In-negozjant taż-żejt fil-qalba tal-iskandlu taż-żejt tal-Enemalta tal-2013, George Farrugia qed isostni li r-rifjut tal-oġġezzjoni tiegħu għall-awditjar tat-Tax Compliance Unit tal-qligħ mhux iddikjarat tiegħu, huwa ksur tad-drittijiet fundamentali tiegħu.
Farrugia, li fl-2013 ingħata maħfra presidenzjali biex jiżvela l-azzjonijiet tiegħu fil-ħlas ta’ tixħim jew ‘kummissjonijiet’ lill-ogħla persuni tal-Enemalta, inkluż liċ-chairman tagħha ta’ dak iż-żmien Tancred Tabone, kellu l-kumpanija tiegħu Aikon Limited vverifikata mit-TCU f’Ottubru tal-2013.
Aikon intużat minn Farrugia biex jiġbed flus magħmula min-negozju tal-lubrikanti Powerplan, li kien jaqa’ taħt il-kumpanija holding tal-familja tiegħu John’s Group. Huwa kellu problemi ma’ ħutu, sħab ukoll fil-kumpanija tal-familja, li ssuspettaw li kien qed idaħħal kummissjonijiet mhux iddikjarati fuq il-bejgħ taż-żejt f’kont bankarju sigriet Żvizzeru proprjetà ta’ Aikon.
Il-kontestazzjoni ta’ Farrugia lit-TCU tikkonċerna verifika li saret fuq in-negozju ta’ Aikon bejn l-2004 u l-2010, li fiha l-awdituri tat-taxxa żiedu d-dħul taxxabbli tiegħu b’€2.37 miljun: dawn kienu jinkludu, fost affarijiet oħra, €441,000 f’kummissjonijiet mhux iddikjarati, €382,000 f’kummissjonijiet pagabbli. – imnaqqsa minn €1.2 miljun – donazzjoni tad-drag racing ta’ €36,000 li ma ġietx permessa, €46,000 fi spejjeż tal-ivvjaġġar li ma ġewx permessi, u tnaqqis ta’ €1 miljun li t-TCU naqqas għal €106,000.
Barra minn hekk, il-valutazzjoni tat-taxxa tiegħu kienet ħarġet biss fl-2023, disa’ snin wara l-bidu tal-verifika tat-TCU, li Farrugia issa qed jinsisti li hija preskritta mill-perjodu massimu ta’ ħames snin stipulat fil-liġi.
L-appell ta’ Farrugia huwa kontra ċ-ċaħda tal-Kummissarju tat-Taxxa għall-oġġezzjoni tiegħu dwar l-istima ogħla tat-TCU tat-taxxa dovuta minn Aikon, billi jargumenta li kien ġie ordnat iħallas €27,000 addizzjonali f’taxxa, bi ksur tad-drittijiet fundamentali tal-kumpanija.
F’ittra mibgħuta lil Aikon f’Marzu 2023, il-Kummissarju qal li l-kontestazzjoni tal-kumpanija ma setgħetx tintlaqa’, u akkuża lill-kumpanija li ma ddikjaratx id-dħul kollu li ġġenerat fl-2011, u naqset milli tipprovdi evidenza konklussiva tad-dħul iġġenerat, kif ukoll peress li naqas milli jissostanzja kwalunkwe tnaqqis li sostniet b'”evidenza u spjegazzjonijiet xierqa.”
Wara li qieset il-profitti u t-telf fuq il-portafoll ta’ investiment tagħha, l-imgħax, u l-ispejjeż bankarji fost fatturi oħra, id-dħul taxxabbli tal-kumpanija għall-perjodu 2004 sal-2010 żdied b’€2,378,068. F’appell ippreżentat f’Lulju 2023, Aikon ta’ Farrugia sostniet li t-taxxa addizzjonali ta’ €27,000 imposta fuqha kienet tikkostitwixxi ksur tad-dritt għal pussess paċifika ta’ proprjetà għax “minkejja d-dewmien min-naħa tal-konvenut Kummissarju tat-Taxxa biex joħroġ l-istima relattiva u jikkonkludi l-investigazzjoni tiegħu, l-interessi u t-taxxa addizzjonali fuq l-ommissjoni bdew u komplew jakkumulaw, u għadhom jakkumulaw sal-lum minkejja dan l-appell.”
L-avukati tiegħu – Siegfried Borg Cole, Arthur Azzopardi, Keith Borg u Celine Cuschieri Debono – qalu li Aikon kienet ġiet infurmata għall-ewwel darba bil-verifika tat-taxxa f’Mejju 2012, u kien stinka biex jipprovdi d-dokumentazzjoni u l-ispjegazzjonijiet rilevanti lit-TCU sabiex il-valutazzjoni tkun tista’ ssir. jitlesta fi żmien raġonevoli. Il-valutazzjoni ħarġet aktar tard f’Ottubru 2013, u Aikon ressqet oġġezzjonijiet fl-2014.
“Minkejja dan, il-Kummissarju tat-Taxxa konvenut ħa disa’ snin biex joħroġ il-Likwidazzjoni tat-Taxxa dovuta għas-sena ta’ stima 2011,” qalet il-kumpanija, filwaqt li rrimarkat l-istima li finalment inħarġet f’Marzu 2023. Minħabba dan, Aikon Limited qed issostni li l-ittra kienet preskritta, peress li ma kinitx ġiet innotifikata lill-kumpanija fil-perjodu ta’ ħames snin stipulat fil-liġi.
Dan id-dewmien min-naħa tal-Kummissarju tat-Taxxa kien wassal ukoll għal ammont eżorbitanti ta’ imgħax li akkumula matul is-snin, li l-kumpanija ddeskriviet bħala “ironika u manifestament inġusta”. L-avukati ta’ Farrugia qalu li l-pieni addizzjonali imposti mill-Kummissarju kienu wkoll inġusti, u imposti b’mod arbitrarju, peress li l-liġi ma pprovdietx mekkaniżmu li bih jiġu kkalkulati oġġettivament.
Barra minn hekk, huwa sostna li l-Kummissarju tat-Taxxa kien ikkalkula d-dħul tal-kumpanija fuq il-bażi tad-dħul riċevut minn terzi, għamel żbalji fil-kalkoli u vvaluta l-kapital tagħha b’mod li ma kienx konformi mal-istandards internazzjonali tal-awditjar.
Farrugia qed tappella lit-Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva biex jirrevoka d-deċiżjoni tal-Kummissarju li jiċħad l-oġġezzjonijiet tiegħu u l-likwidazzjoni sussegwenti ta’ taxxa addizzjonali, kif ukoll biex tiddikjara t-taxxa addizzjonali imposta fuqu biex tikser id-drittijiet fundamentali tiegħu, kif salvagwardjati mill-Konvenzjoni Ewropea dwar il-Bniedem. Drittijiet u l-Kostituzzjoni.
It-Tribunal intalab ukoll jasal u jagħti somma għad-danni jekk isib ksur. Is-sussidjarja ta’ John’s Group Powerplan, immexxija minn George Farrugia, kellha ftehimiet ta’ esklussività mal-ġganti taż-żejt Total u Trafigura li b’mod leġittimu jintitolaw lill-kumpanija għal kummissjoni ta’ $1 għal kull tunnellata metrika ta’ żejt mibjugħ lill-Enemalta.
Iżda Farrugia kien se jagħti wkoll fattura għal ftit mill-bejgħ taħt il-kumpanija personali tiegħu Aikon Ltd. Fl-2010, l-aħwa Farrugia skoprew li ħuhom stess kien qed ineħħi n-negozju minn Powerplan, u kkummissjonaw lid-ditta tal-awditjar FST Consulting biex teżamina l-kompjuters tal-kumpanija.
E-mails misjuba fuq il-kompjuters personali ta’ George Farrugia u martu kienu ġew indirizzati lill-uffiċjali minn Totsa, is-sussidjarja ta’ Total f’Ġinevra, u Trafigura B.V. b’annessi ta’ fatturi fuq letterheads kemm ta’ Aikon kif ukoll ta’ Powerplan.
Il-fatturi skoperti jammontaw għal madwar $1.56 miljun għall-perjodu 2004 u 2008. Ir-rapport investigattiv ikkalkula li s-Sur Farrugia kien ġibed xi $8.6 miljun (€6.4 miljun) f’kummissjonijiet minn Powerplan lill-kumpanija tiegħu. Minkejja dan, il-kumpanija ddikjarat bejgħ ta’ madwar €55,000, €49,000 u €24,000 rispettivament għall-2006, 2007 u 2008.
In-negozjant taż-żejt waqqaf il-kont bankarju tal-kumpanija Aikon tiegħu fil-bank Edmond de Rothschild f’Ġinevra f’xi żmien fl-2004; iżda ħutu ħarrkuh fl-2010 talli bagħtu flus kontanti minn Powerplan fil-kont bankarju Svizzeru tiegħu, għad-detriment tagħhom.
Wara li ħarġet l-aħbar tal-iskandlu tal-Enemalta u l-kummissjonijiet illegali f’Jannar tal-2013, l-eks chairman tal-Enemalta Tancred Tabone u s-sieħeb fin-negozju Frank Sammut, in-negozjanti Francis Portelli u Anthony Cassar, ġew mixlija l-Qorti. Il-każ għadu għaddej.
Iżda fl-2014, il-pulizija ressqet akkużi wkoll kontra l-ħames aħwa ta’ Farrugia, kollha prinċipali tal-Johns Group, akkużati li kienu jafu bis-sistema ta’ kickbacks ta’ ħuhom. Minn dakinhar, ħafna mill-persuni akkużati minn Farrugia li aċċettaw ir-‘rigali’ tiegħu ġew illiberati wkoll. Fl-2021, l-ineffettività tal-prosekuzzjoni Maltija fl-iskandlu taż-żejt wara l-2013 tpoġġew f’dawl aħrax mill-Qorti Kostituzzjonali, f’ilment ta’ smigħ ġust minn eks-funzjonarju tal-Enemalta, Tarcisio Mifsud.
Il-Qorti Kostituzzjonali, ippreseduta mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti, qalet li f’27 seduta għall-kumpilazzjoni tal-provi kontra Mifsud, ma ġara xejn fi 15. U wara li ħareġ akkużi fl-2015, l-Avukat Ġenerali żamm proċedura sommarja billi impona kundizzjoni li jkun jixhdu żewġ suspettati kriminali oħra. Dan ittardja kwalunkwe riżoluzzjoni b’14-il seduta addizzjonali “li fihom ma ġara assolutament xejn,” qal Chetcuti.
“Hu bla dubju n-nuqqas uniku tal-prosekuzzjoni kif ukoll tal-Avukat Ġenerali, li rabat idejn il-qorti tal-maġistrati,” ċanfar Chetcuti lill-AĠ fid-deċiżjoni tiegħu dwar il-każ kontra Mifsud ta’ dak iż-żmien li kellu 76 sena:
“Fl-età avvanzata tiegħu, huwa għandu kull dritt li dawn il-proċeduri jsiru fi żmien raġonevoli, anke meta wieħed mill-ko-akkużati Alfred Mallia ħalliena matul dan id-dewmien. Allura x’qed tistenna l-prosekuzzjoni? Li jmutu x-xhieda kollha, inkluż Tarcisio Mifsud?”, qalet il-Qorti.
