Għalhekk il-qorti ma setgħetx tannulla l-kuntratt sempliċement minħabba li d-debituri kienu rappreżentati ħażin. Waqt li qalet dan, il-Qorti qalet li m’għandha l-ebda dubju li Schembri kien jaf tajjeb ħafna li ma kienx aktar awtorizzat li jirrappreżenta lill-kumpaniji tas-supermarkets meta jiffirma dak il-ftehim ta’ dejn. “Madankollu hu deher fuq il-kuntratt jifhimha li xejn ma nbidel.”
L-unika ħaġa li l-partijiet kollha kellhom komuni kienet il-fiduċja tagħhom f’Schembri li bla dubju ffroda lil dawk kollha preżenti fil-kamra dakinhar, mar il-Qorti. Mugliett u Farrugia ma kinux iffirmaw l-att kieku kieku. Fir-rigward ta’ Agius, jidher li kien “l-akbar vittma tal-frodi ta’ Schembri” għax saħansitra tilef daru. Ix-xhieda tiegħu wriet li aċċetta li jiffirma biss għax kien jafda lil Schembri u jemmen li s-somom kienu verament dovuti.
Madankollu, bħala direttur tal-fergħa tal-Ħamrun, Agius seta’ jagħmel il-kontrolli neċessarji qabel ma jiffirma, iżda dik kienet xi ħaġa li naqas milli jagħmel. Agius ma kellux jinżamm responsabbli fid-danni, jekk ikun hemm. L-evidenza wriet li €2 miljun ġew trasferiti minn All Seas Management Ltd u Blue Finance Ltd għal Cassar u Schembri Ltd. Mugliett sostna li kien is-sid benefiċjarju aħħari ta’ dawk iż-żewġ kumpaniji, iżda deher fil-kapaċità personali tiegħu dwar il-kostituzzjoni tad-dejn.
Il-qorti kkonkludiet li dak il-kuntratt kien ibbażat fuq premessa falza u għalhekk kien null fil-liġi. Fir-rigward tad-danni, ir-rikorrenti ppreżentaw lista ta’ proċeduri fil-qorti ppreżentati mill-kredituri tal-katina tas-supermarkets. Sostnew li kieku ma kienx għas-sekwestri li joħorġu minn dak il-ftehim ta’ dejn, kienu jieħdu n-negozjati mal-kredituri b’suċċess u s-supermarkets ma kinux jagħlqu.
Iżda l-qorti esprimiet dubji serji dwar dan u barra minn hekk, ir-rikorrenti ma ġabu l-ebda prova biex isostnu din it-talba. Aktar Supermarkets qatt ma ppreżentaw kontijiet awditjati kif suppost u meta għamlu, id-dejta wriet li n-negozju kien irreġistra €1.7 miljun f’telf fuq sena sħiħa ta’ tħaddim. Il-qorti għalhekk ċaħdet it-talbiet kollha għad-danni.
