Imħallef ċaħad każ dwar id-drittijiet tal-bniedem li kien maħsub biex jipprevjeni l-estradizzjoni ta’ raġel imfittex mill-Italja biex jiffaċċja akkużi ta’ traffikar ta’ droga u kriminalità organizzata. John Spiteri ta’ 58 sena mill-Qrendi huwa mfittex mill-awtoritajiet Taljani sabiex jaffaċċja akkużi ta’ parteċipazzjoni f’organizzazzjoni kriminali u traffikar ta’ marijuana.
Il-każ ta’ estradizzjoni kontra Spiteri kien inċert fl-2022, meta l-Qorti tal-Maġistrati kienet inizjalment ċaħdet talba għall-estradizzjoni tiegħu lejn l-Italja, għar-raġuni li dokumentazzjoni importanti ma kinitx ġiet esebita mill-prosekuzzjoni. Iżda wara li l-Avukat Ġenerali ressaq appell, f’Awwissu tal-2022, bl-Imħallef kien ordna li l-każ tal-estradizzjoni ta’ Spiteri jintbagħat lura fil-Qrati tal-Maġistrati biex jerġa’ jiġi ġġudikat.
L-avukati ta’ Spiteri kienu talbu li l-Qorti tal-Maġistrati titlob garanzija mill-awtoritajiet Taljani li kieku Spiteri kellu jintbagħat hemm għall-proċess, ma jkunx suġġett għal tortura, jew għal trattament jew pieni inumani jew degradanti. It-talba ġiet miċħuda, u wasslet lill-avukati ta’ Spiteri biex jippreżentaw appell, li ġie milqugħ mill-Qorti tal-Appell Kriminali f’Settembru tal-2022.
Iżda Spiteri ma kienx sodisfatt bil-garanziji li kien hemm fid-dokument li sussegwentement intbagħat mill-awtoritajiet Taljani, u għalhekk kien ta struzzjonijiet lill-avukati tiegħu biex jippreżentaw il-proċeduri Kostituzzjonali li ġew deċiżi nhar il-Ħamis.
F’dik is-sentenza, l-Imħallef Toni Abela, li jippresiedi l-Prim’Awla fil-ġurisdizzjoni Kostituzzjonali tagħha, sistematikament żarma t-talbiet ta’ Spiteri. Sentenzi mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem kienu stabbilixxew li d-dritt għal proċess ġust ma kienx japplika għal każijiet ta’ estradizzjoni, li b’mod ġenerali, ma kinux ikklassifikati bħala proċeduri kriminali fi ħdan l-Istati Membri tal-Kunsill tal-Ewropa.
L-estradizzjonijiet ma jikkonċernawx id-determinazzjoni ta’ akkuża kriminali kontra l-applikant għall-finijiet tad-dritt għal proċess ġust. “Il-fatt li huma imposti fil-kuntest ta’ proċeduri kriminali ma jistax ibiddel in-natura essenzjalment preventiva tagħhom. Minn dan isegwi li l-proċeduri għal reċissjoni ta’ tali miżuri lanqas ma jistgħux jitqiesu bħala li huma fil-qasam kriminali,” qal l-imħallef, li kkwota lill-qorti ta’ Strasburgu.
L-imħallef ikkwota lill-istess qorti li ddeċidiet ukoll, f’każ ieħor, li “tenni mill-bidu li d-dritt li ma jiġix estradit mhuwiex bħala tali wieħed mid-drittijiet u l-libertajiet rikonoxxuti fil-Konvenzjoni u l-Protokolli addizzjonali tagħha.”
“Wara kollox, l-Italja, pajjiż membru fl-Unjoni Ewropea, hija firmatarja kemm tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem kif ukoll tal-Karta Ewropea tad-Drittijiet Fundamentali tal-Bniedem. M’hemm xejn li jwaqqaf lir-rikorrent milli jqajjem xi ksur tad-drittijiet fundamentali tiegħu quddiem il-qorti Taljana ladarba jkun quddiemha,” tgħid is-sentenza.
Il-Qorti ma laqgħetx ukoll it-talba ta’ Spiteri li priġunieri ħabsijiet f’ħabsijiet Taljani kienu miżmuma f’kundizzjonijiet degradanti u inumani, filwaqt li rrimarkat li fis-sottomissjonijiet tiegħu, l-attur innifsu kien għamel referenza għal sentenza ta’ Lulju 2023 mill-Qorti ta’ Katanja li kienet ċaħdet it-talba tal-awtoritajiet Maltin. għall-estradizzjoni ta’ persuna, għar-raġuni li l-kundizzjonijiet fil-ħabsijiet Maltin kienu inadegwati.
L-avukati Franco Debono, Charles Mercieca u Francesca Zarb assistew lil Spiteri. L-Avukat Julian Farrugia rrappreżenta lill-Uffiċċju tal-Avukat tal-Istat.
