Il-mewt traġika ta’ Mamadou Kamara, immigrant mill-Mali ta’ 32 sena, waqt li kien fil-kustodja f’Malta fis-sajf tal-2012, ħadet żvolta wara kważi 11-il sena snin għall-ġustizzja mmexxija mill-familja tiegħu. Kamara kiken miet f’vann tas-servizz ta’ detenzjoni wara li kien rappurtat li ngħata diversi daqqiet ta’ sieq.
Is-Surġent Mark Anthony Dimech u l-Gunner Clive Cuschieri kienu ġew akkużati bil-qtil ta’ Kamara, iżda l-każ għadu għaddej. Iż-żewġt irġiel ingħataw il-ħelsien mill-arrest u anke żammew l-impjieg tagħhom mal-Forzi Armati ta’ Malta. Dwar dan ġiet ippreżenta kawża kostituzzjonali li titlob il-ksur tal-Artikolu 2 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u Artikolu 33 tal-Kostituzzjoni ta’ Malta, li tipproteġu d-dritt għall-ħajja.
Il-każ kontra l-Istat Malti ġie ppreżentat f’isem it-tifla minuri ta’ Mamadou Kamara. Wieħed mill-akkużati għadu Bumbardier filwaqt li l-akkużat l-ieħor irtira fl-2018 wara li għamel il-25 sena servizz. It-tielet suldat akkużat bil-qtil kien discharged fuq raġunijiet mediċi u eventwalment inħeles minn kull akkuża wara li nstab ħati mill-Prim’Awla li bagħbas l-evidenza.
Kamara kien miet fil-wara ta’ vann tas-servizzi ta’ detenzjoni wara li kien qala’ daqqiet ta’ sieq bejn saqajh u skont l-espert forensiku Mario Scerri, Kamara miet kawża tad-daqqiet li qala’. Inkjesta indipendenti fl-2014 sabet li forza eċċessiva mill-persuni inkonċertati wasslet għall-mewt ta ‘Kamara.
Madankollu, ma ġew implimentati l-ebda riperkussjonijiet għal dawk responsabbli, u l-familja ta’ Kamara ma nżammitx infurmata dwar l-investigazzjoni. Gordon Pickard, suldat tal-Forzi Armati ta’ Malta, kien xehed fil-Qorti dwar l-avvenimenti li wasslu għall-mewt ta’ Kamara.
Kien rrakkonta l-imġieba indixxiplinata ta’ Kamara fiċ-ċentru ta’ detenzjoni, il-ħarba tiegħu, u l-ġiri sussegwenti, u enfasizza l-forza eċċessiva użata waqt il-qbid mill-ġdid tiegħu. Il-ġlieda kontinwa għall-ġustizzja fil-każ ta’ Kamara tenfasizza l-ħtieġa għal trasparenza, responsabbiltà, u riforma fit-trattament tad-detenuti u l-użu tal-forza mill-persuni tal-istat.
Ix-xhieda ta’ Pickard kienet kruċjali biex titfa’ dawl fuq l-aħħar sigħat ta’ Kamara. Bħala bombardier stazzjonat fiċ-ċentru ta’ detenzjoni ta’ Ħal Safi fi żmien il-mewt ta’ Kamara, kellu stampa ċara tas-sitwazzjoni Iż-żewġ akkużati kienu parti mill-First Regiment tal-AFM u kienu stazzjonati fiċ-Ċentru ta’ Detenzjoni ta’ Ħal Safi meta tressqu l-Qorti fl-2012 b’rabta mal-qtil. Huma ġew akkużati ukoll li kkawżaw feriti serji lill-vittma u wettqu reat li kellhom id-dmir li jipprevjenu u wieġbu mhux ħatja għal dawn l-akkużi.
Eventwalment, huma ngħataw il-ħelsien mill-arrest fl-istess sena fuq depożitu ta’ €9,000 u garanzija personali ta’ €30,000 u sal-lum, għadhom ma għaddewx ġuri. L-akkużati kienu tpoġġew taħt att ta’ akkuża, imma l-ġuri tagħhom għadu ma ġiex appuntat.
Il-familja ta’ Kamara ilha li daħlet f’battalja għall-ġustizzja, mingħajr progress sinifikanti sal-lum. Minkejja l-akkużi kontra Dimech u Cuschieri, iż-żewġt irġiel baqgħu fuq il-pagi tal-Forzi Armati ta’ Malta sal-2018,
Il-kawża Kostituzzjonali ġiet ppreżentata mill-avukati Eve Borg Costanzi u David Edward Zammit f’isem il-“Public Interest Litigation Network” (PILN), li huwa Netwerk ta’ Litigazzjoni dwar Interess Pubbliku. Il-PILN tnieda mill-Fondazzjoni Daphne Caruana Galizia f’Settembru 2021, iżda jiffunzjona b’mod awtonomu.
Bħalissa huwa ffinanzjat mill-Islanda, Liechtenstein u n-Norveġja permezz tal-EEA Grants Active Citizens Fund, li huwa mħaddem f’Malta mill-NGO, SOS Malta.
