Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem ordnat lil Malta tħallas €25,000 f’kumpens lil immigrant Ivorjan minħabba ksur tad-drittijiet tal-bniedem waqt li kien detenut. Il-QEDB esprimiet tħassib dwar dik li sejħet is-“sistema nazzjonali difettuża ta’ Malta li tfixkel il-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem”.
Appellat wkoll lill-gvern biex itejjeb il-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni tal-immigranti u jiżgura bażi legali għad-detenzjoni tagħhom. Dan joħroġ minn sentenza li ngħatat it-Tlieta mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (it-Tieni Sezzjoni), liema seduta ppreseduta mill-Imħallef Arnfinn Bårdsen u komposta mill-Imħallfin Jovan Ilievski, Pauliine Koskelo, Saadet Yüksel, Lorraine Schembri Orland, Frédéric Krenc u Davor. Derenčinović.
Ir-rikorrent kellu 17-il sena meta wasal Malta b’mod irregolari bid-dgħajsa fl-24 ta’ Novembru 2021 ma’ grupp ta’ persuni oħra. Kienu qattgħu 10 ijiem mitluqin fuq il-baħar u numru mill-grupp oriġinali kienu mietu wkoll waqt il-vjaġġ.
Fit-talba tiegħu, ppreżentata mill-Fondazzjoni Aditus u mis-Servizz tal-Ġiżwiti għar-Refuġjati, ir-rikorrent ilmenta li kien inżamm għal 225 jum f’kundizzjonijiet inumani u degradanti mingħajr aċċess għal żona ta’ barra.
Ukoll li ma kellu ebda aċċess għal żona komuni; ebda aċċess għal xi kamra tat-talb jew spazju privat; aċċess limitat jew l-ebda aċċess għal telefon biex tagħmel xi sejħiet, inkluż lill-avukati tiegħu; l-ebda aċċess għal xi attivitajiet ta’ divertiment; kundizzjonijiet tal-għajxien inadegwati; aċċess limitat jew ebda aċċess għall-ilma tax-xorb; ebda informazzjoni pprovduta f’lingwa li jifhem dwar id-detenzjoni tiegħu jew is-sitwazzjoni medika tiegħu u nuqqas ta’ appoġġ mediku u psikosoċjali adegwat.
Barra minn hekk hu akkuża lill-Gvern li pperikola saħħa tiegħu billi jospitah f’kundizzjonijiet ta’ għajxien inadegwati u li naqas milli jipprovdi appoġġ mediku adegwat. Filwaqt li ndika l-età tiegħu, il-kundizzjonijiet mediċi u s-sitwazzjoni tas-saħħa mentali tiegħu, kif ukoll il-kundizzjonijiet li fihom inżamm mill-24 ta’ Novembru 2021 sal-ħelsien tiegħu – li kien jinkludi 120 jum ta’ iżolament f;container tat-tbaħħir – huwa ssottometta li kien suġġett għal trattament inuman u degradanti.
Il-fatt li kien ji[i referut bin-numru tal-immigrazzjoni, kif ukoll in-nuqqas ta’ evidenza li d-detenuti tħallew barra jew li minorenni ma kinux miżmuma ma’ adulti u n-nuqqas ġenerali ta’ żamma ta’ rekords kien “nuqqas ta’ diliġenza dovuta istituzzjonalizzata,” sostna l-Avukat tiegħu,
Għall-Gvern Malti, l-Avukat tal-Istat Chris Soler ma qabilx mal-allegazzjoni ta’ trattament inuman jew degradanti. Fir-rigward tar-rekords tal-ħin mqatta’ barra, il-gvern ammetta li żamm biss rekords ta’ rifjuti għal 1.5 siegħat regolari ta’ eżerċizzju fil-beraħ, iżda saħaq li l-awtoritajiet ħadu attenzjoni kbira biex jieħdu ħsieb il-benessri fiżiku kif ukoll psikoloġiku tal-applikant.
Hu kkontesta t-talba tal-gvern li d-detenuti kienu pprovduti b’kutri meta kien meħtieġ, u qal lill-qorti li kienu jorqdu lebsin ħwejjiġhom kollha fix-xitwa minħabba l-kesħa u t-twieqi li ma setgħux jingħalqu. Ma kien hemm l-ebda sistema ta’ tisħin, qal, u żied li l-kwalità u l-ammont tal-ikel ipprovdut ma kinux biżżejjed, u b’mod regolari kien jeħtieġ li d-detenuti jixorbu l-ilma tal-vit.
Hu kien sostna li saħħtu marret għall-agħar ħafna waqt li kien detenut u li ma ngħatatx assistenza medika adegwata lilu. Diġà vittma ta’ tortura fil-Libja qabel ma sofra aktar trawma waqt il-qsim tiegħu lejn l-Ewropa, iż-żagħżugħ kien żviluppa ħsibijiet suwiċidali u sinjali ta’ mard mentali sa minn Frar 2022.
“Minkejja r-rapport mediku ta’ Frar 2022, li kopja tiegħu kienet ripetutament irrifjutat lir-rappreżentanti tar-rikorrent, ma kien sar xejn biex ittejjeb is-sitwazzjoni tiegħu,” innutaw l-imħallfin.
It-tabib taċ-Ċentru ta’ Detenzjoni kien ikkonkluda li ż-żagħżugħ ma kellu l-ebda problemi ta’ saħħa mentali “minbarra burdata baxxa reattiva” minkejja li kkomunika biss mal-pazjent permezz ta’ Google translate u mingħajr qatt ma staqsih dwar l-istat ġenerali tas-saħħa mentali tiegħu.
Għat-tul tad-detenzjoni tiegħu, l-applikant qatt ma kien assistit minn interpretu meta jiltaqa’ mat-tobba u l-infermiera, u dan wassal biex il-fehim tiegħu tal-kundizzjonijiet tiegħu u l-kapaċità tiegħu li jaqsam id-dwejjaq tiegħu jonqsu serjament.
Fid-deċiżjoni tagħha, il-KEDB irrimarkat li l-fatt li l-minorenni ikun imsakkar tqajjem kwistjonijiet partikolari, “peress li t-tfal, akkumpanjati jew le, huma meqjusa estremament vulnerabbli u għandhom bżonnijiet speċifiċi relatati b’mod partikolari mal-età tagħhom u n-nuqqas ta’ indipendenza, iżda wkoll mal-ażil tagħhom. status ta’ min ifittex.
Barra minn hekk, il-Qorti diġà ddeċidiet li l-vulnerabilità estrema tat-tfal – kemm jekk ikunu akkumpanjati mill-ġenituri tagħhom jew le – kienet fattur deċiżiv li ħa preċedenza fuq kunsiderazzjonijiet relatati mal-istatus tat-tifel bħala immigrant illegali.”
Il-qorti esprimiet tħassib serju dwar kif ir-rikorrent, preżunt minuri dak iż-żmien, li jbati mit-tuberkulożi, kien tqiegħed f’alloġġ komuni ma’ żagħżugħ ħati u wara, qatta’ xahar f’“iżolament totali” peress li la l-gwardjani u lanqas it-tobba. tkellem bil-Franċiż.
Għalkemm kienet ingħatat kura adegwata għas-saħħa fiżika tiegħu, “ma jistax jingħad l-istess dwar is-saħħa mentali tal-applikant,” osservat il-qorti. Valutazzjoni li saret fi Frar 2022, kienet uriet biċ-ċar li l-applikant kien qed isofri minn PTSD u dipressjoni u li kellu bżonn appoġġ mediku kif ukoll titjib fil-kundizzjonijiet tal-ħajja tiegħu, qalu l-imħallfin.
“Għalhekk ftit hemm dubju li r-rikorrent kien partikolarment vulnerabbli mhux biss minħabba li kellu problemi ta’ saħħa mentali iżda wkoll għaliex dawn ma ġewx ikkunsidrati, minkejja r-rakkomandazzjonijiet f’dan is-sens.
Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja tinnota li, ġimgħa wara l-ewwel evalwazzjoni tal-4 ta’ Frar 2022, minflok ma ħadu azzjoni rilevanti, l-awtoritajiet qiesu li r-rikorrent – preżunt minuri, li jbati minn tuberkulożi, PSTD u dipressjoni, li kien fil-bżonn ta’ appoġġ mediku. u ta’ titjib fil-kundizzjonijiet tal-għajxien – kien li nimxu minn reġim ta’ “restrizzjoni tal-moviment” għad-detenzjoni.”
Innotat ukoll li l-gvern ma kkontestax it-talba tar-rikorrent li l-gwardjani kienu rrifjutaw ukoll li jixegħlu air-conditioner li kien disponibbli, fi ġranet sħan meta ż-żagħżugħ kellu jqatta’ l-biċċa l-kbira tal-ġurnata tiegħu ġewwa.
Il-gvern ma kienx issostanzja t-talba tiegħu li d-detenuti kollha ngħataw 1.5 siegħa ta’ ħin ta’ eżerċizzju ta’ kuljum. Fil-fatt dan kien kontradett mis-sejbiet tal-Kumitat Ewropew għall-Prevenzjoni tat-Tortura u Trattament jew Pieni Inumani jew Degradanti (CPT) li rrapporta li “Ir-reġim ta’ attivitajiet mogħtija lill-migranti kien ineżistenti.”
Lanqas r-rikorrent ma kellu aċċess għal rimedju effettiv biex jilmenta dwar il-kundizzjonijiet tad-detenzjoni tiegħu, qalet il-qorti, li semmiet każijiet preċedenti tad-drittijiet tal-bniedem kontra Malta li stabbilixxew li l-proċeduri ta’ rimedju kostituzzjonali ma jikkostitwixxux rimedju effettiv għall-finijiet ta’ ilmenti ta’ tortura u trattament jew pieni inumani jew degradanti.
Il-Qorti ddeċidiet li ż-żagħżugħ kien sofra ksur tad-dritt tiegħu għall-protezzjoni minn trattament inuman jew degradanti fir-rigward tal-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni tar-rikorrent, li kien individwu vulnerabbli minħabba l-età u s-sitwazzjoni ta’ saħħa tiegħu, kif ukoll tad-dritt tiegħu li protezzjoni minn ċaħda tal-libertà fir-rigward tad-detenzjoni fit-tul tiegħu għall-immigrazzjoni f’dawk il-kundizzjonijiet.
Sistema nazzjonali difettuża
Il-Qorti wissiet li Malta tista’ tistenna li jiġu aktar każijiet simili sakemm ma tiġix indirizzata s-sistema miksura tagħha. “Fil-fehma tal-Qorti, il-problemi misjuba fil-każ partikolari tar-rikorrenti jistgħu sussegwentement jagħtu lok għal għadd kbir ta’ applikazzjonijiet oħra fondati li huma ta’ theddida għall-effettività futura tas-sistema stabbilita mill-Konvenzjoni.
“It-tħassib tal-Qorti huwa li tiffaċilita s-soppressjoni rapida u effettiva ta’ sistema nazzjonali difettuża li tfixkel il-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem. F’dan ir-rigward u fid-dawl tas-sitwazzjoni li identifikat iktar ’il fuq, il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li huma bla dubju mitluba miżuri ġenerali fil-livell nazzjonali fl-eżekuzzjoni ta’ din is-sentenza.”
“B’kont meħud ta’ dawk is-sejbiet, il-Qorti tirrakkomanda li l-Istat konvenut jipprevedi li jieħu l-miżuri ġenerali meħtieġa biex jiżgura li l-liġi rilevanti tiġi applikata b’mod effettiv fil-prattika u li individwi vulnerabbli ma jiġux detenuti, kif ukoll li jillimita kwalunkwe perjodi ta’ detenzjoni meħtieġa sabiex jibqgħu konnessi mar-raġuni ta’ detenzjoni applikabbli f’kuntest ta’ immigrazzjoni, u li jsiru f’postijiet u kundizzjonijiet li huma xierqa, filwaqt li wieħed iżomm f’moħħu li l-miżura hija applikabbli mhux għal dawk li jkunu wettqu reati kriminali iżda għal barranin f’kuntest ta’ immigrazzjoni. .”
Il-qorti tat lir-rikorrent €25,000 għal dannu morali, flimkien ma’ kull taxxa li tista’ tkun dovuta u €3,000 oħra għal spejjeż u spejjeż. L-avukat tal-Aditus Neil Falzon assista lill-attur, filwaqt li l-Avukat tal-Istat Chris Soler irrappreżenta lill-Gvern ta’ Malta fil-proċeduri. “Is-sentenza tgħid lil Malta: waqqafha issa!” – Avukat Aditus
F’kummenti lill-MaltaToday, Falzon qal li laqa’ din id-deċiżjoni u saħaq li t-trattament ta’ Malta lejn persuni vulnerabbli jrid jitjieb.
“Meta wasal, il-klijent tagħna kien tifel marid u trawmatizzat. Minflok ħadet ħsiebu, Malta saqfitu f’postijiet koroh,” qal Falzon. “Dan huwa ġudizzju b’saħħtu għall-klijent tagħna u għad-drittijiet tal-bniedem f’Malta. Jgħid b’mod ċar lil Malta: waqqafha issa! Tieqaf issakkar lin-nies fuq pretensi foloz, kun żgur li tirrispetta l-istat tad-dritt u tibda tittratta lin-nies b’rispett. Agħmel aħjar għat-tfal u nies vulnerabbli oħra. Nittamaw li l-klijent tagħna issa jkun jista’ jfejjaq mit-trawmi tiegħu, u li l-ebda tifel ieħor ma jgħaddi minn esperjenzi orribbli simili.”
