L-avukati ta’ prinċep Rumen li qed jiġġieled l-estradizzjoni quddiem il-Qrati Maltin, sostnew it-Tnejn li t-talba mill-awtoritajiet Rumeni kienet ibbażata fuq deċiżjoni korrotta li, jekk tiġi eżegwita, tirriżulta fi ksur tad-drittijiet fundamentali.
Il-Prinċep Paul-Philippe al Romaniei, il-membru tal-familja rjali Rumena ta’ 75 sena, ħarab mir-Rumanija fl-2020 wara l-kundanna tiegħu għal korruzzjoni relatata mar-restituzzjoni illegali ta’ proprjetà immobbli qrib Bukarest, li għaliha l-awtoritajiet qalu li b’mod falz iddikjara li huwa s-sida.
Huwa kien ikkundannat tliet snin u erba’ xhur ħabs. Il-prinċep ittieħed fil-kustodja tal-Pulizija ftit aktar minn ġimgħa ilu waqt li kien qed jattendi attività f’Malta. Meta tressaq il-Qorti nhar it-Tnejn li għadda, huwa ma tax il-kunsens tiegħu għall-estradizzjoni u nżamm arrestat.
Eks prosekutur u akkademiku Franċiż li kien ukoll involut b’mod attiv f’diversi missjonijiet tal-UE kontra l-korruzzjoni, xehed permezz ta’ vidjokonferenza fil-proċeduri tal-estradizzjoni. Filwaqt li ddeskriva l-kwistjoni bħala “skandaluża,” il-maġistrat irtirat Serge Mackowiak qal li kien iltaqa’ mal-prinċep għal xi drabi fil-preżenza tal-konsulenti legali tiegħu.
Wara ħarsa ġenerali dettaljata tas-saga storika, politika u legali madwar il-prinċep, ix-xhud ikkonkluda li l-Mandat ta’ Arrest Ewropew kien null. Ir-raġunijiet kienu tlieta. Dak il-mandat kien riżultat ta’ persekuzzjoni politika, filwaqt li t-tilwima kollha ħarġet minn editt Nazista datat 1941 li ordna l-konfiska illegali tal-proprjetà tal-familja rjali.
Barra minn hekk, il-Qorti Rumena li ordnat l-estradizzjoni tal-prinċep ma kinitx kostitwita legalment minħabba li tnejn mill-imħallfin li ordnaw l-estradizzjoni ma ħadux il-ġurament ta’ lealtà. Xehed ukoll Avukat Amerikan li għen lill-prinċep għal dawn l-aħħar 12-il sena u li qed isegwi wkoll il-każ tal-estradizzjoni f’Malta.
Minbarra li fittex li jħassar il-kundanna tal-prinċep tal-2020, l-avukat Edward Griffin kien ippreżenta wkoll każ quddiem il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Dak il-każ kien għadu pendenti. Il-kundanna tal-prinċep fir-Rumanija kisret id-dritt tiegħu għal proċess ġust, proċess dovut u drittijiet tal-familja, qal Griffin.
“L-awtoritajiet Rumeni jgħidu li mhuwiex il-werriet leġittimu ta’ Carol II. Dan huwa redikolu għax s’issa l-qrati madwar l-Ewropa kollha ddeċidew li hu l-werriet leġittimu,” qal Griffin. Wara l-waqgħa tar-reġim Komunista, il-Prinċep Pawlu u missieru rritornaw ir-Rumanija biex jieħdu lura l-proprjetà tal-familja.
Iżda ltaqgħu bl-argument li anke jekk intitolati għall-proprjetà, dik il-proprjetà ma ġietx ikkonfiskata mill-istat komunista, iżda min-Nażisti. Filwaqt li l-ġlied fuq il-proprjetà kompla, fl-2022 il-Prinċep Pawlu kien fil-mira ta’ MAE f’Pariġi.
Il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi ċaħdet it-talba, u kkwotat “nuqqasijiet sistematiċi” fis-sistema ġudizzjarja Rumena. Dik il-konklużjoni ġiet affermata mill-ġdid mill-Qorti tal-Kassazzjoni. Il-qrati Franċiżi rrifjutaw li jgħaddu l-persuna mfittxija, u indikaw “riskju reali” li d-drittijiet fundamentali tagħha jiġu miksura.
It-testi uffiċjali oriġinali ta’ dawk is-sentenzi Franċiżi ġew ippreżentati bħala evidenza minn avukat mill-Uffiċċju tal-Avukat Ġenerali u espert tal-Qorti ngħata l-kompitu li jqabbel l-oriġinali mat-traduzzjoni bl-Ingliż tagħhom.
Meta s-seduta kompliet, l-espert irrapporta li “b’mod ġenerali, li t-traduzzjoni] kienet fidila ħafna, ħlief għal xi żbalji tat-tajpjar, mhux żbalji semantiċi”. Kien hemm, madankollu, fattur sinifikanti wieħed li sussegwentement ġie enfasizzat mid-difiża.
Is-sentenza tal-Qorti Rumena ddikjarat li l-prinċep kien “preżenti” quddiem dik il-qorti fit-18 ta’ Diċembru 2020. “Tiftakar fejn kont f’dik id-data,” staqsa l-avukat difensur Jason Azzopardi, waqt li l-prinċep tela’ jixhed.
“Kont il-Portugall quddiem imħallef Portugiż biex niġi ddikjarat amministratur tas-suċċessjoni tan-nannu,” xehed il-Prinċep Pawlu. Dan kien ifisser li l-Qorti Rumena kienet “gidbet” meta ddikjarat li l-prinċep kien “preżenti” u l-MAE mbagħad kien ibbażat fuq dik il-gidba, sostna l-Avukat Azzopardi.
Barra minn hekk, il-Qorti Rumena ma kinitx kostitwita legalment. Il-Qrati Franċiżi kienu rrifjutaw li jċedu lill-prinċep u talba simili ta’ “difussjoni” mgħoddija permezz tal-Interpol, falliet ukoll. Is-sena l-oħra, iż-żamma tad-data dwar il-prinċep kienet iddikjarata li mhix legali minħabba li ma kinitx konformi mar-regoli tal-Interpol u konsegwentement kellha tiġi “mnaddfa” mis-sistema tal-Interpol.
Rapport mill-Kumitat għall-Prevenzjoni tat-Tortura fi ħdan il-Kunsill tal-Ewropa kkonkluda li s-sitwazzjoni f’kull ħabs Rumen “żgur li hija trattament inuman u degradanti”, żied Azzopardi, li semma għadd ta’ każijiet biex isostnu dak l-argument.
L-avukat difensur Josè Herrera osserva wkoll li qorti li tiddeċiedi dwar talba ta’ estradizzjoni hija mogħnija b’“setgħat speċjali” skont l-artikolu 4 tad-Deċiżjoni Qafas dwar il-Mandat ta’ Arrest Ewropej. Qorti bħal din għandha s-setgħa li tmur lil hinn mil-leġiżlazzjoni ordinarja u tikkunsidra wkoll kwistjonijiet ta’ drittijiet fundamentali.
Il-Qorti, ippreseduta mill-Maġistrat Leonard Caruana, iddifferiet il-kawża għal sentenza l-ġimgħa d-dieħla.
Sadanittant, applikazzjoni separata għal-libertà proviżorja kienet għadha pendenti. Id-difiża kienet ressqet talba fid-9.15am tal-ġurnata ta’ qabel is-seduta. Iżda r-rikors tagħhom wasal fl-awla tal-Maġistrat fit-3.15pm.
Dak id-dewmien, attribwit mill-avukati tal-prinċep lis-sistema amministrattiva tal-Qrati, kien “inaċċettabbli”. Fisser li ma kenitx ippreżenta tweġiba dwar il-libertà proviżorja sa meta bdiet is-seduta.
Il-persuna mfittxija kienet “affidabbli u ta’ min joqgħod fuqha”, kienet ikkooperat bis-sħiħ mal-investigaturi u setgħet toffri indirizz fiss għal skopijiet ta’ pleġġ. “Jekk ikun hemm bżonn jista’ jiffirma l-bail book kull tliet sigħat,” sostna Azzopardi, li appella għal “ġustizzja u umanità”.
“Huwa kien imsieħeb għal ħafna snin” u kien f’kustodja preventiva mill-arrest tiegħu l-ġimgħa li għaddiet. Il-Qorti ordnat lid-difiża biex permezz ta’ nota, tindika terza persuna li tista’ tidħol bħala garanzija għal skopijiet ta’ garanzija, qabel ma tiddeċiedi dwar il-kwistjoni.
è
L-Ispettur Roderick Spiteri mexxa l-prosekuzzjoni. L-avukati Jason Azzopardi, Josè Herrera, Kris Busietta u Martina Herrera kienu avukati difensuri.
