Fis-26 ta’ Ġunju, il-Kumitat Parlamentari tal-Verifika Nazzjonali ddeċieda unanimament li jittrasferixxi zoni estensivi tal-Forti Chambray lil investituri ġodda. Dakinhar stess, il-Gazzetta tal-Gvern elenkat l-applikazzjoni tal-iżvilupp PA/02454/16, li tipproponi t-twaqqigħ ta’ biċċa l-kbira tal-kwartieri Ingliżi storiċi (l-unika waħda ta’ dan it-tip f’Għawdex), bil-faċċata biss li se tiġi ppreservata, u jekk tiġi żarmata se tiġi rilokata.
Artikolu 16 (Tiswija u Manutenzjoni) tal-Mozzjoni Nru. 162 – Trasferiment tal-Art tal-Gvern Fort Chambray (il-ftehim tal-2004), jistipula b’mod ċar li s-sidien tas-sit kellhom jonfqu massimu ta’ Lm200,000 fuq restawr tal-fortifikazzjoni, u l-Gvern kien obbligat li jlesti x-xogħol li kien fadal. Għalkemm għandha tkun aħbar tajba li waqt l-istess laqgħa tal-Kumitat Parlamentari, il-Gvern fl-aħħar ħa r-responsabbiltà sħiħa għal kull restawr u manutenzjoni tal-fortifikazzjonijiet li se jsir fil-futur, inkluż li jassiguraw il-permessi meħtieġa, jiffinanzjaw ix-xogħlijiet, u jassiguraw li dawn jitlestew fi żmien sitt snin mill-ħruġ tal-permess.
L-għaqda Għawdix sostnew li l-inkonsistenza tal-Partit Laburista hija partikolarment ta’ tħassib. Fl-2004, meta l-Gvern tal-Partit Nazzjonalista qabel li jittrasferixxi l-Forti Chambray u l-art ta’ bejn il-forti u t-triq ta’ Għajnsielem lejn ir-Rabat lil Michael Caruana, l-Oppożizzjoni Laburista kkritikat bil-qawwa bħala ‘tradiment dirett tal-poplu.’ Iżda minkejja dan, 20 sena wara, wara li ilu 11-il sena fil-poter, il-Partit Laburista mhux qed juri li jrid ireġġa’ lura l-konċessjoni ta’ art pubblika, jew inkella li jimxi mal-ftehim li għadda fil-Parlament. Komplew jgħidu li l-impenn ta’ restawr li sar riċentament mhu xejn ħlief tentattiv iddisprat mill-iżviluppaturi l-ġodda, u huma se jagħmlu l-almu tagħhom biex iżommuhom responsabbli għall-wegħda tagħhom.
Din is-sitwazzjoni qed tpoġġi l-wirt ta’ pajjiżna f’riskju konsiderevoli.
L-applikazzjoni mill-ġdid tal-2016 qatt ma għaddiet mill-istadju ta’ screening u b’hekk ma ġietx validata. Madankollu, il-pubblikazzjoni riċenti tal-Awtorità tal-Ippjanar tal-applikazzjonijiet għall-permessi tal-iżvilupp inkludiet PA/2454/16 b’data ta’ validazzjoni tas-26 ta’ Ġunju 2024. Id-data uffiċjali tar-riċeviment għal din l-applikazzjoni hija rreġistrata bħala d-19 ta’ Frar 2013, aktar minn 11-il sena ilu. Din l-irregolarità tissuġġerixxi tentattiv intenzjonat biex jiġi ffaċilitat dan il-proċess ta’ applikazzjoni f’ċirkostanzi dubjużi.
Fort Chambray, sit skedat ta’ Grad 1 ta’ importanza storika u kulturali sinifikanti, qed jiġi ttrattat bħala sit ta’ bini infill fl-applikazzjoni PA 3884/23. Din il-proposta beħsiebha żżarma l-British Barracks screen, jiġifieri l-portiku li jħares lejn in-nofsinhar tal-kwartieri Ingliżi, iżda twaqqa’ l-kumplament tal-istruttura. Huma sostnew li billi tiddeskrivi l-kwartieri bħala ‘mitluqa’ hija qarrieqa, peress li jistgħu faċilment jiġu restawrati u ppreservati bħala l-uniku kwartieri Ingliżi f’Għawdex.
Il-kwartieri Britanniċi fil-Forti Chambray għandhom valur arkitettorali, storiku u kulturali sinifikanti. Huma l-uniku eżempju tal-arkitettura militari Ingliża f’Għawdex. L-inizjattiva tal-Armata Britannika lejn l-aħħar tas-seklu 19 biex tipprovdi kwartieri għas-suldati u l-familji tagħhom immarkat riforma sinifikanti, li tejbet il-kundizzjonijiet tal-għajxien u l-benesseri tas-suldati. Dawn il-Kwartieri fil-Forti Chambray kienu fost l-ewwel fl-Imperu Britanniku, li tkompli tenfasizza l-importanza storika tagħhom.
F’Malta, il-biċċa l-kbira tal-binjiet tal-kwartieri Ingliżi ngħataw protezzjoni mill-iskedar, li ħafna minnhom huma ta’ data aktar tard u ta’ mertu inqas minn dawk tal-Forti Chambray. Dan jagħmel in-nuqqas ta’ protezzjoni għall-kwartieri Britanniċi ta’ Forti Chambray sitwazzjoni aktar imħawda. Il-kwartieri skedati jinkludu tal-Imtarfa, ta’ Pembroke, u ta’ San Ġorġ, li kollha kemm huma huma rikonoxxuti għas-sinifikat arkitettorali u storiku tagħhom. Iżda minkejja t-talbiet għall-iskedar tal-kwartieri Ingliżi minn diversi partiti konċernati, dawn l-appelli ġew injorati mill-Gvern.
Il-qerda taċ-Ċimiterju ta’ Garrison ta’ Fort Chambray f’nofs is-snin 80 biex iħalli post għal kumpless turistiku, tfakkar b’mod qawwi fil-konsegwenzi ta’ traskuraġni tal-wirt tagħna. Għawdix sostnew li m’għandniex nirrepetu dawn l-iżbalji. Il-preservazzjoni tal-kwartieri Ingliżi mhix biss dwar il-protezzjoni ta’ bini; iżda hija biex nissalvagwardjaw l-istorja u l-identità kulturali tagħna għall-ġenerazzjonijiet tal-futur.
Għawdix ikkonkudew billi jgħidu li għal dan l-għan, qed jappellaw lill-PA u lill-SCH biex immedjatament jiskedaw il-kwartieri Britanniċi fil-Forti Chambray bħala sit protett. Dan il-pass se jiżgura li l-wirt tagħna jiġi ppreservat, u li dan il-bini storiku jiġi mħares minn aktar negliġenza u żvilupp distruttiv. Huma qed jitolbu lill-Gvern Maltiu lill-Awtorità tal-Ippjanar biex jieħdu azzjoni rapida u deċiżiva biex jirranġaw in-nuqqasijiet, jonoraw l-impenji tagħhom, u jipproteġu l-kultura tagħna u wirt arkitettorali għall-ġenerazzjonijiet tal-futur.
Qed iħeġġu wkoll lill-Awtorità tal-Ippjanar biex tirrifjuta l-applikazzjoni għal permess għall-iżvilupp PA/2454/16. L-approvazzjoni ta’ proposta bħal din ma toħloqx biss preċedent perikoluż iżda wkoll tfisser li jkun hemm disprezz sfaċċat għall-wirt kulturali tagħna. It-twaqqigħ tal-kwartieri Ingliżi jkun telf irriversibbli għall-pajsaġġ storiku t’Għawdex. Irridu noqogħdu sodi kontra azzjonijiet bħal dawn b’vista qasira u distruttiva.
