L-avukati ta’ żewġ negozjanti ta’ karozzi użati li huma akkużati li tbagħbis fil-kilometraġġ tal-karozzi li importaw mill-Ġappun issuġġerew li l-kumpanija bbażata fil-Ġappun li ċċertifikat il-kilometraġġ attwali tal-karozzi kienet ġiet ipprojbita fil-Kenja wara investigazzjoni dwar kollużjoni ma’ uffiċjali tal-gvern hemmhekk.
Dan ħareġ waqt is-seduta fil-kumpilazzjoni tal-provi kontra s-sidien ta’ Alexander Auto Sales u Rokku Auto Dealer quddiem il-maġistrat Rachel Montebello l-Ħamis. Alexander Spiteri ta’ 48 sena mill-Mellieħa, Roderick Vella ta’ 46 sena u Alison Vella ta’ 47, li t-tnejn joqogħdu Ħaż-Żabbar, qed jiċħdu li bagħbsu fil-kilometraġġ ta’ ‘l fuq minn 400 vettura użata li kienu importaw mill-Ġappun, fi scam li huwa allegat li daħħlu minnu miljuni ta’ ewro.
It-tliet imputati qed iwieġbu mhux ħatja ta’ akkużi ta’ frodi u ħasil ta’ flus. F’Ġunju 2022, il-media kienet żvelat li karozzi b’kilometraġġ għoli, mixtrija mis-swieq Ġappuniżi bl-irħis, li mbagħad kellhom jinbiegħu f’Malta bil-kilometri murija fuq il-gauge tad-dashboard ikunu mnaqqas drastikament.
David Caruana, Maniġer anzjan fit-taqsima tal-liċenzjar ta’ Transport Malta, qal lill-Qorti li kien irċieva telefonata mill-uffiċċju ta’ Raħal Ġdid ta’ Transport Malta f’Mejju 2022, li ssuġġerixxilu jiċċekkja ċ-ċertifikati tal-JEVIC (kumpanija li tiċċertifika l-kilometraġġ) għal xi karozzi importati. “Min iċempel ma riedx jidentifika ruħu u qal biss li kien qed jehmeż il-formoli tal-JEVIC,” qal Caruana lill-Qorti.
“Dak l-istess jum waqqafna l-importazzjonijiet ta’ vetturi Ġappuniżi u bdejna niċċekkjaw l-importazzjonijiet kollha mill-Ġappun li kienu suġġetti għal JEVIC fl-2022.” Instabu diskrepanzi fil-mili li mir-records imorru lura għall-2019 iżda xejn fl-2018 u qabel.
Il-kontrolli kienu stretti u ħadu ħafna ħin – il-qari tal-odometru ta’ kull vettura kellu jitqabbel manwalment u individwalment mal-valur irreġistrat fid-database JEVIC. B’kollox instabu 476 każ ta’ diskrepanzi, huwa qal.
“Il-kilometraġġ fis-sistema kien ħafna inqas milli fuq il-websajt JEVIC.” Spjega li qabel ma ġiet żvelata din il-kwistjoni, il-kontrolli standard ikunu fuq il-fajl tal-pulizija tal-vettura u r-records tal-VRT. Dan l-eżerċizzju wera li l-karozzi mixtrija minn żewġ negozjanti biss kellhom diskrepanzi, u semma’ lin-negozjanti bħala Alexander Auto Sales u Rokku Auto Dealer.
Transport Malta ma ħadet l-ebda azzjoni ulterjuri minn dak il-punt ’il quddiem, hu spjega, peress li wara saret kwistjoni tal-pulizija. Kontro-eżaminat mill-avukat Franco Debono, Caruana qal li sal-2022, il-vetturi li jaslu minn barra l-UE jkunu ċċekkjati mill-pulizija.
Huwa kkonferma li wieħed mir-rekwiżiti jkun li l-pulizija tikkonferma l-qari tal-mili. Transport Malta kienet se tiċċekkja l-burokrazija. “Mill-1 ta’ Jannar ta’ din is-sena, il-verifiki li kienu jsiru mill-pulizija issa qed isiru minn Transport Malta,” qal ix-xhud.
“Il-kontrolli JEVIC ġew introdotti wara dan l-inċident.” Waqt li kien qed iwieġeb mistoqsijiet li sarulu mill-prosekutur Marthese Grech, ix-xhud qal li d-dokumenti bil-qari tal-odometer se jingħataw wara li tinbiegħ il-karozza, filwaqt li żied li l-ebda informazzjoni ma tkun disponibbli għar-regolatur tat-trasport mid-data tal-wasla tal-vettura f’Malta sal- id-data tal-bejgħ.
L-importazzjonijiet mir-Renju Unit ikunu soġġetti għal valutazzjoni iżda mhux spezzjonijiet tal-pulizija, hu qal fi tweġiba għal mistoqsija oħra mid-difiża. Xehed ukoll Gilbert Agius, Deputat Uffiċjal Kap fid-Direttorat tat-Trasport bl-Art ta’ Transport Malta, li rrakkonta kif fit-3 ta’ Mejju 2022, Caruana kien infurmah li kien irċieva tip-off anonimu dwar ċerti negozjanti tal-karozzi li jbagħbsu fil-kilometraġġ tal-karozzi li kienu qed ibigħu.
“L-iskrivani tagħna bdew iħarsu lejn l-informazzjoni tal-JEVIC li kienet ġiet sottomessa lil Transport Malta waqt ir-reġistrazzjoni tal-vettura, u qabbluha mal-valuri fuq il-websajt tal-JEVIC.” Instabu diskrepanzi, qal Agius. “Il-pulizija, id-dwana u l-VRT jgħidu ħaġa waħda u ċ-ċertifikat tal-websajt jiddikjara kilometraġġ differenti.”
Agius informa lis-superjur tiegħu, iċ-Chief Officer, tad-Direttorat tat-Trasport bl-Art – Pierre Montebello, u mbagħad informa liċ-Chairman. L-Awtorità infurmat lill-pulizija bir-riżultat tal-investigazzjoni interna tagħhom u l-Kummissarju tal-Pulizija wiegħed li jinvestiga l-kwistjoni.
“Ridna niżguraw li jekk il-vetturi sussegwentement jinbiegħu lil partijiet terzi, ix-xerrejja ma jiġux imqarrqa, għalhekk bgħatna ċirkolari lis-sidien tal-vetturi kollha possibbilment affettwati, fejn infurmajnihom li l-kilometraġġ jista ‘jkun ħażin.”
Transport Malta nfurmat ukoll il-ġurnali lis-sidien tal-karozzi affettwati, filwaqt li żammet il-kilometraġġ l-istess iżda indikat li ċ-ċifra kienet ġiet imbagħbsa qabel ir-reġistrazzjoni.
Transport Malta issa kienet f’taħditiet ma’ JEVIC biex jgħaqqdu d-databases tagħhom sabiex jippermettu l-immarkar immedjat ta’ diskrepanzi u s-sistema tal-IT tal-awtorità bħalissa qed tiġi modifikata, qal.
Id-dokumenti tbagħbis kienu 100% identiċi għall-kwistjoni ġenwina, qal, għalhekk l-iskrivani tat-TM ma kinux ikunu jistgħu jinnutaw.
Grech staqsa lix-xhud x’jista’ jgħid lill-qorti dwar JEVIC. “Hija organizzazzjoni internazzjonali rinomata li tipprovdi qari tal-odometru lin-negozjanti. Hija kumpanija serja, “qal. “Dejjem tawna data korretta.” Kien hemm żewġ livelli ta’ kontrolli u mbagħad aktar verifiki fuq 5% tal-vetturi reġistrati barra minn hekk biex jiġi żgurat li s-sistema kienet qed taħdem, filwaqt li żied li “l-ebda konsumatur qatt ma ġie għanda biex jgħid li kellu l-mili tiegħu mbagħbas. ”
Kontro-eżaminat mill-avukat difensur Franco Debono, Agius qal li ma jafx x’ġara bejn id-dħul tal-karozzi fejn għandhom x’jaqsmu mili fil-Ġappun u l-wasla tal-vetturi għand id-dealers Maltin. “Ma nistax ngħid. Mhux il-mandat ta’ Transport Malta. Dan inħallu f’idejn il-pulizija,” hu qal filwaqt li żied li mill-1 ta’ Jannar ta’ din is-sena, il-kontrolli li kienu jsiru mill-pulizija ttieħdu minn Transport Malta.
Il-Maġistrat Rachel Montebello, li tippresjedi s-seduta, staqsiet lix-xhud jekk Transport Malta kinitx iċċekkjat mal-pulizija biex issir taf kif kienu jiċċekkjaw il-mili fil-passat. “Le. Mhuwiex kompitu tagħna li ngħidu lill-pulizija kif għandhom jagħmlu xogħolhom. Il-pulizija kellha tniżżel id-dettalji, imbagħad id-dwana kellha tikkalkula t-taxxa dovuta u l-bqija..”
Meta wieġeb aktar mistoqsijiet ta’ Dr.Debono, Agius ikkonferma li JEVIC hija kumpanija privata, u żied li din ġiet proposta mill-UVIA (Assoċjazzjoni tal-Importaturi ta’ Vetturi Użati) bħala fornitur ta’ servizz professjonali. Saħaq li saru wkoll kontrolli tal-JEVIC fuq vetturi oħra u dejjem taw l-informazzjoni korretta.
L-Avukat Jason Azzopardi staqsa jekk Transport Malta għamlitx xi due diligence fuq JEVIC. “Le,” wieġeb ix-xhud. “Imma s-sistema saret għal Malta.” “Transport Malta taf li JEVIC instab ħati ta’ kollużjoni ma’ uffiċjali tal-gvern f’racket ta’ korruzzjoni fil-Kenja fl-2014?” staqsa Dr. Azzopardi.
“Le. M’aħniex konxji ta’ dan,” wieġeb Agius li żied li Transport Malta kienet ilha taħdem ma’ JEVIC mill-2006. Azzopardi qal li kien sab dan hu stess permezz ta’ tfittxija sempliċi fuq Google. JEVIC jidher li tabilħaqq kien is-suġġett ta’ investigazzjoni fil-Kenja u jissemma wkoll bħala li ġie pprojbit mill-pajjiż fl-2014.
Xhieda oħra taw wkoll id-depożizzjoni tagħhom il-Ħamis, fejn waħda minnhom mara li xtrat Mazda CXT mingħand Spiteri fl-2021. Fil-Qorti qalet li kienet qrat l-istorja tal-MaltaToday dwar it-tbagħbis tal-odometers fuq importazzjonijiet Ġappuniżi u kienet iċċekkjat il-karozza tagħha biex tara jekk kinitx. affettwati.
Il-karozza tagħha kellha 19,000 kilometru fuq l-arloġġ, iżda meta ċċekkjat lil JEVIC online, skopriet li n-numru reali kien aktar minn sitt darbiet ogħla – 119,000 kilometru. “L-għada mort għand Alexander biex nara x’kien se jiġri.” Huwa taha l-għażla li jew tissostitwixxi l-karozza jew jagħtiha lura l-flus.
Grech staqsa lill-mara kif kienet marret il-konversazzjoni. “Hu qalli li dan kien ġara meta l-karozza ntbagħtet mill-Ġappun, imbagħad tani l-għażliet. Għażilt li nibdel il-karozza, iżda xahar wara l-istokk tiegħu kien għadu ma wasalx u tani ċekk €18,500.”
“Mela m’intix dovut jew tistenna xi ħaġa oħra mingħandu?” staqsa l-Avukat Franco Debono. “Le,” wieġbet il-mara. “Hu qalli ‘ma kienx min-naħa tiegħi, kien min-naħa l-oħra. Fottewni minn naħa tal-Ġappun.’” Wara xehdet l-Ispettur Leeann Bonello mill-iskwadra tal-Pulizija Kontra l-Ħasil tal-Flus, li kienet ġiet imqabbda biex tassisti fl-aspett tal-investigazzjoni tal-ħasil tal-flus.
It-tranżazzjonijiet mhux fi flus kontanti biss setgħu jiġu investigati, hija qalet, iżda dawk imħallsa b’ċekk jew trasferiment bankarju kienu kollha marbuta mal-akkużati. Debono staqsa jekk l-investigazzjonijiet tal-pulizija stabbilixxewx dak li ġara bejn il-kilometraġġ li qed jiddaħħal fid-database fil-Ġappun u dak irreġistrat minn Transport Malta, iżda l-ispettur qalet li dan ma kienx ir-rwol tagħha.
L-Ispettur Bonello ttrattat l-aspett tal-ħasil tal-flus tal-investigazzjoni, hi spjegat. “Ma missejx il-karozzi. Kien ingaġġat espert tal-qorti,” żiedet ix-xhud. Il-firma ta’ Alison Vella kienet innutata fuq iċ-ċekkijiet li kienu qed jiġu eżaminati waqt l-investigazzjoni, qalet l-ispettur, filwaqt li żiedet li Western Union issospendiet ir-relazzjoni tagħha mal-akkużati wara li ġew ippubblikati rapporti fil-midja dwar il-frodi.
