Imħallef iddikjarat li l-liġijiet li jirregolaw il-multi amministrattivi imposti mill-FIAU li hija l-għassiesa tal-kriminalità finanzjarja ta’ Malta qed jiksru d-drittijiet fundamentali. Dan joħroġ minn deċiżjoni li mill-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, ippreseduta mill-Imħallef Joanne Vella Cuschieri.
Il-każ kien ġie ppreżentat mill-fornitur tas-servizzi finanzjarji u ta’ investiment XNT Ltd, li qabel kienet magħrufa bħala Exante, li l-FIAU kienet serviet b’multa ta’ €244,679 għal numru ta’ nuqqasijiet ta’ konformità mal-Att dwar il-Prevenzjoni tal-Ħasil tal-Flus u l-Prevenzjoni tal-Ħasil tal-Flus. u Regolamenti dwar il-Finanzjament tat-Terroriżmu Il-kumpanija ġiet infurmata bil-multa f’Ġunju 2022 permezz ta’ ittra u ngħatat 20 jum biex tħallas dik li kienet imsejħa “multa amministrattiva,” ta’ kważi kwart ta’ miljun ewro.
Fil-preżentata tal-kawża kostituzzjonali, l-avukati ta’ XNT, Jose Herrera u David Camilleri, irrimarkaw li l-Kostituzzjoni u l-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem kienu jipproteġu d-dritt li ma jiġux ikkastigati mingħajr ma l-ewwel instabu ħatja minn Qorti tal-ġudikatura kriminali.
Sostnew li r-Regolamenti dwar il-Prevenzjoni tal-Ħasil tal-Flus u l-Finanzjament tat-Terroriżmu effettivament taw lill-FIAU is-setgħa li tistabbilixxi u timponi sanzjonijiet kriminali mingħajr smigħ ġust. Il-proċedimenti li jwasslu għal pieni bħal dawn huma “totalment neqsin” f’dak li jirrigwarda l-garanziji ta’ smigħ ġust mitluba mill-Kostituzzjoni u l-Konvenzjoni Ewropea.
Fit-tweġiba tagħha, l-FIAU kienet argumentat, fost affarijiet oħra, li d-daqs tal-multa imposta mhuwiex l-uniku fattur li għandu jittieħed in kunsiderazzjoni biex jiġi stabbilit jekk hijiex jew le sanzjoni kriminali. Akkuża lill-XNT li rrappreżentat ħażin is-sanzjoni imposta fuqha, u sostniet li ma kinitx piena għar-reat ta’ ħasil ta’ flus, li seta’ jiġi deċiż biss minn qorti, iżda sanzjoni talli naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu li jipprevjeni l-ħasil tal-flus.
Il-mandat tal-FIAU ma kienx stabbilixxa li seħħ ħasil tal-flus, iżda kienet “sempliċement eżaminat l-operat u l-proċeduri biex tassigura ruħha mill-konformità regolatorja u “impona s-sanzjoni relattiva wara li ddeterminat li l-kumpanija applikanti kellha nuqqasijiet regolatorji serji.”
L-Imħallef laqgħet t-talba ta’ XNT biex tiddikjara li l-Att u r-regolament qed jiksru d-drittijiet fundamentali tagħha, u ddeċidiet li kull azzjoni li seħħet f’termini taż-żewġ biċċiet ta’ leġiżlazzjoni “ma tistax tittieħed li twettqet b’mod li ġew protetti l-istess drittijiet fundamentali.”
Dan ma kienx tort tal-FIAU, qalet l-imħallef, iżda tal-leġiżlatur. Il-qorti qablet li d-drittijiet għal proċess ġust jingħata interpretazzjoni wiesgħa ħafna mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, u jkopri tipi oħra ta’ proċedimenti, minbarra dawk kriminali. B’estensjoni, l-interpretazzjoni tal-istess dritt taħt il-Kostituzzjoni ta’ Malta għandha tingħata din l-interpretazzjoni wkoll u ma tkunx interpretata b’mod restrittiv mill-qrati.
Għalkemm il-multa ċentrali f’dan il-każ kienet deskritta bħala “amministrattiva” ħareġ biċ-ċar li l-mod kif tiġi imposta, kif ukoll l-ammonti involuti, huma intenzjonati b’mod ċar biex iservu kemm bħala deterrent kif ukoll bħala piena għall-ksur – li kien ifisser li huma kriminali. sanzjonijiet u, għalhekk, suġġett għad-dritt kostituzzjonali protett għal smigħ ġust.
Minħabba li kienet sabet ksur ta’ drittijiet fundamentali li jirriżulta minn liġi li hija fis-seħħ, il-qorti ordnat li kopja tas-sentenza tiġi notifikata lill-Ispeaker tal-Kamra malli jiskadi l-perjodu tal-appell. L-avukati Jose Herrera u David Camilleri rrappreżentaw lil Exante/XNT fil-proċeduri.
