Il-mobajl tal-ġurnalista maqtula Daphne Caruana Galizia għadu ma ġiex esebit fil-qorti, peress li kienet għadha ma ngħatatx direzzjoni dwar kif tipproteġi s-sorsi tagħha, xehed espert tal-Qorti l-Ħamis. Din il-kwistjoni ġiet infurmata biha l-Maġistrat Rachel Montebello mill-espert tal-qorti Martin Bajada hekk kif il-kumpilazzjoni tal-evidenza li għadha kif infetħet mill-ġdid kontra Yorgen Fenech kompliet.
Bajada tela’ fuq il-pedana tax-xhieda, wara li ġie mitlub jesibixxi kopja tad-data estratta mill-mowbajl ta’ Caruana Galizia u l-websajt tagħha “Running Commentary.”. “Ma nistax nesibixxi l-mowbajl għax għad hemm is-sorsi tagħha fuqu. Jekk qed ngħidu li s-sorsi huma sagri u ma jistgħux jiġu żvelati, allura ma jistax jiġi esebit fl-istat attwali tiegħu, ” spjega x-xhud, li esibixxi rapport bikri fuq il-mobajl li kien għadda lill-Maġistrat inkwirenti Anthony Vella, li aktar tard sar imħallef.
Huwa esebixxa wkoll kopja ta’ formola li tiddokumenta l-għoti tiegħu tad-dejta tat-telefon ikklownjat u tal-websajt lil espert tal-Europol. Fl-aħħar nett, Bajada esebixxa kopja ta’ rapport li kien ressaq waqt il-kumpilazzjoni ta’ provi kontra l-aħwa George u Alfred Degiorgio u Vincent Muscat.
“F’dan ir-rapport, kont spjegajt li kelli bżonn ningħata struzzjonijiet dwar kif il-qorti riedet li nipproteġi s-l-identitajiet tas-sorsi.” Kopja tal-mobajl qatt ma ġiet esebita, qal, u żied li l-Maġistrat Vella kien ordna li s-sorsi ma kellhomx jiġu żvelati.
Għalhekk, Bajada qal li ċ-chats WhatsApp fuq it-telefon ikklownjnat ma kinux se jiġu esebiti, sakemm ingħata struzzjonijiet dwar jekk joskurax is-sorsi u jekk iva, kif. Mistoqsi mill-qorti dwar jekk dawn l-istruzzjonijiet kinux ingħataw, it-tweġiba ta’ kelma waħda ta’ Bajada kienet “never (qatt).”
Il-kitba tad-dejta ta’ dak li bagħat ma kinitx sempliċi, spjega l-espert. “Jekk tneħħi l-header ta’ messaġġ tneħħi wkoll id-data u l-ħin,” huwa qal, u żied li dan japplika wkoll għall-footer tal-messaġġ. Bajada qal li kien qed jikkonsulta ma’ espert ieħor tal-qorti biex jifhem it-triq ‘il quddiem fin-nuqqas ta’ struzzjonijiet mill-qorti.
Meta wieġeb mistoqsija oħra, huwa kkonferma li t-telefon ma kienx għadu fil-pussess tiegħu, iżda issa kien qed jiġi assigurat mill-Europol.
Siġilli miksura fuq evidenza
Bajada indika wkoll kwistjoni inkwetanti lill-qorti: xi wħud mill-hard drives fil-fajl tal-każ, li kien fihom id-dejta tat-telefon ikklownjnata u l-websajt Running Commentary, kienu kissru s-siġilli tat-tbagħbis. Żied jgħid li ma kienx ingħata dokumentazzjoni dwar kif waslu hemm dawn id-drives.
Il-Maġistrat Rachel Montebello, li ħadet f’idejha l-kumpilazzjoni tal-provi fi stadju tard fil-proċeduri, staqsiet lil Bajada jekk kienx talab lill-maġistrat inkwirenti għal gwida dwar dawn il-kwistjonijiet, iżda Bajada wieġeb li minn dak iż-żmien il-maġistrat kien sar imħallef u li l-inkjesta ma kinitx magħluqa.
Mistoqsi mid-difiża dwar is-siġilli miksura, Bajada qal li kien informa lill-qorti li s-siġilli tkissru, iżda ma kellux informazzjoni dwar kif, meta, jew minn min. Huma kienu tkissru wara li kien irritorna l-boroż tal-evidenza għall-aħħar darba, qal l-espert.
L-Avukat Charles Mercieca, li qed jirrappreżenta lil Fenech flimkien mal-avukat Gianluca Caruana Curran u Marion Camilleri, ikkontro-eżaminaw lil Bajada, li ssuġġerixxa li kien għad fadal xogħol xi jsir qabel ma kienet disponibbli stampa sħiħa tal-kontenut tat-telefon u l-websajt tal-ġurnalista maqtula.
Bajada rrimarka li tnejn mill-esperti tal-inkjesta kienu waqfu qabel ma tlestiet, u dan jimplika li dan kien ikkontribwixxa għad-dewmien. “Konna tim ta’ sitta u domna sentejn biex nibnu stampa ta’ dak li kien qed jiġri, ” huwa spjega.
Dr. Mercieca staqsa kemm se jdumu biex l-identitajiet tas-sorsi ta’ Caruana Galizia jiġu mgħottija mill-mowbajl. Bajada wieġeb li qabel kien qal lill-qorti li x’aktarx ikun fl-aħħar ta’ Frar jew fil-bidu ta’ Marzu u li dan il-perjodu ta’ żmien għadu japplika.
L-avukat kompla, u staqsa lill-espert liema kriterji se jintużaw biex jiġi ddeterminat min ikkwalifika bħala sors u min le. Bajada qal li jekk persuna tissemma fuq il-websajt Running Commentary u fuq it-telefon, titqies bħala sors, filwaqt li żied li persuni li Caruana Galizia kienet identifikat fuq il-websajt tagħha bħala li kkuntattjatha ma kinux qed jitqiesu bħala sorsi.
Dan il-metodu ġie mistoqsi mis-Supretendent Keith Arnaud, li kien qed jidher għall-prosekuzzjoni. Arnaud staqsa jekk emails jew messaġġi li ma kinux irriżultaw f’artikli kinux qed jiġu ttrattati bħala sorsi. Bajada wieġeb li bħalissa ma kinux u li kien għalhekk li kien qed jitlob gwida mill-qorti.
Arnaud sostna li l-kriterji li Bajada kien qed juża bħalissa ma kinux biżżejjed, peress li ma jipproteġux lill-persuni li kienu pprovdew informazzjoni lil Caruana Galizia, li hija kienet ma tħallietx tippubblika bil-qtil tagħha. Is-Supretendent sostna li l-informaturi li taw l-informazzjoni tagħhom kienet għadha ma ntużatx għal kwalunkwe raġuni, u dawn għandhom ukoll jiġu kklassifikati bħala sorsi protetti.
Meta wieġeb lil Mercieca, Bajada ikkonferma li ma setax itemm il-kompitu tiegħu sakemm din il-kwistjoni tiġi solvuta. Mercieca qal li hija kwistjoni ta’ importanza kbira li l-qorti jkollha aċċess għal kopja mhux redattata tad-dejta, filwaqt li l-partijiet ingħataw verżjonijiet redatti.
Huwa talab li s-sottomissjonijiet dwar id-definizzjoni tas-sorsi jiġu ttrattati fis-seduta li jmiss. “Aħna naqblu li m’hemm l-ebda interess fl-identitajiet tas-sorsi, iżda ma rridux li aktar informazzjoni milli meħtieġ tiġi redatta.”
Il-qorti ħabbret li se tkun qed tagħti digriet mill-awla dwar il-metodu ta’ redazzjoni li għandu jintuża. Il-każ ġie differit għat-3 ta’ Jannar.
