Raġel, li kien ġie lliberat f’ġuri 11-il xahar ilu dwar l-allegat involviment tiegħu fil-qtil ta’ Sion Grech fl-2005, qed isostni li nkisru d-drittijiet fundamentali tiegħu wara li qatta’ 10 snin f’kustodja preventiva sempliċement għax ma kellux il-mezzi biex iħallas għal libertà proviżorja.
Faical Mahouachi kien ilu jipprotesta l-innoċenza tiegħu, u qal li l-każ kontrih kien “dgħajjef” b’evidenza li torbot mal-qtil brutali meqjus bħala “insuffiċjenti”, sostna f’rikors ġuramentat quddiem il-qrati kostituzzjonali.
L-istorja bdiet fl-2013 meta ġie magħżul minn xhud waqt parata ta’ identifikazzjoni bħala t-tieni raġel allegatament involut fil-qtil ta’ Grech. Meta rritorna Malta, ġie arrestat wara li ntlemaħ fi Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta.
Tmien snin qabel, Sion Grech, li twieled raġel iżda identifikat bħala mara, kienet irrappurtata nieqsa. Ġimgħa wara, il-katavru tagħha nstab mormi f’għalqa ħdejn il-fergħa tal-HSBC fil-Marsa, f’inħawi fejn kienet tkun fil-madwar għall-prostituzzjoni.
Il-katavru dekompost tagħha kellu sinjali ta’ ġrieħi multipli ta’ sikkina fl’għonq u sider. Tliet snin wara, ittra anonima mibgħuta lill-iskwadra tal-omiċidji allegatament wasslet lill-investigaturi lejn mara, Jacqueline Rapinett, li dak iż-żmien kienet qed tiskonta ħabs.
Hija qalet lill-pulizija dwar dak il-lejl fatali f’April tal-2005 meta allegatament kienet rat lil Ismael Habesh, li miegħu Grech kien f’relazzjoni romantika, jargumenta mal-vittma dwar id-droga. Ix-xhud sostna li Habesh imbagħad qabad lil Grech minn xagħra u sawwatha, qabel ma ngħaqad ma’ raġel ieħor.
Iż-żewġt irġiel imbagħad allegatament ġarrew lil Grech fl-għalqa fejn taw sikek lill-vittma li tgħajjat, kien spjega Rapinett, li sussegwentement wasslu lill-pulizija fil-post eżatt ġewwa l-għalqa fejn tliet snin qabel kienet instabet iż-żarbun bit-takkuna abjad tal-vittma.
Ix-xhieda tal-mara kienet, madankollu, kontradetta minn evidenza forensika mressqa fil-ġuri taż-żewġt irġiel aktar kmieni din is-sena meta espert mediko-legali spjega li ma kien hemm l-ebda sinjali ta’ nċident fil-post fejn kien instab il-katavru tal-vittma.
Il-fatt li ma kien hemm “assolutament” l-ebda sinjal ta’ xejn jew kommozzjoni ġewwa l-għalqa wassal lill-espert biex jistaqsi jekk il-vittma kinitx inqatlet fuq il-post, u b’hekk tefa’ dubju fuq il-verżjoni tax-xhud ewlenija.
Kemm Habesh kif ukoll Mahouachi ġew illiberati minn akkużi ta’ omiċidju volontarju b’vot tal-ġurija ta’ 7-2 u 8-1 rispettivament. Matul il-proċedimenti mill-mument stess tal-arrest tiegħu, Mahouachi kien assistit minn avukati tal-għajnuna legali.
Qabel tressaq il-Qorti, is-suspettat kien ta żewġ stqarrijiet fil-31 ta’ Jannar u fid-19 ta’ Frar, 2013, ikkonsulta avukat qabel l-ewwel stqarrija, filwaqt li rrifjuta parir legali qabel it-tieni interrogazzjoni tiegħu. Dak iż-żmien, il-liġi Maltija ma ppermettietx assistenza legali lil suspettat matul l-istadji ta’ qabel l-arrest, iżda biss massimu ta’ konsultazzjoni ta’ siegħa qabel l-interrogazzjoni.
L-akkużat wieġeb mhux ħati ta’ omiċidju volontarju, li kellu arma waqt li kien qed jagħmel reat kontra l-persuna, pussess illegali ta’ sikkina, kif ukoll li sar reċediv u kiser ordni ta’ probation preċedenti. L-avukat tiegħu ppreżenta diversi talbiet għall-ħelsien mill-arrest waqt li l-każ ipproċediet quddiem il-Qorti tal-Maġistrati, iżda kollha ġew miċħuda.
Sentejn wara, fl-2015, it-tentattivi tiegħu fl-aħħar kienu ta’ suċċess meta Mahouachi ingħata l-libertà proviżorja kontra depożitu ta’ €5,000. Iżda l-akkużat baqa’ l-ħabs, taħt kustodja preventiva, għax ma kellux biżżejjed flus biex iħallas id-depożitu li jassigura l-ħelsien mill-arrest.
L-avukat tal-għajnuna legali tiegħu għamel talbiet darbtejn biex jitnaqqas dak id-depożitu, iżda kien għalxejn. L-avukat qal ukoll li l-proċeduri ta’ kumpilazzjoni kienu qed jiġu “mkaxkra b’mod inutli minn ħafna riferimenti abbużivi mill-avukat ġenerali.”
L-avukat ta’ Mahouachi kien saħansitra talab referenza kostituzzjonali biex dan l-istat tal-affarijiet jiġi rivedut minn qorti superjuri. Iżda għal darb’oħra, dik it-talba la ġiet milqugħa u lanqas miċħuda. Sadanittant, Mahouachi baqa’ l-ħabs hekk kif għaddew is-snin, sa Jannar 2023 meta il-proċess tal-qtil għas-smigħ ġie invigore.
Issa assistit minn avukati ġodda tal-għażla tiegħu stess, Mahouachi qal li nżamm 10 snin f’kustodja preventiva sempliċement għax ma kellux il-mezzi biex iħallas għall-ħelsien mill-arrest u dan kien ifisser li ġie mċaħħad mid-dritt tiegħu għal smigħ ġust fi żmien raġonevoli filwaqt li kien suġġett għal arrest illegali.
Tul il-proċedimenti kriminali, kien evidenti li ma kellux il-mezzi finanzjarji biex jingaġġa avukat personali, jiddependi fuq l-għajnuna legali ffinanzjata mill-istat, anke għax ma kellux dħul waqt li għadda snin wara l-bars. Dak is-sitwazzjoni spiċċat ladarba ġie lliberat.
Il-liġi kienet tipprovdi għas-salvagwardji legali biex ma tħallix li persuna tinżamm taħt arrest, anki jekk għal ftit żmien biss, biex sussegwentement tiġi lliberata, sostnew l-avukati tar-rikorrent. Evidentement, dawk is-salvagwardji ma ġewx applikati fil-każ ta’ Mahouachi, sostnew l-avukati Franco Debono, Marion Camilleri u Francesca Zarb.
Ir-raġel kien qatta’ 10 snin taħt arrest preventiv sempliċiment għax ma kellux biżżejjed fondi biex iħallas id-depożitu tal-pleġġ li l-qorti kienet irrifjutat li tnaqqas skont il-leġiżlazzjoni u l-ġurisprudenza relattiva. Il-maġistrat li jippresiedi l-kumpilazzjoni tal-provi kien irrimarka diversi drabi li dawk il-proċeduri kienu qed idumu wisq. Tali dewmien ma kienx attribwibbli lill-akkużat.
Ir-rikorrent issa qed jirrikorri għall-Prim’Awla, Qorti Ċivili biex tiddikjara tali ksur u tipprovdi rimedji adegwati kif meħtieġ. L-aħwa ta’ Sion Grech ressqu wkoll protest ġudizzjarju kontra l-avukat tal-istat, l-avukat ġenerali u l-kummissarju tal-pulizija fejn talbu ksur tad-drittijiet kostituzzjonali.
