Żewġ diretturi ta’ fabbrika tat-tessuti li issa hi magħluqa li kienu nstabu ħatja u spiċċaw il-ħabs fuq traffikar tal-bnedmin, tilfu każ fil-Qorti fejn kienu sostnew li d-drittijiet tagħhom kienu nkisru. Id-direttur maniġerjali ta’ Leisure Clothing, Han Bin u d-direttur tal-marketing Jia Liu, it-tnejn ċittadini Ċiniżi, naqsu milli jikkonvinċu lill-qorti li ma ngħatawx proċess ġust.
It-tnejn instabu ħatja li sfruttaw lill-impjegati Vjetnamiżi u Ċiniżi tal-kumpanija bbażata f’Bulebel, li ħallsuhom bil-loqom filwaqt li ġegħluhom jaħdmu ġranet twal bi ftit jew xejn waqfiet u f’kundizzjonijiet ħżiena. Kull wieħed minnhom kien ikkundannat għal sitt snin ħabs wara li Qorti tal-Appell qalbet sentenza ta’ ħabs sospiża.
Leisure Clothing kienet manifattur ewlieni tat-tessuti f’Malta li kien ilu jopera mis-snin tmenin, u kien jagħmel ħwejjeġ għal tikketti ta’ livell għoli bħal Emporio Armani u Karen Millen. Hi kienet proprjetà tad-ditta Ċiniża CICET, li eventwalment għalqet fl-2017.
Il-Qorti tal-Maġistrati inizjalment sabet lil Han ħati u illiberat lil Jia f’Marzu 2022. Iżda Han, li għandu wkoll nazzjonalità Maltija, ingħata sentenza sospiża, jiġifieri ma kienx se jispiċċa l-ħabs. L-avukat ġenerali appella d-deċiżjoni u l-Qorti tal-Appell kriminali ddeċidiet favur il-prosekuturi, u qalet li ż-żewġ diretturi tal-kumpanija kienu ħatja u kkundannathom sitt snin ħabs kull wieħed.
Iż-żewġt irġiel kellhom jaqsmu wkoll l-ispejjeż tal-każ u ġiet ikkonfermata multa ta’ €200,000 kontra Leisure Clothing. Id-diretturi tal-kumpanija mbagħad ressqu kawża quddiem il-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili fil-ġurisdizzjoni kostituzzjonali tagħha, fejn sostnew ksur tad-dritt tagħhom li ma jiġux proċessati darbtejn fuq l-istess reat. Sostnew li, waqt li kien qed jiffaċċja proċeduri kriminali, id-Dipartiment tar-Relazzjonijiet Industrijali u tax-Xogħol (DIER) beda azzjoni kontrihom.
Sostnew ukoll li l-kumpanija nstabet ħatja u mmultata meta lanqas kienet akkużata b’xi reat u li Jia nstab ħati fuq assoċjazzjoni. Huma ilmentaw ukoll dwar iż-żmien li dam il-każ biex jiġi deċiż, bi ksur tad-dritt tagħhom għal smigħ xieraq fi żmien raġonevoli.
Il-Qorti semgħet kif il-proċeduri tad-DIER, deċiżi mill-Qorti fl-2017, kienu fuq vjolazzjonijiet imwettqa bejn Mejju u Ġunju 2016. Ir-reati li dwarhom instabu ħatja kienu jittrattaw ksur li kien seħħ fl-2014. L-ispettur Joseph Busuttil qal lill-Qorti li l-prosekuzzjoni kienet irtirat l-akkużi relatati mal-ksur tad-DIER f’Novembru tal-2014 ladarba emendat l-akkużi biex tinkludi waħda ta’ traffikar tal-bnedmin.
Il-Qorti nnutat ukoll li, waqt is-sottomissjonijiet legali tagħhom dwar l-akkużi tad-DIER, l-avukati tad-diretturi qatt ma semmew akkużi simili fi proċeduri oħra, kif kien qed jiġi allegat issa. L-Imħallef Ian Spiteri Bailey neħħa t-talbiet tagħhom, u ddeċieda li kemm Han kif ukoll Jia nstabu ħatja li wettqu reati fil-kapaċità personali tagħhom iżda wkoll bħala diretturi tal-kumpanija.
Huwa ddeċieda li t-tul tas-seduti – mill-2014 sal-2023, inkluż l-appell – ma kienx esaġerat, peress li l-każ kien jinvolvi komunikazzjoni ma’ pajjiżi barra l-UE, aggravata mill-pandemija tal-COVID-19. L-imħallef, għalhekk, ċaħad it-talbiet tagħhom u kkonferma li l-ebda waħda ma sofra ksur tad-drittijiet fundamentali tagħhom.
Waqt il-kumpilazzjoni tal-provi kontra ż-żewġ diretturi, impjegata Vjetnamiża tal-Leisure Clothing kienet qalet lill-Qorti li kienet qalgħet €2,681 fi tmien xhur taħdem hemm iżda rċeviet biss €150 kull xahrejn. Hija spjegat li saret taf dwar Leisure Clothing permezz ta’ aġenzija f’pajjiżha.
Qalet li kienet imwiegħda paga bażika ta’ €685 fix-xahar biex taħdem tmien sigħat kuljum, sitt ijiem fil-ġimgħa. Kien qalilha li din il-paga ma kienet tinkludi l-ebda sahra u allowances oħra relatati mal-prestazzjoni tagħha u kienet tiddependi fuq il-produzzjoni.
