L-ilma aħdar mċajpar li ħakem il-Bajja tal-Balluta fi tmiem il-ġimgħa jfisser “li qed tixgħel bozza ħamra li twissina li qed tiġri xi ħaġa mhux tas-soltu”, skont il-bijologu marittimu Alan Deidun, għalkemm il-kawża vera tal-fenomenu għadha mhix ċara.
Deidun kien qed jitkellem ma’ Times of Malta wara li ritratti tal-bajja tpoġġew fuq il-midja soċjali ħolqu allarm. Deidun qal li t-telf tal-kulur huwa kkawżat minn fjoritura tal-alka, fenomenu li fih l-alka fl-ilma tikber b’rata mgħaġġla u eċċessiva fi żmien qasir, u ssir viżibbli għall-għajn.
Studji jissuġġerixxu li l-fenomenu qed isir dejjem aktar komuni fil-Mediterran, b’diversi rapporti ta’ ‘l hekk imsejjaħ ‘Alexandrium blooms’, tip ta’ fitoplankton li jibdel l-ilma f’lewn aħdar/isfar, irreġistrati tul il-kosta tal-Italja f’dawn l-aħħar snin.
Kontaminazzjoni simili seħħet qabel f’Malta wkoll, qal Deidun, filwaqt li ndika inċident tal-2017 li fih il-kanal Tas-Sukkursu inbidel b’mod drammatiku sfumatura profonda ta’ roża. Iżda, Deidun jgħid, li dawn il-‘blooms’ ġeneralment iseħħu fl-aħħar tax-xitwa jew fil-bidu tar-rebbiegħa, mhux fis-sajf.
“Huwa xi ftit anomalu li jkollok dan fis-sajf; jissuġġerixxi li jista’ jiġi mmexxi minn affarijiet li mhumiex naturali.” Deidun jgħid li l-blanzuni tal-algi, bħal dik li laqtet il-Bajja tal-Balluta, ħafna drabi huma kkawżati minn kundizzjonijiet ambjentali speċifiċi, bħal temperaturi għoljin li jikkawżaw livelli baxxi ta’ ossiġnu fl-ilma.
Iżda, saħaq Deidun, fatturi oħra, bħall-kontaminazzjoni tad-drenaġġ, jistgħu wkoll ikollhom sehem fl-aċċellerazzjoni tat-tkabbir tal-alka. “Ittestjar estensiv tal-ilma biss jista ‘jiddetermina l-kawża tal-fjoritura tal-alka iżda tista’ tkun taħlita ta ‘fatturi,” kompla jgħid il-biologu.
Il-bajja ngħalqet matul is-sajf wara li ġew misjuba żewġ każijiet ta’ kontaminazzjoni bl-E.coli. E.coli hija attribwibbli għal drenaġġ mhux ittrattat iżda l-Korporazzjoni għas-Servizzi tal-Ilma insistiet li l-kontaminazzjoni hija “mhux mis-sistema tad-drenaġġ”.
Deidun jgħid li dan l-aħħar innota każ simili, għalkemm inqas intens, ta’ fjur ta’ alka f’Golden Bay. Dawn it-tip ta ‘fjorituri tal-algi huma “ġeneralment ħajja qasira ħafna”, tenna Deidun, bil-baħar jerġa’ lura għall-lewn naturali tiegħu fi żmien ftit jiem.
Iżda, huwa malajr iżid jgħid, “dan verament jiddependi fuq il-kawża ta’ ‘l hekk imsejjaħ algal bloom”. Jekk, pereżempju, tnixxija tad-drenaġġ ma tiġix indirizzata, l-istess fenomenu jista ‘jerġa’ jerfa’ rasu. Il-fjoritura tal-alka nnifisha, għalkemm mhux pjaċevoli għall-għawwiema, x’aktarx ma tkunx tossika, qal Deidun. “Dawn it-tip ta ‘algal blooms’ jistgħu jkunu tossiċi f’każijiet estremi iżda dan mhux normalment il-każ fil-Mediterran,” huwa qal.
