Il-Qorti Kriminali għandha tiddikjara jekk Daren Debono jistax jixhed bħala xhud tal-Prosekuzzjoni fil-ġuri li jmiss ta’ Vincent Muscat magħruf bħala “Il-Koħħu” dwar is-serqa ippjanata li falliet l-HSBC ġewwa Ħal Qorrmi fl-2010, wara li qabel irrifjuta li jixhed. Il-proċeduri ta’ hold-up fil-konfront ta’ Muscat, li bħalissa qed jiskonta 15-il sena ħabs għas-sehem tiegħu fil-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia, komplew quddiem l-Imħallef Edwina Grima l-Ġimgħa.
L-avukati ta’ Muscat, Franco Debono u Roberto Montalto, qed joġġezzjonaw għat-talba tal-Prosekuzzjoni li Daren Debono, magħruf bħala “it-Topo”, jixhed fil-ġuri ta’ Muscat. L-avukati argumentaw li ma setax jitqies bħala xhud kompetenti għax kien irrifjuta li jixhed bil-ġurament, peress li ma kellu l-ebda intenzjoni li jonorah, kif ukoll għax huwa interdettjat.
F’Jannar tal-2022, Muscat, flimkien ma’ Debono suppost kellhom jiġu pproċessati minn ġurija b’rabta mal-hold-up fallut fil-kwartieri tal-HSBC. Lejlet dak il-ġuri, ħarġet aħbar li kien intlaħaq patteġġament (ftehim) bejn l-Avukat Ġenerali u wieħed mill-ko-akkużati, bi skambju għal xhieda.
L-għada, meta beda l-ġuri, l-Avukat Ġenerali rtira l-kap tal-akkuża ta’ attentat ta’ omiċidju mill-att tal-akkuża ta’ Debono. Debono irċieva sentenza ta’ 10 snin għad-delitti tiegħu. Iżda f’ġrajjiet surreali, meta suppost kellu jixhed, Debono ddikjara li kien se jagħti biss xhieda kontra l-akkużat u mhux se jsemmi lill-kumplament tal-kompliċi tiegħu, minħabba biża’ għas-sigurtà tal-familja tiegħu.
Sussegwentement huwa nstab ħati ta’ disprezz tal-Qorti u ntbagħat sitt xhur ħabs, sentenza li aktar tard tnaqqset bin-nofs fl-appell. Waqt li għamel sottomissjonijiet quddiem il-Qorti Kriminali, Debono ripetutament staqsa l-loġika li taċċetta li tisma’ xhud li qabel kien irrifjuta li jixhed.
“Huwa ġie mixli li rrifjuta li jieħu l-ġurament jew jixhed. Għalhekk għandna l-prospett ta’ xhud li ma jridx jixhed… Ma nistax nifhem kif din il-Qorti qatt tista’ taċċetta bħala xhud, xi ħadd li ma jridx jixhed jew jieħu l-ġurament.” “Persuna li mhix lesta li torbot li tgħid il-verità, tista’ qatt tkun xhud b’mod raġonevoli?” Daren Debono kien ġie interdett ukoll mill-maġistrat Ian Farrugia, irrimarkat d-difiża, li ddeskrivieha bħala ‘black on white certification’ tal-argument tad-difiża.
“Ma nistgħux naħbu rasna fir-ramel u nippretendu li dan ma ġarax.” Fl-agħar xenarju, qal l-avukat, jekk il-Qorti tħoss li hu meħtieġ, tista’ tibgħat il-każ lura lill-Qorti tal-Maġistrati biex terġa’ tħarrek ix-xhud. It-tema bażillari, qal Debono, kienet il-falliment tal-ġustizzja, li wissa li kien hemm potenzjal għal nuqqas ta’ ġustizzja, f’dan il-każ.
Meta wieġeb mistoqsija tal-imħallef, Debono kkonferma li d-difiża kienet qed torbot il-kwistjoni tal-inammissibbiltà tax-xhud flimkien mal-kwistjoni ta’ jekk ix-xhud jistax jingħata ġurament jew le. “Il-possibilità ta’ falliment tal-ġustizzja qed titfa’ fuqna. M’għandniex nagħmlu ġurat, lajk, iffaċċjat b’xhud li jirrifjuta li jkun marbut li jgħid il-verità.”
Il-ġurisprudenza stabbilixxiet li r-retrazzjoni ta’ stqarrija ma tikkostitwixxix reat, żied Montalto, filwaqt li sostna li Debono ma kienx ħa l-opportunità biex jerġa’ jikkunsidra r-rifjut tiegħu wara li nstab ħati ta’ disprezz. “Dan il-fatt għandu jissiġilla l-każ kontra l-ammissibbiltà tiegħu.”
Il-Prosekutur Anthony Vella mill-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali saħaq li Daren Debono kien “kompetenti u ammissibbli” bħala xhud, “bl-istess mod kif Vincent Muscat kien tpoġġa fuq il-lista tax-xhieda kontra l-aħwa Degiorgio.” “F’dan l-istadju ma nafux x’se jagħmel ix-xhud fuq l-istand waqt il-ġurija,” issottometta l-prosekutur, filwaqt li fakkar lill-qorti li l-evalwazzjoni tax-xhieda ta’ xhud issir mill-ġurija. “Jekk irridu nippruvaw nagħmlu hekk aħna stess inkunu qed naqbdu l-pożizzjoni tagħhom.” L-Imħallef iddifferiet il-każ għas-26 ta’ April għal digriet dwar il-kwistjoni.
