Din l-Art Ħelwa – it-Trust Nazzjonali ta’ Malta, ppubblikat ktieb li jfassal diversi aspetti tal-Knisja tal-Madonna tal-Vitorja fil-Belt Valletta.
Il-ktieb L-Ewwel Knisja tal-Belt Valletta – Madonna tal-Vitorja ġie editjat mill-kunsill tad-DLĦ Petra Caruana Dingli, u jagħti ħarsa lejn l-istorja u l-arkitettura tagħha, l-arti u l-artefatti tagħha, u naturalment id-diversi proġetti ta’ restawr li saru tul dawn l-aħħar 20 sena, illustrati minn ritratti meħuda minn Daniel Cilia.
Il-knisja hija l-eqdem fil-Belt Valletta, u l-għeruq tagħha jmorru lura għat-tmiem tal-Assedju l-Kbir tal-1565. Il-Gran Mastru ta’ dak iż-żmien, Jean Parisot de Valette, poġġa l-ewwel ġebla għall-belt kapitali l-ġdida fl-1566 fuq il-Muntanja Sceberras, il-peniżola li kellha rwol deċiżiv fl-assedju, li kienet tissorvelja kemm il-Port il-Kbir kif ukoll il-creek ta’ Marsamxett.
Tradizzjonalment jingħad li s-sit tal-ewwel ġebla eventwalment saret il-Knisja tal-Madonna tal-Vitorja, l-ewwel bini fil-belt li kellu l-isem tal-Gran Mastru.
Il-knisja kienet post importanti għall-Kavallieri tal-Ordni ta’ San Ġwann u eventwalment għall-komunità Kattolika Rumana Brittanika. Madankollu, il-bomba tat-Tieni Gwerra Dinjija li qerdet l-Opera House heżżet is-saqaf tagħha u ħallieha suxxettibbli għall-elementi. Is-snin ta’ wara l-gwerra raw it-tnaqqis ulterjuri tal-knisja.
Din l-Art Ħelwa u l-Kumitat għar-Rijabilitazzjoni tal-Belt Valletta għamlu kampanja għar-restawr tagħha, minn ġewwa u minn barra, li bdiet meta Din l-Art Ħelwa sabet l-għajnuna ta’ sponsors fl-2002. L-organizzazzjoni finalment ingħatat il-kustodja tal-knisja fl-2011.
F’dawn l-aħħar 20 sena saru diversi proġetti ta’ restawr, bl-għajnuna ta’ bosta sponsorships individwali u korporattivi, li l-aħħar 12 minnhom kienu taħt il-ħarsa tal-eks president ta’ Din l-Art Ħelwa Simone Mizzi, li bħalissa hija l-gwardjan tal-knisja kif ukoll is-segretarju ġenerali tal-NGO.
Il-ktieb b’karta stampata illustrata mill-isbaħ joffri mijiet ta’ paġni dwar l-istorja, l-arti u l-arkitettura tiegħu, u s-sinifikat reliġjuż u kulturali tiegħu, b’kapitoli magħmulin minn personalitajiet varji rispettati sew, minn restawraturi professjonali sa periti u storiċi.
Dan il-ktieb – ippubblikat fi żmien il-Milied – qed jinbiegħ fil-ħanut Din l-Art Ħelwa f’133 Triq Melita, il-Belt, mill-Knisja tal-Madonna tal-Vitorja fil-Belt, kif ukoll mid-distributur BDL (Book Distributors Limited) għal €55. Id-dħul mill-ktieb se jmur għall-organizzazzjoni biex tgħin fix-xogħlijiet li għaddejjin f’din il-ġawhra, li tattira eluf ta’ viżitaturi fis-sena, li tospita funzjonijiet reliġjużi regolari, kunċerti u avvenimenti.
