Il-Union tal-Edukaturi Professjonisti (UPE) tinsab imħassba serjament dwar in-nuqqas kbir ta’ rispett lejn il-protezzjoni effettiva tad-drittijiet tal-ħaddiema b’mod ġenerali u l-ħajja tagħhom fuq il-post tax-xogħol. In-nuqqas ta’ infurzar tar-regolamenti eżistenti dwar is-saħħa u s-sigurtà huwa evidenti għal kulħadd. Agħar minn hekk, il-monitoraġġ preventiv tal-istandards tas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u l-inizjattivi proattivi huma kważi ineżistenti. Is-sitwazzjoni li tikkonċerna l-libertà ta’ assoċjazzjoni tal-ħaddiema tieħu xejra aktar morbida peress li l-ħaddiema ma jistgħux jirrikorru għall-protezzjoni tal-union tal-għażla tagħhom mingħajr biża’ ta’ ritaljazzjoni mingħand min iħaddem.
Il-UPE b’dispjaċir tinnota li d-drittijiet tal-ħaddiema f’Malta qed jonqsu. Mentalità li tittratta d-drittijiet tal-ħaddiema bħala inkonvenjent kbir ħadet pożizzjoni soda tal-awtoritajiet. Konsegwentement, id-direzzjoni hi li jew jiġu injorati d-drittijiet tal-ħaddiema, jew li jiġu regolati b’tali mod li dawn ma jkunux effettivi, filwaqt li jinżammu fuq il-karta għal sempliċi dehra. Dan l-istat ta’ fatt ipokritu issa m’għadux tenibbli peress li l-konsegwenzi diżastrużi tiegħu qed isiru evidenti għal kulħadd.
Il-UPE, f’diversi okkażjonijiet, ikkritikat l-impassività tal-awtoritajiet quddiem korrimenti u fatalitajiet fuq il-post tax-xogħol. Il-mewt traġika ta’ Jean Paul Sofia f’sit ta’ kostruzzjoni f’Kordin u l-aħħar fatalità ta’ Mohammed Kasem Hashem Alkhateeb fir-Rabat kellhom iservu ta’ eyeopeners. Madankollu, l-awtoritajiet qed idumu biex jieħdu pożizzjoni definittiva favur ir-responsabbiltà tal-istat għall-privattiva li tinjora l-ħajja tal-ħaddiema. Wara dawn iċ-ċirkostanzi traġiċi, il-UPE qed tirrakkomanda reviżjoni sħiħa tal-politika nazzjonali dwar is-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xogħol (OHS) li hija evidentement insuffiċjenti, inadegwata u ineffettiva fil-protezzjoni tal-ħaddiema mill-mewt jew korriment serju fuq il-post tax-xogħol.
Is-sistema li qed tintuża bħalissa hija fil-biċċa l-kbira waħda reattiva u m’għandhiex il-miżuri proattivi mmirati biex jiddentifikaw u jeliminaw prattiki tax-xogħol u ambjenti tax-xogħol mhux siguri. Agħar minn hekk, ftit li xejn hemm inizjattiva biex jiġu iddentifikati perikli okkupazzjonali lil hinn minn dawk innotati mill-ħaddiema nfushom jew mir-rappreżentanti tagħhom. Bl-istess mod ftit li xejn hemm inizjattiva biex jitjiebu r-regolamenti eżistenti dwar is-saħħa u s-sigurtà.
Is-sistema preżenti qed tfalli lill-ħaddiema peress li hija kważi kompletament immexxija mir-rapporti minkejja l-fatt li l-ħaddiema huma soġġetti għal rappreżalji għal dan. Agħar minn hekk, il-ħaddiema li qed jinnotaw in-nuqqasijiet fis-saħħa u s-sigurtà jistgħu jkunu soġġetti għal azzjoni dixxiplinarja taħt diversi ħtija, anki jekk jagħmlu dan permezz tal-aġenzija ta’ trade union. Dawn il-prattiċi mhumiex ristretti għas-settur tal-kostruzzjoni, iżda ħadu wkoll l-għeruq anke f’entitajiet ikkontrollati mill-Gvern. Fl-ITS, istituzzjoni edukattiva terzjarja mmexxija mill-Gvern, żewġ professuri anzjani eżemplari tkeċċew mix-xogħol sempliċiment talli rrikorrew għall-protezzjoni tal-unjoni tagħhom fuq kwistjonijiet relatati mas-saħħa u s-sigurtà. Dan il-każ tal-mistħija huwa s-suġġett ta’ kawża tal-Qorti Kostituzzjonali.
Fid-dawl ta’ din is-sitwazzjoni, il-UPE qed tinsisti fuq il-promulgazzjoni ta’ protezzjoni effettiva tad-drittijiet tal-ħaddiema, speċjalment dwar is-saħħa u s-sigurtà tagħhom fuq il-post tax-xogħol, u d-dritt tagħhom li jfittxu rimedju u protezzjoni mill-union tal-għażla tagħhom. L-Istat għandu jirrikonoxxi li għandu obbligu fundamentali li jipproteġi lill-ħaddiema minn korriment serju jew mewt fuq il-post tax-xogħol. Għal dan il-għan, l-istat għandu jassigura li l-entitajiet xierqa jiġu stabbiliti u mogħtija s-setgħa li jimplimentaw monitoraġġ kemm proattiv kif ukoll reattiv tal-istandards tas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. L-OHSA ma tistax twettaq dawn il-funzjonijiet kollha waħedha. Il-fatti jitkellmu waħedhom. Barra minn hekk, l-Istat għandu jassigura li l-ħaddiema li jirrikorru għall-protezzjoni ta’ union ma jiġux imfixkla li jagħmlu dan bi ksur flagranti tad-dritt tagħhom li jirrikorru għall-unjoni tal-għażla tagħhom.
B’mod konkret, il-UPE qed tfittex l-introduzzjoni tal-miżuri li ġejjin biex tassigura l-protezzjoni tad-drittijiet tal-ħaddiema fil-post tax-xogħol tagħhom:
- Li jitneħħu l-ostakli legali u amministrattivi għall-ħaddiema biex ifittxu l-protezzjoni tal-union tal-għażla tagħhom;
- L-estensjoni tal-immunità għall-ħaddiema li jirrapportaw perikli jew tħassib ta’ perikli fuq il-post tax-xogħol lill-awtoritajiet xierqa, jew li jirrikorru għall-protezzjoni tal-union tal-għażla tagħhom;
- Reviżjoni regolari tal-istandards eżistenti tas-saħħa u s-sikurezza fid-dawl ta’ evidenza jew żviluppi xjentifiċi ġodda. Għandu jkun id-dmir tal-OHSA jew ta’ entità stabbilita apposta biex tfittex b’mod proattiv evidenza ġdida u taġġorna l-istandards u r-regolamenti eżistenti kif xieraq;
- Il-monitoraġġ fuq il-post tal-implimentazzjoni tal-istandards u r-regolamenti eżistenti dwar is-saħħa u s-sikurezza;
- Spezzjonijiet fuq il-post ex officio (mingħajr notifika minn qabel) mill-awtoritajiet xierqa;
- Il-ħaddiema għandhom ikunu garantiti d-dritt li jfittxu l-protezzjoni tal-union tal-għażla tagħhom f’kull ħin – ir-restrizzjonijiet fuq il-ħaddiema f’dan ir-rigward għandhom jiġu kriminalizzati.
F’dan ir-rigward, l-UPE tappella lill-atturi politiċi u lit-trade unions kollha ta’ rieda tajba sabiex jappoġġjaw is-sejħa tagħhom għal protezzjoni effettiva tad-drittijiet tal-ħaddiema. Fuq kollox, l-Istat għandu jirrikonoxxi d-dmir tiegħu li jipproteġi b’mod effettiv id-drittijiet fundamentali tal-ħaddiema, speċjalment id-dritt tal-ħajja.
Huwa inkonċepibbli kif “repubblika demokratika li nbniet fuq ix-xogħol u fuq ir-rispett għad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-individwu” naqqset lilha nnifisha għal stat ta’ nuqqas ta’ rispett sfaċċat. Il-ħaddiema li jimmarkaw il-perikli fuq il-post tax-xogħol jew li jfittxu l-protezzjoni tal-union tal-għażla tagħhom għandhom fil-fatt jiġu mħeġġa u protetti u mhux ippersegwitati b’impunità. Id-drittijiet tal-ħaddiema għandhom jingħataw prijorità urġenti, sakemm il-Kostituzzjoni tagħna ma tkunx maħsuba li tittieħed b’mod ċiniku.
